Erlijioa – Page 4 – Euskal Herriko Gay-Les Askapen Mugimendua

Erreakzionarioak

25 November, 2015/in Erlijioa, Euskal Herria, Iritzia, Kultura, Nafarroa, Pederastia /by Editorea

Anjel Erro

Azkenaldian bi aldiz gertatu zait. Berez desegoki edo neurri batean kritikagarriak iruditu zaizkidan bi konturen aurrean isilik egotea erabaki dut, jendearen erantzun gehiegizkoak harri eta zur utzi ondoren (erreakzioak berak itxi du, niri dagokidanez, eztabaida, arrazoia beste aldera makurraraziz). Espazioagatik, haietako azkena baino ez dut aipatuko.

Abel Azconaren obra batek piztu duen haserreak askoz gainditzen du erlijioa laidotzearen muga. Irain kitatze kolektiboko mezak katedralean, aitagure kaletarrak, denuntziak hirunaka. Logikoa iruditzen zait jende asko mintzea. Nork bere erlijioa à la carte aukeratzen duen arren, katoliko batek transubstantziazioan sinetsi behar du eta, beraz, olata horretan bere jainkoa dagoela. Ni katolikoa izatera, akaso pentsa nezake pederastia salatzea ere kontu sakratua dela eta olatak hor ongi erabiliak direla, azken finean, Jesu Kristok esana baitu: «ene anaie xipien hautarik bati egin draukazuen bezenbatean niri egin drautazue». Baina Jesu Kristori (ume batengan transubstantziatuari) zakila erakutsi, ukiarazi edo are ipurditxoan sartu diotenean, zenbat katoliko gutxi kaleetara eman den.

Azconaren artelana eskasa iruditu zitzaidan hasieran. Orain beharrezkoa ere bai.

Abel Azkonaren erakusketak irekita jarraituko du Iruñean urtarrilera arte

25 November, 2015/in Artikulua, BERRIA, Erlijioa, Euskal Herria, Kultura, Nafarroa, Pederastia /by Editorea

Udalarekin ados jarri da Azkona, eta ‘Amen’ lana ez dute kenduko. Protestak ugaritu egin dira

Kristauak errezoan atzo Iruñeko Serapio Esparza plazan, Desenterrados erakusketaren kanpoan. IDOIA ZABALETA/ARP

Alde eta kontra. Babesa eta salaketa. Bi muturretako erreakzioak sortzen jarraitzen du Abel Azkonaren lanak Iruñean. Serapio Esparza plazako aretoan duenDesenterrados erakusketako lanetako bat da eztabaidaren iturria. Ostia sagaratuekin Pederastia hitza idatzita daramaAmen izeneko lanak, eta tirabira bizia piztu du kalean eta sare sozialetan. Baina udalak eta artistak erakusketa irekita mantentzea erabaki zuten atzo arratsaldean.

Askorentzat, iraingarria da Azkonaren lana. Beste askorentzat, adierazpen eta arte askatasuna. Atzo arratsaldean Serapio Esparza plazan eta erakusketan bertan ehunka kristau elkartu zen, errezatu eta Azkonaren lana gaitzesteko. Herenegun, Gazteluko plazan egin zuten bilkura 200 sinestun inguruk.

Erakunde eta norbanako ugarik eskatu diote Azkonari eta Iruñeko Udalari performancea erakusketatik erretiratzeko, «herritar askoren sinismenen aurka» egiten duela iritzita. Udalak ere egin zion eskaera artistari, erakusketako hainbat edukik «herritarren parte baten arbuioa» eragin dutela ikusita. Atzo, baina, ados jarri ziren udala eta artista, eta erakusketa irekita egongo da urtarrilaren 17ra arte. Halaber, antza astelehenean erakusketatik «desagertu» ziren ostia sagaratuak berriz ez ipintzea ere adostu dute.

Iritziak iritzi, bere lanaren inguruan sortutako polemikak «grazia» egin dio artista iruindarrari. «Arte garaikideak beti eragin behar du erantzun bat, erreakzio bat; baina kasu honetan gertatzen ari dena bitxia da; deigarria egiten ari zait», esan du Nafar Telebistan egindako adierazpenetan. Azkonak dio «prozesu artistikoaren barruan» dagoela gertatzen ari dena. «Horrela ulertu behar da. Helburua ez zen horrelako egoerarik sortzea».

