Lesbianismoa armairutik ateratzen lagundu duen zinegilea

/in , , , , , , , /by

Rose Troche zine zuzendari estatubatuarra omendu du aurten Zinegoak jaialdiak. “Lesbianak ikusle oso zailak dira. Haiei buruzko hain iruditeri murritza dugu, bakarrari heltzeko joera daukagula”, esan izan du Trochek. Berak, lesbianismoari zineman ematen zitzaion kutsu dramatikoa gainetik kendu eta Go fish(1994) egin zuen, kultuzko film bihurtua.

Rose Troche

The L World Kaliforniako lagun lesbiana batzuen bizitzari buruzko telesail arrakastatsua ere berak sortua da. Emakume lesbiana edozein emakumek izan ditzakeen eguneroko arazo eta istorioetan irudikatuz haize freskoa ekarri du Trochek ikus-entzunezkoan.

“Identifikatuta senti daitezkeen erreferenteak eman dizkie lesbiana askori”, adierazi du Pau Guillén Zinegoak Bilboko Gaylesbotrans 13. Nazioarteko Zinema eta Arte Eszenikoen Jaialdiko zuzendariak.

Trochek berak Bilbora egindako bisitan azaldu duenez, Go fish filma lagungarria izan zen emakume ugarik euren sexu-joera publiko egiteko. “Neska batek kontatu zidan ama pelikula ikustera eraman zuela, eta ateratzerakoan, lesbiana zela aitortu ziola”.

“Garrantzitsua da konbentzioetatik ihes egiten duten istorioei balioa ematea”

Pelikulez gain, erakusketak eta eztabaidak ere antolatu ditu aurtengo edizioak, gizartera irekitzeko eta ahalik eta jende gehienarengana iristeko asmoz.

“Gaur egun familia tradizionalarekiko ezberdinak diren bestelako familiak elkar bizi direla erakustea eta gure gizartea sentsibilizatzea” da helburua, Guillénen arabera. “Garrantzitsua da aniztasunaz mintzo diren eta arau eta konbentzioetatik ihes egiten duten istorioei balioa ematea, zinema hau kariñoz tratatzea eta ezagutzera ematea. Batzuk eta besteak ez garela hain ezberdinak erakutsi nahi du Zinegoak jaialdiak. Azken finean, arrotza zaiguna ezagutzea da hari beldurra galtzeko lehenengo urratsa”.

Te prometo anarquía garaile

Te prometo anarquía mexikar-alemaniarrak irabazi du fikziozko film luzerik onenaren saria. Pelikularen zuzendariak berriz, Julio Hernández Cordón-ek, zuzendari onenaren saria lortu du.

Istorio “lotsagabea eta ausarta” dela nabarmendu dute epaimahaikideek: Miguel eta Johnny lagunak eta maitaleak dira txikitatik, eta dirua irabazteko odola klandestinoki saltzea erabakiko dute.

Irrawady Mon Amour dokumental italiarra eta Tuva Jagell suediarraren eta Claudia Cantero txiletarraren antzezpenak ere saritu ditu jaialdiak, besteak beste. Guztira, 500 bat pelikula aurkeztu dira aurtengo edizioan.

Abel Azconak epaileari: “Prozesua errespetatzen dut, baina ‘performance’-aren jarraipena da”

/in , , , , , , , , /by

“Kristauak iraindu” izana leporatuta deklaratu behar izan du artistak Fermin Otamendi epailearen aurrean. Iruñeko artzapezpikutzak eta Espainiako Abokatu Kristauen Elkarteak jarri diote salaketa.

pederastia-abel azkona

Epailearen eta bere abokatuaren galderak erantzun ditu, baina uko egin dio akusazioaren galderak erantzuteari.  Azconak adierazi du “pederastiaren kritika” egin nahi izan zuela, erreakzioa eragingo zuelakoan. “Edukazio eta errespetu guztiarekin, baina prozesu juridikoa bera prozesu performatiboa izan da. Epailea eta prozesua errespetatzen ditut, bainaperformancearen jarraipena izan dira. Fundamentalismo erlijiosoa salatzen duen pieza bat egin dut, eta zer da, bada, 2.000 pertsona eraikinaren atearen aurrean errezatzen aritzea, edota nik deklaratzera joan behar izatea baino fundamentalismo argiagorik?”. Gaineratu duenez, ez du inor iraindu nahi izan, eta ziurtatu du adierazpen askatasuna defenditzen eta bere lana egiten jarraituko duela.

Jorge Morales Abel Azconaren abokatuak azaldu duenez, Iruñeko artzapezpikutza prozesutik kanporatzea eskatu dute, “epaiketan modu desegokian agertzeagatik”. Era berean, ziurtatu du kausa artxibatzeko eskatuko dutela; epaileak hori egin ezean, helegitea aurkeztuko dute. Epaileak bost eguneko epea utzi du helegiteak aurkezteko.

