LGTBIen aurkako erasoei arbuioa

/in , , , , /by

Homofobia, Lesbofobia eta Transfobiaren Aurkako Nazioarteko Egunaren harira, sexu aukeragatiko diskriminazioa gaitzetsi eta giza eskubideak aldarrikatzeko hamaika ekintza eta mobilizazio egin ziren atzo, Euskal Herriko hainbat herri eta hiritan. LGTBI kolektiboaren aurkako erasoak salatu, eta sexu askatasunarekiko begirunea eskatu zuten, besteak beste, erakundeek eta eragileek; irudian, LAB sindikatuak atzo Bilbon egindako protesta, lantokietan ere sexu askatasuna aldarrikatzeko. Era berean, azken egunetako eraso homofoboak salatu zituzten LGTBI taldeek. Astebururako jardunaldiak antolatu ditu Les Bascos elkarteak, Baionan.

LGTBIfobiaren kontrako eguna ospatuko du Gasteizek

/in , , , , , , /by

1990eko maiatzaren 17an gaixotasun mentalen zerrendatik kendu zuen homosexualitatea Osasunaren Mundu Erakundeak. Data hori dela-eta, transexual, lesbiana, gay, bisexual eta intersexualenganako errespetua aldarrikatzeko jarduerak antolatu dituzte Gasteizen.

m17gasteiz2016

1990eko maiatzaren 17an gaixotasun mentalen zerrendatik kendu zuen homosexualitatea Osasunaren Mundu Erakundeak. Hori izan zen lehen urratsa, sexu-joera eta -identitatea onartuak izaten has zitezen, gizarteen berezko aniztasunaren baitako gisa. Ildo horretatik aldaketa eta aurrerapen ugari gertatu badira ere, transexual, lesbiana, gay, bisexual eta intersexualek (LGTBI)  diskriminazioa, estigmatizatzea eta bortizkeria jasaten jarraitzen dute.

Hainbat ekitaldirekin ospatuko du Udaleko Berdintasun Zerbitzuak data hori, LGTBfobiaren kontrako borrokan ahaleginak egiteko asmoz, kultura, hezkuntza, entretenimendua eta ezagutza baliatuz aniztasunarekiko errespetua sustatzeko.

Hitzaldia

Batetik, ‘Transgeneroak: teoria feministentzako erronkak’  hitzaldia izango da Montehermoso kulturunean maiatzaren 11n, 19:00etan, Cristina Garaizabal Elizalderen eskutik —aktibista feminista eta prestakuntza psikoanalitikoko psikologo klinikoa, eta sexu-aniztasunarekin eta generoarekin zerikusia duten arazoetan aditua—. Inmaculada Mujika Flores izango da moderatzailea, Aldarte / Lesbianei, gayei eta transexualei arreta eskaintzeko zentroaren sortzaile-kidea eta zuzendaria.

Zinema

Maiatzaren 16an, 18an eta 20an, zinema-erakustaldiaren egoitza izango da Montehermoso. 18:30etik aurrera izango dira emanaldiak, eta film hauek eskainiko dira:Closet monster, ingelesez, gaztelaniazko azpitituluekin; Pojkarna, suedieraz, gaztelaniazko azpitituluekin, eta Sangailés Vasara, lituanieraz, gaztelaniazko azpitituluekin.

Albiste hau Arabako Aleak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra

Homofobia eta transfobiaren aurkako “agente aktibo” gisa aurkeztu da Bilboko Udala

/in , , , , /by

Gizakien dibertsitatearen eta askatasunaren errespetuarekin “konpremetituta” dagoela azaldu du gaur Bilboko Udalak, eta “hartu beharreko neurriak har daitezela” eskatu du, dela legegintzakoak, dela administratiboak dela bestelakoak, “sexu orientazioan edo genero-identitatean oinarritutako tratu diskriminatzailea debekatzeko eta ezabatzeko Admnistrazioaren maila guztietan”. 

homofobiarik ez

Gaur bezalako egun batean, 1990ean, Osasunaren Mundu Erakundeak homosexualitatea patologien zerrendatik atera zuen. Horregatik ospatzen da harrezkero maiatzaren 17ro Homofobia eta Transfobiaren aurkako eguna. Eta hori dela eta, Bilboko Udalak, alderdi politiko guztiek sinatutako adierazpenean, pertsona lesbiana, gay, bisexual, transexual, transgenero eta intersexualen aurkako “indarkeria eta diskrimizazio forma guztiak” gaitzetsi ditu. “Udal hau eskaintzen dugu eskubide horien urraketaren aurkako agente aktibo gisa eta pertsona horien benetako berdintasuna gure udalerriko eremu guztietan sustatzen duen eragile gisa”. Hala nola, herritarrei dei egin die Udalak “lan proaktiboa” garatzera homo-lesbofobia eta transfobiaren aurkako borrokan.