1936ko gerran fusilatutakoak eta haien familiak omentzeko maiatzean Iruñean egin zuen Enterrados performancearen bigarren zatia da erakusketa. Hura zen «obra nagusia», eta oraingo erakusketan ikus daitekeena «orduko zein beste performance batzuetako hondarrekin egindako lanak dira». Iruindarrak 242 ostia sagaratu erabili zituen, Iruñeko erakusketan ikus daitekeen argazkia egiteko. «Zehazki, Nafarroan, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Elizaren aurka jarri ziren salaketa kopurua».

Erakusketak sortu duen aferaren harira, egindakoarekin pozik agertu da Azkona, eta izan ditzakeen ondorioak bere gain hartzeko prest. Hiru salaketa jaso ditu, baina ez da beldur: «Abokatuarekin hitz egin dut, eta esan dit lasai egoteko. Baina sei hilabeterako kartzelara joan behar badut, harro joango naiz, egin behar nuena egin dudalako».

Erreakzio soka luzea

Azkonaren lanak eta haren hitzek erreakzio soka luzea eragiten jarraitzen dute erakusketa ireki eta sei egunera. Atzo, kasurako, dozenaka lagun elkartu zen erakusketan. Amen lanaren aurrean jarrita, errezoan aritu ziren herritar asko. Sare sozialetan ere nabarmena da sortu den iskanbila.

Iruindarrarentzat, ordea, lanaren atzean «adierazpen askatasuna» dago: «Jendea zentzua galtzen ari da honekin guztiarekin». Azaldu duenez, «erakusketan badago Amen baino lan garrantzitsuagorik, eta pena da jendea lan bakarrean zentratzea». Azkonak gogoratu du fusilatuak direlaDesenterrados erakusketaren ardatz nagusia.

Abel Azconaren erakusketak aurrera jarraitzen du, bere obra batzuk “desagertu” ondoren

25 November, 2015/in ARGIA, Artikulua, Erlijioa, Euskal Herria, Kultura, Nafarroa, Pederastia /by Editorea

Iruñeko Udalak artistarekin adostu du erakusketa irekita mantentzea baina desagertutako obra berrezarri gabe.

Azaroaren 20tik Iruñeko “Erorien Monumentuan” ikusgai dago Abel Azcona artista nafarrarenDesenterrados bilduma, oroimen historikoaren inguruan. Bertako obra batek baina sektore ultra-katolikoen erreakzioa ekarri du. Hainbat argazkitan ikus zitekeen Azcona ogi pusketa edo ostiekin “Pederastia” hitza idazten.

Sexu abusuen eta pederastiaren itzala Eliza Katolikoaren oso gainean egon da azken urteetan. 2014an Vatikanoak lehen aldiz azalpenak eman behar izan zituen publikoki Nazio Batuen Erakundean. Honekondorioztatu zuen Elizak ez duela nahikoa egin erakunde barruan adin txikikoen sexu-gehiegikeriekin amaitzeko.

Frankismoan Elizak haurren kontra izandako jazarpena azaltzen duten hainbat testigantza ere argitaratu da azkenaldian. Kataluniako TV3 telebista katean, esaterako, Els internats de la por (Beldurraren barnetegiak) estreinatu zuten joan den maiatzean. Barnetegi horietan elizgizonek haurrei egiten zizkieten basakeriak agerian uzten ditu dokumentalak.

Erakusketaren kontrako erasoak

Azconaren obra Franco hil zela 40 urte bete direnean jarri dute, Emilio Mola eta José Sanjurjo militar golpistak lurperatuta dauden toki berean. Egileak berak azaldu duenez, ostia horiek elizkizunetan jauna hartzeko itxura eginez eskuratu omen zituen:

Erakusketaren kontrako eraso fisikoak eta artistaren kontrako mezuak etengabeak izan dira egunotan. Hainbat elkarte erradikalek kereila jarri dute ostiak “profanatzeagatik”. Bestalde, pintaketak azaldu dira Iruñean barrena eta katolikoek bilkura eta errezo harrigarriak egin dituzte eraikin barruan; zenbaitentzat ez dago argi obrari loturiko “performancea” ote den hori guztia. Sare sozialetan ere oihartzun handia izan du gaiak:

Joseba Asiron Iruñeko alkateak asteartean esan zuen “adierazpen askatasunaren aldeko konpromiso ukaezina” duela baina hitzartutako erakusketan ez zela ageri pederastiarekin loturiko edukirik eta aitortu zuen “sentsibilitate batzuentzat iraingarri” izan zitekeela obra zehatz hori.