Bestalde, José Núñez Abokatu Kristauen Elkarteko abokatuaren arabera, auzia zabaltzea nahi du elkarteak, eta horretarako froga eta deklarazio gehiago eskatuko dituzte. Ez du argitu zabalpen horrekin Iruñeko Udala auzipetzea eskatuko duten ala ez.

Abel Azcona artista nafarrak Desenterrados bilduma jarri zuen ikusgai Iruñeko “Erorien Monumentuan”, oroimen historikoaren inguruan. Hainbat argazkitan ikus zitekeen Azcona ogi pusketa edo ostiekin “Pederastia” hitza idazten, eta obra hark polemika handia sortu zuen. Hainbat kristau taldek erakusketa bertan behera uzteko eskatu zuten, Iruñeko Udalaren aurrean mobilizazioak egin zituzten eta salaketa jarri zioten.

Azkonaren aldeko elkarretaratzea egingo dute etzi

/in , , , , , , , , /by

ARTEA. Abel Azkonak Nafarroako Lurralde Auzitegian deklaratuko du ostegunean, epaileak tramiterako onartu baitu artistaren kontra Abokatu Kristauen Elkarteak jarritako kereila. Horren harira, elkarretaratzera deitu dute, Fundamentalismorik ez lelopean, epaitegian bertan.

Abel Azkona

‘L’ hitza filmatzea

/in , , , , /by

Rose Troche zinemagile eta telesailgileari Ohorezko Saria emanez abiatu da Zinegoak gaylesbotrans zinema jaialdia, Bilbon

2016-02-22. Donostia. Rose Troche, zinemagilea. Zinegoak jaialdiko Ohorezko saria. 22-02-2016. San Sebasti√°n. Rose Troche, cineasta. Premio de honor del festival Zinegoak.

Rose Troche zinema zuzendari, gidoigile eta ekoizlea, atzo, Bilboko Arriaga antzokian. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS

Rose Troche zara?», galdetu dio New Yorkeko metroan neska batek Rose Troche zinemagileari (Chicago, AEB, 1964), eta Rose Trochek, baietz. «Aurrekoan joan nintzen amarekin zure filma ikustera, eta, amaitutakoan, ni ere lesbiana nintzela esan nion. Mila eta mila esker». 1994an Go Fish filma egin ostean, maiz jaso zituen gisako erantzunak Trochek, eta harritu egin zen hasieran. «Ez nuen hori espero, baina halakoek erakusten dute zeinen garrantzitsua den istorioak kontatzea». Lesbianen eguneroko bizitza erakutsiko zuen pelikula bat egitea zen bere asmoa. Garai hartako lesbianei buruzko film dramatikoen beste muturrean. Aurrekonturik gabe. Promoziorik gabe. Pelikula egiteko gogo huts-hutsez. Oihartzun zabala jaso zuen filmak, ordea, eta, besteak beste, lan horregatik saritu nahi izan dute Troche Bilboko Zinegoak gaylesbotrans zinema eta arte eszenikoen jaialdikoek. Atzo jaso zuen Ohorezko Saria, irekiera ekitaldian. Trochek eman dio hasiera, beraz, gaurtik 29ra bitarte 101 zinema ekitaldi eskainiko dituen egitarauari.

Ez da film hori Trocheren meritu bakarra, ordea: ibilbide osoa saritu diote Zinegoak jaialdikoek; zuzendari, gidoigile eta ekoizle lan guztiak. Izan ere, Trochek bitan jaso du Berlinaleko Teddy Award saria, Go Fish lana zuzentzeagatik lehenengoz, eta 2013an bigarrenez, Concussion pelikulako ekoizle modura, baina, horrez gainera, telebistan ere aritu da, esaterako, The L Word telesaila sortzen. Baina ez da soilik ibilbidea; beste motibo bat ere badago Troche saritzeko, Pau Guillen jaialdiko zuzendariaren hitzetan. «Gizonezkoak nagusi diren munduan emakumezkoen lana ikusgarri egiteagatik ere saritu dugu».

Unibertsitatean hartu zuen zinemagile egiteko erabakia Trochek, eta identifikatua du momentu zehatza ere; Koyaanisqatsi: Life Out of Balance izeneko hitzik gabeko film esperimentala ikustean izan zen. «Hainbeste hunkitu ninduen pelikulak hitz bakar bat ere erabili gabe, orduantxe erabaki bainuen zinema egitea». Film esperimentalekin hasi, eta hortik jo zuen Go Fishidatzi, filmatu eta zuzentzera. «Orduan ez nekien zer zen zinemaren industria. Lan hori egitera bultzatu ninduen bakarra film hura egiteko gogoa izan zen». Emakumeek emakumeei buruz eta emakumeentzat egindako film bat egin nahi zuen. Kito. «Gure komunitatearentzat egin nuen, baina ezin da jakin zer gertatuko den. Eta, nolabait ere, garai horretan kulturalki film horren beharra zegoen».