Udala “bereziki kezkatuta” agertu da homosexualitatea eta transexualitatea “oraindik ere kriminalizatuta daudelako zenbait herrialdetan. “Gainera, krimenek ez dutelako inolako zigorrik jasotzen”. Alde horretatik, Europar Batasunean integratuta dauden edo berarekin lotura estua duten herrialde batzuetan gertatutako “inboluzioa” kontutan hartuta, NBEri eta EBri eskatu die Udalak “arin eta inpartzialtasunez” joka dezatela, eta “urraketen egileak behartu ditzatela eragindakoaren ardura hartzera eta auzitegian agertzera”.

Zazpi puntuko adierazpenean Udalak, besteak beste, bi eskakizun gehiago plazaratu ditu. Batetik, asilo politikoari dagokiona, eta “Administrazio guztiei” zuzendua: “Asilo politikorako onar daitekeen arrazoi bezala identitatearen aitortza onar dezatela, berme guztiekin”. Bestetik, Munduko Osasun erakundeari zuzendurikoa. Transexualitatea buru-gaixotasuntzat hartzen duten ‘genero-disforia’ eta ‘genero-identtarean nahsmenduak’ kategoriak ezaba ditzala eskatzeko.

Bizkaiko E28ko Koordinakundearen kritikak Udalari

Bilboko Udalak bultzatu duen ‘Bilbao gay-friendly’ egitasmoa positiboki hartu duen arren Bizkaiko E28ko Koordinakundeak, Udaleko turismo arloak egindako kanpainaren “aniztasun ezak” kezkatzen du. “Urte askotan zehar pertsona disidente sexualek gainditu behar izan ditugun handicapik handiena ikusezintasuna izan da; edo beste era batean esanda, soilik estereotipo erreduktore eta iraingarrien bidez ikusi izana. Horrek ezkutatzen gintuen eta ahultzen gintuen. Gizartearen aurrerapen handiena gure aniztasun osoan nabaritu gaituztenean gertatu da. Gure aniztasuna gure armarik handiena da, eta hau gure banderetan adierazten dugun ideia nagusia da. Estereotipo bakarrera txikiagotzen gaituztenean, gure taldearen parte handiena kanpoan uzten dutenean, uniformatu egiten gaituzte, banatzen gaituzte, ahultzen gaituzte. Gaur honetaz kontziente izan behar dugu, gure gorputz guztiekin, gure desio guztiekin, gure bizi-historia guztiekin ikus gaitzaten. Azken finean, gure kolore guztiekin”.

Hori dela eta, Ekainaren 28ko Koordinakundeak dei egin die erakundeei “guztiok batera benetako Bilbo eta Bizkaia gay-friendly, les-friendly, trans-friendly, inter-friendly… eraikitzeko”.

Gaur, hilak 17, les-homo-trans-bi-inter-fobiaren aurkako kalejira antolatu dute Arriaga plazan, 19:00etan hasita.

Albiste hau Bilboko Uriolak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra

Homofobia eta transfobiaren aurkako “agente aktibo” gisa aurkeztu da Bilboko Udala

/in , , , , /by

bandera

Gizakien dibertsitatearen eta askatasunaren errespetuarekin “konpremetituta” dagoela azaldu du gaur Bilboko Udalak, eta “hartu beharreko neurriak har daitezela” eskatu du, dela legegintzakoak, dela administratiboak dela bestelakoak, “sexu orientazioan edo genero-identitatean oinarritutako tratu diskriminatzailea debekatzeko eta ezabatzeko Admnistrazioaren maila guztietan”.