Asteartean ostien argazkiak zekartzan pieza “desagertu” egin zen. Udalak eta artistak erakusketarekin aurrera jarraitzea erabaki dute, baina desagertutako pieza berrezarri gabe.

Abel Azkona artista nafarra salatu du Espainiako abokatu kristauen elkarteak, bere Desenterrados (Lurpetik ateratakoak) erakusketan ‘Pederasta’ hitza ostia sagaratuez idatzi izanagatik

23 November, 2015/in EHGAM Berri, Erlijioa, Euskal Herria, Kultura, Nafarroa, Pederastia /by Editorea

Espainiako Gobernu ordezkaritzak Azkonaren erakusketari buruzko txostena igorri dio fiskalari

23 November, 2015/in Erlijioa, Euskal Herria, Kultura, Nafarroa, Pederastia /by Editorea

Abel Azkonaren erakusketak “erlijio sentimenduen aurkako delitua” egiten duen jakiteko txostena bidali dio Espainiako Gobernuaren Nafarroako ordezkaritzak fiskalari. Azkonak ostiralean aurkeztu zuen erakusketako lan batean ‘pederasta’ hitza idatzi zuen sagaratutako ostiekin.

Abel Azkona artistari elkarrizketa argazkiak. Irudian, Abel Azkona.

Sare sozialetan bolo-bolo ibili zen bart Abel Azkonaren azken erakusketa. Artistak norberaren eta besteen oinazearen inguruko gogoeta sustatu nahi duDesenterrados (Lurpetik ateratakoak) erakusketarekin, eta bertan ikusgai dagoen lanetako batek eztabaida bizia piztu du: ‘Pederasta’ hitza ostia sagaratuekin idatzia.

Azkonak azaldu zuen Iruñeko eta Madrilgo hainbat mezatan bildutako ostiekin egin duela lan hori. Espainiako abokatu kristauen elkarteak haren aurkako salaketa jarri du, “profanazioagataik”.

Gainera, elkarteak Change.org-en sinadura bilketa martxan jarri du, “Bilduren udalak erakusketa berehala bertan behera uzteko”, erakusketa Iruñeko Udaleko areto batean dagoelako ikusgai. Oraingoz, 46.000 sinadura baino gehiago bildu dituzte.

Erreakzioak

Sare sozialetan ez ezik, Azkonaren lana gizartean oihartzun zabala izaten ari da. UPNk Nafarroako Parlamentuko bozeramaileen mahaian aurkeztu du adierazpen bat artistaren lana gaitzesteko. Baina eskaria ez dute onartu ordezkariak, gainerako talde guztiek aurka bozkatut baitute, PP izan ezik.

Santos Villanueva Iruñeko artzapezpikuak deitoratu du Azkonak “sinesdunen sentiberatasunaren aurka” jo izana, eta artistaren aurkako neurri legalak aztertzen ari da. Villanuevak adierazi du “jende asko2 harremantean jartzen ari direla eurekin erakusketa deitoratzeko. “Sagaratutako forma bezalako gauza sakratu batekin jokatu du. Are gehiago, artistak mezetatik hartu dituela onartu du”. Artzapezpikuaren ustez, “edozer egin daiteke, baina sinesdunen sentiberatasunari eraso gabe”.

Gazteluetako sexu erasoen auzia berriz irekitzeko eskatu dio sendiak Elizari

20 October, 2015/in Berria, BERRIA, Bizkaia, Erasoak, Erlijioa, Euskal Herria, Familia, Gay, Heziketa, Homosexualitatea, Pederastia /by Editorea

Aita santuarekiko «erabateko konfiantza» agertu du biktimaren aitak. Frantziskok berak ikertzea eta dituzten «frogak» ikustea nahi du

Opus Deik Leioan (Bizkaia) duen Gaztelueta ikastetxean ustez 2008an izan ziren sexu erasoen inguruko auzia berriz irekitzeko eskatu diote Eliza katolikoari. Abusua salatu duen gaztearen aitak Frantzisko aita santuari berari egin dio eskaera: «Berak iker dezala nahi dugu, eta ditugun froga guztiak ikus ditzala». Sinetsita dago, hala gertatuz gero, semearen ustezko erasotzailea zigortuko duela Elizak, «haren aurkako nahi beste froga» daudelako. «Erabateko konfiantza» dute aita santuarengan.