Gaur bezalako egun batean, 1990ean, Osasunaren Mundu Erakundeak homosexualitatea buruko gaitzen zerrendatik atera zuen. Horregatik ospatzen da harrezkero maiatzaren 17ro Homofobia eta Transfobiaren aurkako eguna. Eta hori dela eta, Bilboko Udalak, alderdi politiko guztiek sinatutako adierazpenean, pertsona lesbiana, gay, bisexual, transexual, transgenero eta intersexualen aurkako “indarkeria eta diskrimizazio forma guztiak” gaitzetsi ditu. “Udal hau eskaintzen dugu eskubide horien urraketaren aurkako agente aktibo gisa eta pertsona horien benetako berdintasuna gure udalerriko eremu guztietan sustatzen duen eragile gisa”. Hala nola, herritarrei dei egin die Udalak “lan proaktiboa” garatzera homo-lesbofobia eta transfobiaren aurkako borrokan.

Udala “bereziki kezkatuta” agertu da homosexualitatea eta transexualitatea “oraindik ere kriminalizatuta daudelako zenbait herrialdetan. “Gainera, krimenek ez dutelako inolako zigorrik jasotzen”. Alde horretatik, Europar Batasunean integratuta dauden edo berarekin lotura estua duten herrialde batzuetan gertatutako “inboluzioa” kontutan hartuta, NBEri eta EBri eskatu die Udalak “arin eta inpartzialtasunez” joka dezatela, eta “urraketen egileak behartu ditzatela eragindakoaren ardura hartzera eta auzitegian agertzera”.

Zazpi puntuko adierazpenean Udalak, besteak beste, bi eskakizun gehiago plazaratu ditu. Batetik, asilo politikoari dagokiona, eta “Administrazio guztiei” zuzendua: “Asilo politikorako onar daitekeen arrazoi bezala identitatearen aitortza onar dezatela, berme guztiekin”. Bestetik, Munduko Osasun erakundeari zuzendurikoa. Transexualitatea buru-gaixotasuntzat hartzen duten ‘genero-disforia’ eta ‘genero-identtarean nahsmenduak’ kategoriak ezaba ditzala eskatzeko.

Bizkaiko E28ko Koordinakundearen kritikak Udalari

Bilboko Udalak bultzatu duen ‘Bilbao gay-friendly’ egitasmoa positiboki hartu duen arren Bizkaiko E28ko Koordinakundeak, Udaleko turismo arloak egindako kanpainaren “aniztasun ezak” kezkatzen du. “Urte askotan zehar pertsona disidente sexualek gainditu behar izan ditugun handicapik handiena ikusezintasuna izan da; edo beste era batean esanda, soilik estereotipo erreduktore eta iraingarrien bidez ikusi izana. Horrek ezkutatzen gintuen eta ahultzen gintuen. Gizartearen aurrerapen handiena gure aniztasun osoan nabaritu gaituztenean gertatu da. Gure aniztasuna gure armarik handiena da, eta hau gure banderetan adierazten dugun ideia nagusia da. Estereotipo bakarrera txikiagotzen gaituztenean, gure taldearen parte handiena kanpoan uzten dutenean, uniformatu egiten gaituzte, banatzen gaituzte, ahultzen gaituzte. Gaur honetaz kontziente izan behar dugu, gure gorputz guztiekin, gure desio guztiekin, gure bizi-historia guztiekin ikus gaitzaten. Azken finean, gure kolore guztiekin”.

Hori dela eta, Ekainaren 28ko Koordinakundeak dei egin die erakundeei “guztiok batera benetako Bilbo eta Bizkaia gay-friendly, les-friendly, trans-friendly, inter-friendly… eraikitzeko”.

Gaur, hilak 17, les-homo-trans-bi-inter-fobiaren aurkako kalejira antolatu dute Arriaga plazan, 19:00etan hasita.

[2016-05-17] Bilbo eta Euskal Herria homofobiarik gabeko lurraldeak izan daitezen

[2016-05-17] LGTBIQ begiradak

[2016-05-17] Lantokietan aukera sexuala askatasun osoz biziko dugu

%89

/in , , , , , , , /by

SEXUA ALDATZEKO EBAKUNTZEN ALDE DAUDEN GAZTEAK

Homofobia, Transfobia eta Bifobiaren Aurkako Egunaren harira, Gazteriaren Euskal Behatokiak 2016ko Gazteriaren Txosteneko datu batzuk eman ditu: gazteen %89 sexu aldaketarako ebakuntzen alde daude; %83 ziren 2008an. Sexu bereko ezkontzen alde %91 daude.

LGTBIQ begiradak

/in , , , /by

Askatasun begiradak nahi ditugu gure eskoletan, gure kaleetan, gure gizartean. Hezkuntza sistemak askatasunean bizi diren pertsonak hezi behar ditu, diren bezalakoak izan daitezen, diskriminaziorik gabe, epaiturik izan gabe.