Gaztearen familiak Frantziskori jakinarazi zion geratutakoa. Joan diren Gabonetan jaso zuten erantzuna. Aita santuak postal bat bidali zien: elkartasuna adierazi zien, eta esan zien Fedearen Ikasbiderako Kongregazioaren esku ipiniko zuela auzia. Urriaren 12an jakinarazi zion Elizaren erakunde horrek Opus Deiri auzia itxi egin dutela, ez dutelako lortu ustezko abusuak frogatzerik.

Gaztearen aitak gogor salatu du erabakia. Ohartarazi du auzi kanonikoa zuzendu dutenek ustezko erasotzailearekin egin dutela berba, baina sekula ez biktimarekin. Aitortu du Fedearen Ikasbiderako Kongregazioak eskatuta Espainiako Gotzainen Biltzarrak bidalitako bi ordezkarirekin hitz egin zutela, baina «tranpa» egin zietela: «Abokaturik gabe egin genituen adierazpenak dira. Gainera Opus Deiko kide ere badira, beraz, haien esku hartzeak ez du baliorik». Mario Izeta Bilboko Elizbarrutiko gotzainaren aurka ere egin du berba. Dioenez, inoiz ez da eurekin hartu-emanetan jarri, eta «beti egon da ikastetxearen eta erasotzailearen alde».

Getxoko epaitegian jarritako kereilak aurrera jarraitzen du. Biktimari eta ustezko erasotzaileari deklarazioa hartu diete.

Frantzisko Aita Santuak Poloniako apezpiku bat kanporatuko du, Familiarentzako Sinodoaren bezperan publikoki gay dela eta lagun mina duela esateagatik

3 October, 2015/in EHGAM Berri, Erlijioa, Familia, Gay, HOMOFOBIA, Homosexualitatea /by Editorea

Piknik-nudistatik EHGAM-en Gurutze-bidera

5 April, 2015/in Askatasun sexuala, Erlijioa, Euskal Herria, Homosexualitatea /by Editorea

Zuzeu-tik hartuta

Ekintza antiklerikalak II: Piknik-nudistatik EHGAM-en Gurutze-bidera

Erdi Arotik ezagutzen badira ere, Trentoko Eliz-batzarraren ondoren hartu zuten indarra prozesio katolikoek, eta XVI. mendea geroztik Aste Santu guztietan izaten dira gure kaleetan elizkoiek kartsu eta besteok aihergatasunez bizi ditugun ospakizun erlijiosoak, asperraldiz ez bada.

Prozesio ateoei dagokienez, 80ko hamarkadan izan zuten indarra Euskal Herrian, Jon Martinez LarreakEHU-n egindako “Procesiones ateas y otras manifestaciones anticlericales en Euskal Herria durante los 80” lanak agertzen duenez. Bertatik Iruñeko kontuak ezagutu genituen atzo, eta Gasteizekoak hurrengorako utzita, gainontzeko Euskal Herria izango dugu hemen berbagai.

Piknik-nudistatik-EHGAM-en-Gurutze-bidera-220x368

Lehen ekintza antiklerikalak
Antiklerikaltzat har dezakegun lehenengoetako ekintza 1979an jazo zen Deustuko unibertsitatean, Jesuitetan. Tomate Rojo deituriko ikasle talde batek San Canuto ospatu zuen, eta elizkizun bat parodiatu zuten inauterietako tankeran. Deia egunkariaren arabera, ekitaldia, “prozesio baten parodia zen, ikur batzuk zituena eta panpina bat, Errektoretzaren aburuz, `gustu txarrekoa eta sexualitate makurrekoa´. Kandelen argitan, liturgia antzeko bat ospatu zuten, eliz-musikarekin. Errektoretzatik esan zutenez, `guzti horrek erakusten du egileen asmoa unibertsitateari zentsua ematen dion sinesmena laidoztatzea zela´”.