Beste behin ere, maiatzaren 17aren inguruan lesbianek, gayek eta transexualok bizi dugun diskriminazioa hizpide izaten da egunkarietan. Aurten, estreinako aldiz, Bullying-aren Nazioarteko Egunak ere protagonismo itzela hartu du komunikabideetan eta jendartean. Urte luzeak pasatu dira egoera lazgarri batek gure herria astindu zuenetik, Jokinek bere buruaz beste egin zuenetik. Ikastetxeek bullying-a detektatzeko —eta gelditzeko— protokoloak garatuak dituzte, baina ezin esan horrelako jokaerak uxatu ditugunik.

LGTBI pertsonekiko jazarpena edo bortizkeria eta emakumeen aurkako indarkeria matxistek bide paraleloa eraman dute. Etxeko (eskolako) kontua izateari utzi, eta kontu publiko bihurtu da. Denoi dagokigu, denok gara biktimak. Denok dugu gelditzeko erantzukizuna. Eta abiapuntu hori hartzen badugu, eta benetan aurre egingo badiogu, ezin dugu zuritu inolako bortizkeria kasurik.

Historiak erakutsi digu legeetan emandako aldaketak ez direla nahikoak izan berdintasunaren aldeko lorpenetan. Genero berdintasuna ez dugu erdietsi lege aldaketen bitartez, gaur egun oraindik ere ohitura eta jarrera matxistek bete-betean jarraitzen baitute.

Egungo gazteek nola ikusten eta nola baloratzen dute genero eta aniztasun afektibo sexuala? Garbi dago euren begirada eraikitzen ari direla, betiere bizipen propioetatik abiaturik. Baina non gauden ulertuko badute, eskubideak azken hamarkadetan hainbat eremutan eman den borrokari esker erdietsi direla ezagutu behar dute. 2015. urtean Aldarte eta EHGAM taldeekMemoria ausartak proiektua aurkeztu zuten, LGTB memoria historiko kolektiboa berreskuratzeko gunea. Bertan, hamahiru bizitza-istorio aurkezten dira, eta frankismo eta trantsizio garaiko bizitza eta maitasun gay-lesbiarreko istorioak biltzen dira. LGTB memoria historikoa aldarrikatzeko eta biltzeko gune horretan homofobia eta lesbofobiaren aurka borrokatzen da, gaur egungoarekin erlazionatua dagoen ezagueraren bitartez.

Pertsonen arteko harremana mota askotarikoa izan daiteke, eta ohikoa den hitzen bitartez ez ezik, keinu, gorputz hizkera eta begiradaren bitartez ere gauzatzen dugu komunikazioa, eta gu geu garen bezala agertzen gara besteen aurrean. Era berean, ezin dugu ahaztu begiradek eta keinuek berebiziko garrantzia izan dutela, eta badutela gaur egun, elkar ezagutzeko eta harremanak izateko, ligatzeko tresna ere bai baitira.

Historiak erakutsi digu legeetan emandako aldaketak ez direla nahikoak izan berdintasunaren aldeko lorpenetan. Genero berdintasuna ez dugu erdietsi lege aldaketen bitartez, gaur egun oraindik ere ohitura eta jarrera matxistek bete-betean jarraitzen baitute.

Egungo gazteek nola ikusten eta nola baloratzen dute genero eta aniztasun afektibo sexuala? Garbi dago euren begirada eraikitzen ari direla, betiere bizipen propioetatik abiaturik. Baina non gauden ulertuko badute, eskubideak azken hamarkadetan hainbat eremutan eman den borrokari esker erdietsi direla ezagutu behar dute. 2015. urtean Aldarte eta EHGAM taldeekMemoria ausartak proiektua aurkeztu zuten, LGTB memoria historiko kolektiboa berreskuratzeko gunea. Bertan, hamahiru bizitza-istorio aurkezten dira, eta frankismo eta trantsizio garaiko bizitza eta maitasun gay-lesbiarreko istorioak biltzen dira. LGTB memoria historikoa aldarrikatzeko eta biltzeko gune horretan homofobia eta lesbofobiaren aurka borrokatzen da, gaur egungoarekin erlazionatua dagoen ezagueraren bitartez.