Gertakari hauen harira, makina bat ikasle zigortuak izan ziren eta, grebak eta beste izan ziren arren, berrogei ikasleri ekaineko azterketak egitea debekatu zieten.

Errektoretzak, El Correo egunkarian ikasleen gurasoek edo katolikoek sinatutako gutunek agertzen dutenez, babesa jaso zuen. MTL izeneko batek “eta irain-orde bezala”, unibertsitatean ekitaldi bat antolatzea proposatu zuen; “benetako Bilbori, katolizismoa arnasten duenari, fede erakustaldira batu” zedin luzatu zion deia.

Urte batzuk geroago, 1982an, eta Aita Santua Euskal Herrira zetorrela-eta, koordinadora batek (gay, feminista, ekologista eta antimilitaristez osatutakoa) ekitaldiak antolatu zituen Iruñea, Bilbo eta Donostian -Jainkogabeen jaiko afixa dakargu-. Azken hiri honetako alde zaharrean Bien Bebido izeneko parodia burutu zuten berrehun lagun inguruk, txaranga batekin kalejira egin eta eliz-kantuak abestuz, `Antipapa´ beraiekin zutela. Iruñean meza parodiatu zuten eta pegatina zein afixak jarri; bi gazte atxilotu zituzten horretan zebiltzala.

Gurutze-bidea
Ekitaldi antiklerikalak bizkor hedatu ziren Euskal Herrian zehar, hiri zein herrietan. Bilbon presentzia txikiagoa izan zuten, baina San Canutoz gain eta 1988ko prozesio ateo batetik aparte, EHGAM-ek Gurutze-bidea antolatu zuen 1986an. Asmoa, Joan Paulo II.ak homosexualitatea kondenatu izanari erantzutea, ondorengo aldarrikapenak eginda: sexu-orientazioagatik bereizketarik ez, norberaren gorputzaren autodeterminazio eskubidearen alde eta abortu libre, doan eta mugarik gabeko baten alde.

Gurutze-bidea Santiagoko Katedral parean bukatu zuten eta prozesio ateoen antzekoa izan zen. Bertara bilduak apaizez jantzita zeuden, buruan Aita Santua eta Ronald Reagan zirela, kontserbadoreen ikur bezala. Leloek sexuarekin zuten zerikusia: “Las monjitas también se acuestan juntitas”, adibidez. Urte batzuk geroago, talde berak apostasiaren aldeko ekimena jarri zuen abian.

EHGAM-en-Gurutze-bidetik-piknik-nudistetara-368x232

Ipar Euskal Herriari dagokionez, ez dugu ezagutzen ekintza antiklerikal handirik, baina Elizarekin oso kritiko izan direnen artean da Baionako Patxa mugimendua. Kas alternatibaren ordez Gin-Kas alternatiba proposatu zutenean, kontzertu areto bihurtu nahi izan zuten Baionako Katedrala.

Hiriez gain herriei erreparatuta, Portugaleten, Mendeku elkarteak prozesio ateoa egin zuen 1987an,“Cristianos a los leones” lelopean hauek ere -Iruindarrak bezala-. Apaiz urkatu bat zeramaten gurutzean eta apaiz zein moja mozorroak soinean; herrikideak asaldatu eta errepidea mozten ausartu ziren, poliziari aurre eginez.

Azkoitian, eta gaztetxearen aldeko borrokan, mugimendu garrantzitsu bat garatu zen eta honen baitan ekintza antiklerikalak egin zituzten, Gabonetako Belena eraso, kasu.

Altsasun, 1986ko Eguen Santu egunez, gurutze bat iltzatu zuten elizako atean buruz behera, eta udaletxeko leihoetako kristalak apurtu. Biharamunean, gazte batzuek oihuak bota zituzten prozesio ofizialaren kontra eta… su eman zioten elizako ateari!; okupa bat atxilotu zuten horregatik.

Zalantza barik ekintza gehiago ere izango ziren, baina hauexek dira aztertu dugun EHU-ko lanean ageri diren adibideak.

80ko hamarkada bukatzearekin prozesio ateoak ere desagertzen joan ziren, belaunaldi berri bat gehituta mugimendu sozialek indarra hartu ahala. Aldaketa garaia zetorren eta, egia esatera, ekitaldi antiklerikalak antolatzen zituzten taldeak nahiko informalak ziren, ibilbide laburrekoak.

Atzerago joz
Askoz atzerago eginda, Euskal Herrian aurki daiteke ekitaldi antiklerikal bitxiren bat edo beste, beti ere Martinez Larrearen lanak dioenaren arabera. 1903an Portugaleten, esaterako, istiluak izan ziren katoliko eta antiklerikalen artean, Begoñako Ama Bizkaiko zaindari izendatu zutela-eta; ehunka zauritu eta hildako bat izan zen!

Bukatzeko, bitxiena begitandu zaigun ekintza. 1934an, Bigarren Errepublikaren garaian, Isaac Puentek, Gasteizko katedral berriaren aurrean eta oraindik urbanizatu gabe zegoen eremu batean piknik-nudista egitea proposatu zuen; ondoan Las Ursulinas zegoen, neskato aberatsen ikastetxea.

Konturatuko zinetenez, Aste Santuaren aitzakian orainkarira ekarri ditugun ekintza antiklerikal guztiek ez dute harremanik egun hauekin, baina hauen artean ekintzarik ohikoena izaten da prozesio ateoa.

«Hondakin sozial baten emaitza da nire obra guztia»

26 January, 2013/in BERRIA, Elkarrizketa, Erlijioa, Euskal Herria, Kultura, Nafarroa /by Editorea

Abel Azkona artistak propioago sentitzen ditu lan autobiografikoak, baina salaketa ekintza artistikoengatik da ezagunagoa. Bideo batean Koran bat jateagatik mehatxuak jaso ditu orain, adibidez.

Abel Azkona Argazkia: LANDER FERNANDEZ ARROIABE / ARGAZKI PRESS

Bare mintzo da bere iraganaz Abel Azkona artista iruindarra (Madril, 1988), baina sakona da haren hitzek ageri duten zauria. Haurtzaroko tratu txarrez ari da, prostituta baten seme izateaz, adopzioaz, nerabezaroko suizidio saioez… Eta ezin finagoa da, haren kasuan, artearen eta autobiografiaren muga. Izan ere, zauri hori du sorkuntzaren ardatz nagusietariko bat. Halere, Eating a Koran (Koran bat jaten) lanagatik agertu da egunotan hedabideetan. Liburu sakratua jaten ageri da Azkona bideo pieza horretan, eta mehatxuak jaso ditu horregatik. Dioenez, fundamentalismoa salatzeko asmoa zuen, eta ez da ildo autobiografikotik urruntzen azalpenean. «Opus Deiren edo muturreko islamisten fundamentalismoa ez da nigandik kanpoko zerbait. Halakoen indarragatik ez balitz, eta laguntza handiagoak izan balira, amak abortatu egingo zukeen eta ez zukeen ume abandonatu bat sortuko».

Espero zenuen mehatxurik?

Arte kritikoa da nirea, eta beti izaten du erantzun bat. Mailak eta mailak daude, baina espero nuen zerbait. Pieza egin aurreko eta ondorengoak ere haren parte dira, eta gertatutakoak erakusten du fundamentalismoa erreala dela.

Hainbat erakusketa dituzu orain Malagan, bi hilabeteko bira duzu gero Kolonbian, Miamin ondoren… Eta eskukadaka konta daitezke 2012an egin zenituen performanceak ere. Frenetikoa da zure agenda.

Arte mota honetan bizi ahal izateko etengabe egon behar duzu batetik bestera. Gorputza da lanabesa, eta beharrezkoa da bertan egotea. Saioz saio, gainera, aldatu egiten da pieza bakoitza. Harrera aldatzen da, ingurua, ikusleak… Museoetan eta galerietan egoteaz gainera, saiatzen naiz gune alternatiboetan ere egoten. Hortik nator. Orain zazpi urte kalean hasi nituen lanak, eta nire sorkuntzaren parte bat horra eramaten saiatzen naiz beti.

Nolako da sorkuntza prozesua?