Pertsonen arteko harremana mota askotarikoa izan daiteke, eta ohikoa den hitzen bitartez ez ezik, keinu, gorputz hizkera eta begiradaren bitartez ere gauzatzen dugu komunikazioa, eta gu geu garen bezala agertzen gara besteen aurrean. Era berean, ezin dugu ahaztu begiradek eta keinuek berebiziko garrantzia izan dutela, eta badutela gaur egun, elkar ezagutzeko eta harremanak izateko, ligatzeko tresna ere bai baitira.

«Legeek babestu arren, atzera goaz»

/in , , , , /by

Gay eta lesbianek legeen babes handiagoa daukate azken urteetan, baina Liñerak atzerapauso bat sumatzen du gizartean. Kezkatuta dago gero eta homofobia kasu gehiago agertzen ari direlako.

Javier Liñera

Javier Liñera

Ahaztutako istorio bat kontatzen du Barro Rojo (Lohi gorria) antzezlanak: gayek Europako kontzentrazio esparruetan izandako baldintzak. Javier Liñera (Bilbo, 1975) da ikuskizuneko aktorea, eta antzezlana komedia gisa mozorrotutako drama bat dela dio. Sariak eta emanaldiak pilatzen ari da. Gaur, Zarautzen (Gipuzkoa) egongo da, eta, bihar eta igandean, Bilbon.

Kontzentrazio esparruetan gayek izan zituzten bizipenak kontatzen ditu antzezlanak. Ahaztuta geratu diren lekukotasunak.

Homosexualen istorioak, izan gizon edo emakume, eta ijitoen bizipenak bigarren mailan geratu izan dira beti. Kontzentrazio esparruez hitz egitean, beti juduen inguruan hitz egiten da, eta, horren ondorioz, kalte-ordainak lortu dituzte, baina gay, lesbiana eta ijitoek, ez.

Zergatik ahaztu da istorio hori?

Iraindutako kolektibo bat izan da beti. Espainian, esaterako, gaizki ikusiak ziren eskuindarren eta ezkertiarren aldetik. Sozialki arbuiatuta zeuden, eta ijitoak berdin. Eta horregatik ahaztu dira haien lekukotasunak.

Espainiako eta Alemaniako kontzentrazio esparruetan hartu zituzten preso gayak, ezta?

Baita Polonia edo Austrian ere. Alemaniarrak Espainiara etortzen ziren kontzentrazio esparru bat nola egin behar zen erakustera. Lasaiagoak ziren Espainiakoak; ez zeuden hiltzeko pentsatuta, baina bertako baldintza gogorren ondorioz jende asko hil zen. Kontzentrazio esparru horiek desagertu ziren, eta nekazaritzara bideratutako gune bihurtu ziren ondoren. Funtzionatzeko modua aldatu zen, baina Kanaria uharteetan gayentzako kontzentrazio esparru bat egon zen ostera.

Gayak «sendatzeko metodoak» ere orduan iritsi ziren.

Hala da, Espainian, 1970eko hamarkadan hasi ziren halako metodoak erabiltzen, baina, Europan, 1950 ingururako ari ziren horretan. Badajoz eta Huelvako espetxeak horretarako egin zituzten. Aktiboa edo pasiboa izan, batera edo bestera eramaten zituzten.

Benetan sailkatzen zituzten hala?

Bai, nahiko irizpide xelebreak ziren. Gizon edo emakume papera egin, horren arabera epaitzen zituzten gayak, eta batera edo bestera bidali. Galtza itsatsi batzuk eramanez gero, kartzelara bidaltzen zituzten. Gaur egun ere, itxura jakin bat izanez gero, kartzelara bidal zaitzakete zenbait lekutan.

Aste honetako albistea da Italiako parlamentuak gayen eta lesbianen ezkontzak onartu dituela. Aurrerapausoak ematen ari dira legeen aldetik, baina gizartean sumatzen da aldaketa hori?

Madrilen eta beste hainbat hiritan homosexualen aurkako eraso ugari izaten ari dira; ikasgeletan gero eta matxismo gehiago dago, eta baita homofobia ere. Ez dakit hori lehen ere gertatzen zen, edo ez zen salatzen. Baina irudipena dut sozialki atzerapauso bat eman dela. Zerbait gaizki egin dugula uste dut, gizartea atzera joan dela. Legeek normalizazioaren bidean laguntzen dute, babes bat sentitzen duzulako. Jendeak zer pentsatzen duen berdin dit, baina isilik gera daitezela, ez daukat zertan jakin zer pentsatzen duen. Legeek babestu arren, atzera goaz.