Bi multzotan banatzen ditut nik piezak. Nire prozesu autobiografikoari lotutako lanek osatutakoa da haietariko bat. Izan dudan haurtzaro zailari lotutakoak: abandonua, drogamenpekotasuna, prostituzioa… Nire ama biologikoarekin enpatizatzeko ni neu ere prostituitu egin naiz pieza horietariko batean. Etengabe lantzen dut nire mina. Baina badut nire baitako haserrea kaleratzeko beste ildo bat ere. Garrantzitsua iruditzen zait museoetan eta galerietan eskaintzen didaten espazioa erabiltzea arrazismoaz, sexu nortasunaz eta feminismoaz esateko ditudanak esateko.

Ildo autobiografikoa sentitzen duzu propioen, halere.

Barne zauri hori ikertu eta esploratzeko hasi nintzen ni arte mota honetan. Arte kritikoa ere interesatzen zait, ordea. Kritikatzen ditudanek ukitu dute nire bizitza, eta badut eskubidea haiei buruz zerbait esateko. Eliza katolikoak sexu nortasunaren inguruan duen jarrerak nire inguruko jendeari eta niri neuri kalte egiten badigu, eta nik hori kritikatzeko nire gorputza badaukat, kritikatu egingo dut. Eta orain, gainera, espazio publikoetara eraman dezaket salaketa hori. Mc Donalds jomuga duen ekintza bat prestatzen nabil orain, Malagako CAC Arte Garaikideko Zentrorako.

Eta ekintza hori nola lotzen duzu zure biografiarekin?

Umeak produktu bihurtzen dituzte. Happy meal menuetan oparitzen dituzten jostailuekin, adibidez, hori egiten dute. Eta umea produktu bilakatzearena badago lotuta nire esperientziarekin. Aipatu ditudan bi ildoak uztartuta daude. Hondakin sozial baten emaitza da nire obra. Ni neu hondakin sozial bat naiz, gauzak ongi egin ez direlako jaio den jostailu apurtu bat. Badut eskubidea, beraz, salaketa artea egiteko.

Mina eragiten diozu zeure buruari maiz. Zaurian gatza botatzea, zauria kontrolatzeko bide bat da, beraz?

Bai. Nire lana ez da antzeztutakoa, nik benetan esploratzen dut barruan dudana, eta gaizki pasatzen dut. Negar egiten dut, antsietate arazoak izaten ditut, mina… Kanporatu egiten ditut nire barne min horiek, ikusleak errealitatea ezagut dezan. Baina ez soilik horretarako. Egoista ere bada egiten dudana, normalean jendeari ez baitzaio ikusten duena ederregia iruditzen. Niretzat egiten dut lan hau. Nerabezaroan egin ditut suizidio saioak, zauri hori nire bizitzaren parte zenik ez onartzeagatik, baina nire bizitzaren parte oso garrantzitsua da. Ez dut ahaztu behar, eta ez dut abandonatu behar. Presente izan behar dut, eta hartatik abiatuta eraiki behar dut. Orain etengabe esploratzen dut min hori, eta horrek ematen dit egonkortasuna. Mina nik gobernatzea.

Ikusgarritasunak piezen mezua oztopatuko duen kezkarik ez duzu?

Inbidia handia diot Esther Ferrer artistari. Asko egin dezake berak oso gutxirekin. Ni ere saiatu naiz, baina ezin dut. Hemendik 50 urtera, agian ahal izango dut, baina, oraingoz, ezinezkoa zait. Askatu beharreko gauza asko ditudala sentitzen dut. Horregatik dira nire lanak hain muturrekoak.

Bertakoa zara, eta Iruñean egin duzu lan maiz. Zer erlazio duzu hiriarekin?

Hiri feudal bat da, zaharkitua eta ultrakontserbadorea. Oso interesgarria da arte mota hau egiteko. Saltxitxak egiteko txerri haragia behar dela esan ohi dut, eta hemen haragi asko dago. Kalera atera eta istilu bat eragiteko aukera dago beti, eta poliziak atxilotu egin nau. Jendea eskandalizatzen bada, ez da haiei urrunekoa zaien konturen bat lantzen duzulako, baizik eta oso gertuko zerbait ukitu duzulako. Gai kritikoren bat lantzen dudanean eskandalizatu badira, izan da gai hori etxean dutelako.