Alegia, aurrerapausoak eman ditugula dirudien arren, ez dela hainbesterako.

Ez dakit zergatik den, baina esan daiteke lasaitu egin garela. Eskubide batzuk bermatu direlako, badirudi dena eginda dagoela, eta atzetik datozenek berdintasun kontzeptuak barneratuta dauzkatela. Baina ez da horrela, eta alde horretatik zerbait gaizki egiten ari gara.

Hezkuntzaren arloa izan daiteke horretarako gako bat, ala?

Gakoetako bat, bai. Baina ez naiz gayen borrokaren inguruan hitz egiten ari bakarrik. Borroka feministak ere lagundu du LGTB mugimendua garatzen. Emakumeen eskubideak urratzen direnean, LGTBarenak ere urratzen dira. Hori guztia ondorengo belaunaldiei transmititu behar zaie.

 

Chrysallis elkarteak transexualitatea lantzeko material didaktikoa prestatu du

/in , , , , /by

Haur transexualen gurasoek osatzen dute Chrysallis elkartea. Ikastetxeetan transexualitatea lantzeko proposamena da euren ekimenaren funtsa.

Transexualitatea lantzeko lehen material didaktikoa argitaratu du Chrysallis elkarteak. Haur transexualen gurasoek osatzen dute elkartea eta ikastetxeetan gaia lantzeko proposamena da euren ekimenaren xedea. Zakila duen neska, edo alua duen mutila. Baieztapen horiek lantzeko aukera mahai gainean jartzea da euren nahia, transexualitatea eskolan lantzeko modua.

Sei fitxa dira guztira. Haurrei hausnarketa egiteko baliatu nahi dituzte. Aingeru Mayor sexologo eta Mattin Martiarena ilustratzaileak diseinatu eta prestatu ditu material didaktikorako fitxa horiek.

Albiste hau Euskalerria Irratian argitaratu da eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra

Artxiboetatik sortutako galderak

/in , , , , , /by

Equipo Rek ondutako ‘Anarchivo Sida’ eta Maryam Jafriren ‘The Day After’ erakusketak ikusgai daude Tabakaleran, ekainaren 26ra arte. Artxiboak dituzte biek abiapuntu

Askotariko artxiboak eta artelanak daude Anarchivo Sida erakusketan

Lehen aldiz, bi erakusketa batera zabaldu dituzte Donostiako Tabakaleran: Anarchivo Sida —Equipo Rek eta Donostia 2016k elkarlanean ekoitzia— eta Maryam Jafri pakistandarraren The Day After (Biharamuna) —Parisko Betonsalon arte eta ikerketa zentroaren eta Tabakaleraren koprodukzioa—. Bi erakusketa diren arren, abiapuntu bera dute: artxiboa. Dokumentazio bilketa baten bidez, historian egin diren interpretazioen inguruan hainbat galdera planteatzen dituzte. Artistek zalantzan jarri dute nolabait historiak ofizialki kontatutakoa. Lehen kasuan hiesaren inguruko ikerketa bat egin dute, eta bigarrenean herrialde kolonizatuen ingurukoa. Biak ekainaren 26ra bitartean egongo dira ikusgai.

Anarchivo Sida Aimar Arriola bizkaitarrak Nancy Garin eta Linda Valdes txiletarrekin elkarlanean garatutako proiektua da. Duela hiru urte ikerketa prozesu bat jarri zuten martxan Madrilen, eta orain Donostiara heldu da erakusketa forma hartuta. Hiesa gaixotasun gisa ez ezik, diskurtso politiko gisa ere lantzen du obrak. «Hiesaren krisiak kulturan izandako eraginean jartzen du arreta», azaldu du Arriolak. «Kontraartxibo bat sortzea da proiektuaren metodologia; ez du iraganaren lekuko edo babesgune izan nahi, errealitatea orainean idazteko tresna da artxiboa». Haren arabera, azken urteetan nazioartean gai hori asko landu dute, baina, gehienetan, testuinguru «hegemonikoen» ikuspegitik: Ameriketako Estatu Batuetan eta Europa erdialde-iparraldean jorratu dute, besteak beste. Horregatik, Latinoamerika, Euskal Herria eta Espainian jarri dute arreta.

1980ko hamarkadaren amaieratik aurrera, hiesaren inguruan publikatutako artxiboen bilketa bat egin dute: ekoizpen artistikoak, argazkiak, bideoak, kartelak, egunkarietako orrialdeak, prebentziorako eskuorriak… aurki daitezke erakusketan. Artxibo horietatik abiatuta, zenbait konturen inguruko gogoeta proposatu nahi dute komisarioek. Izan ere, iraganeko borroken oroimena berpiztu nahi dute, egungo zailtasunei aurre egiteko baliagarria delakoan. Globalizazioaren eta neoliberalismoaren inguruko ikuspegi kritikoa adierazi dute, eta Pablo Berastegi Donostia 2016ko zuzendariaren iritziz, «pentsamendu kritikoa, artea eta konpromiso soziala» uztartzen ditu erakusketak. «Ondoez neoliberala» idatzita dago kartel batean.

Carme Nogueira artista arduratu da erakusketaren diseinuaz, eta hiru ardatz kontzeptualetan banatu ditu dokumentuak. Animalia sinbolo gisa lantzen da lehenengo atalean; izan ere, azaldu dutenez, hiesaren inguruko politiketan funtsezko lekua bete dute animaliek, eta irain gisa ere erabiliak izan dira. Heriotzaren ingurukoa da bigarren atala, eta, bertan, hiesaren krisia gizarteak nola bizi izan duen erakusten da: legeak, erritu sinbolikoak, sinesmenak… landu dituzte. Azken atalean, berriz, osasuna da oinarri. «Gorputz batzuk normal gisa eta beste batzuk patologiko gisa irakurtzera garamatzan konbentzioa da osasuna», irakur daiteke bazter batean.

Erakusketari lotuta, hark irauten duen bitartean, lau jarduera egingo dituzte Tabakaleran. Gaur bertan hasiko da horietako lehena, 17:00etan: Osasuna / jakintza / boterea izeneko tailerra. Bost jardunalditan banatu dute, eta haietako bakoitzean zenbait gai landuko dira: GIB birusa, ingurumena, sistema juridikoa… Gaurko saioan, gorputzaren politiken inguruko eztabaida sustatuko dute. Arriolaren arabera, gaur gaixotasuna landuko dute, batez ere, baina gainontzeko saioetan, abiapuntu baino ez da izango.

Deskolonizazio prozesuak

Maryam Jafrik 2015eko martxoan aurkeztu zuen The Day Afterproiektua Parisen, eta, orain, Tabakalerarako moldatu du. Dimentsio hirukoitza du lanak: artxiboa artistaren pieza gisa, ikerketa kasu gisa zein jabetza gisa landu du. Independence Day 1934-1975 (Independentziaren Eguna 1934-1975) obra da proiektuaren abiapuntua, baita erakusketako lehen pieza ere. Galdera honen inguruko gogoeta proposatzen du lan horrek: «Zein da artxiboen funtzioa deskolonizazio prozesuetan?». Obra hori osatzen duten argazkiak Europako koloniak izandako Afrikako eta Asiako herrialdeetan ateratakoak dira, independentzia lortu zuten egun berean. Independentziaren inguruko ekitaldiak eta ospakizun politikoak ageri dira, besteak beste. Irudi horiek batabestearen ondoan jarrita, artistak herrialdeen historia irakurtzea proposatzen du.

Erakusketaren bigarren atalean, ikerketa kasuak daude, artxibo bat osatzeko baliabide direnak. Betonsalon egindako ikerketa kasuez gain, propio Tabakalerarako egindakoak ere badaude: Marokoko, Ekuatore Gineako eta Filipinetako kasuak dira horiek.

Hirugarren atal bat du erakusketak, artxiboa jabetza gisa jorratzen duena. Jafrik Independence Day 1934-1975 pieza osatzeko egin zuen ikerketan zehar, konturatu zen argazki agentzietatik eskuratzen zituen irudietako asko —Getty Images edo Corbis agentziek emandakoak, esaterako—, herrialde independizatuetako gobernuek ematen zizkioten berberak zirela. Horren harira, ariketa bat proposatzen du: agentziek emandako irudiak, argazki pribatuak eta nazionalak elkarren ondoan jarri ditu, eta haien artean antzekotasunik ba ote dagoen aztertzea da ariketaren muina.

TABAKALERAk “Archivo SIDA” izeneko erakusketa antolatzen du, non HIESak kulturgintzan izandako eragina aztertzen den.

/in , , , /by

EKIPO REk eginda, hainbat material grafiko erakusten du, baita EHGAMeko kartel batzuk ere

Read more