Askatasun gosea

Beste bi film egin zituen Go Fish-en ostean, eta telebistara pasatu zen gero. «Nire langintza zorroztu nahi nuen, eta horregatik hasi nintzen telebistan, lan gehiago zuzentzeko aukera ematen zidalako». Eta orduan sortu zuen The L World, Kaliforniako lesbiana talde baten bizitza kontatzen duen telesaila. Eta Go Fish-ekin gertatutakoa gertatu zitzaion berriz ere. Telesaila LGTB komunitatea gogoan zuela sortu, baina audientzia zabala jaso, eta bost urtez izan zen antenan.

Trochek kontatzen duenez, ordea, ez zen trabarik gabeko bidea izan, etengabe aritu behar izaten baitzuten Showtime kateko arduradunekin negoziaziotan. «Neurri batean, kate haren jabe ziren gizonen menpe aritu behar genuen, eta haien kontrolpe horretan negoziatu beharra genuen. Haiek ematen zuten gure telesaila, eta haien legeen arabera jokatu beharra genuen. Asmatu egin behar da noraino eman dezakezun amore, eta noiz jokatu behar duzun irmo».

Baina akabo telebista. Urte batzuk egin, eta askatasun goseak eraman zuen berriz ere zinema independentera. «Telebistan eraginkorra izan behar duzu, eta asko ikasten da horrekin, baina ez zaituzte sortzaile izateko kontratatzen. Mundu hori utzi, beraz, eta Concussion filmaren ekoizle lanak egin nituen». Eta hor, berriz askatasuna. «Lan hura ez zegoen inoren kontrolaren menpe, oso diru gutxirekin egin genuen eta. Guk kontrolatzen genuen dena, ez baitzegoen kanpoko dirurik. Eta oso zaila da hori telebistan».

Irauli egin da orain giroa, Trocheren hitzetan. Industrian pentsatu gabe hasi zuen berak bere lehen filma, baina egun filma egiten hasterako pentsatzen dute sortzaileek industrian. «Irakasle eta tutore aritzen naiz zinemagile izan nahi duten ikasleekin orain, eta oso kontziente dira Facebook orri bat izan beharraz eta 5.000 jarraitzaile lortu beharraz, baita ezer egiten hasi baino lehen ere. Pelikula egiten hasterako arrakasta lortu beharraren ideia bertan dagoela dirudi. Apur bat etsigarria egiten zait hori, uste baitut gauzarik onenak zure baitako gune puru batetik sortzen direla. Eta horren bila nabil ni neu ere orain filmatuko dudan hurrengo lanarekin».

«Aniztasuna kulturaren bidez lantzea da gure apustua»

/in , , , , , /by

Astelehenean hasiko da gaylesbotrans zinema eta arte eszenikoen Zinegoak jaialdia, Bilbon. Alor artistikoa eta alor soziala uztartzea da erronka, Pau Guillen zuzendariaren hitzetan.

PAU GUILLEN. ZINEGOAK JAIALDIKO ZUZENDARIA

PAU GUILLEN. ZINEGOAK JAIALDIKO ZUZENDARIA

Astelehenean hasiko da Zinegoak Bilboko gaylesbotrans nazioarteko zinema eta arte eszenikoen jaialdia, baina hasita balego bezala da. Otsailaren 22tik 29ra egingo da berez jaialdia, eta ehun film baino gehiago proiektatuko dituzte guztira, baina aurten hitzaldi, argazki erakusketa eta proiekzio sorta bat ere prestatu dute jaialdi aurreko egunetarako. Jaialdiaren alde zinematografikoa eta alde soziala inoiz baino estuago uztartzea da asmoa, Pau Guillen jaialdiko zuzendariak azaldu duenez (Alacant, Herrialde Katalanak, 1976).

Handitu egin nahi zenuten jaialdia, eta lortu duzue.

Zinemari dagokionez, oso ongi dago jaialdia; sentsibilizazioaren, ikusgarritasunaren eta naturalizazioaren alorrean nahi genuen handiagoa. Gure berri dutenek badakite pelikula onak jartzen ditugula. Horrek funtzionatzen duela bagenekien, antolatzaileok Hegoak elkarteko kide izateaz gainera zinemaren profesionalak ere bagarelako, eta mimo handiz aritzen garelako. Azken urteetan aurrekontua handitu ahal izan dugu, eta proposamen zinematografikoaz harago jotzeko aukera eman digu horrek. Jaialdiak sentsibilizazio egitasmo modura ere funtziona zezan nahi izan dugu, horiek baitira jaialdiaren bi zutabe nagusiak: zinema eta sentsibilizazioa.

Alde sozialaren eta alde artistikoaren arteko oreka bilatzea izango da beti gisa honetako jaialdien erronka, ezta?

Guk geuk oso barneratuak ditugu bi alor horiek. Oso argi dugu LGTBren sentsibilizazioan aritzen den elkarte batean ez lukeela zentzurik izango huts-hutsean zineman ardaztutako jaialdi batek. Asko zaintzen dugu oreka horregatik. Eta horregatik ditugu programan Veneziako Mostran pelikularik onenaren Urrezko Lehoia jaso zuen Desde allá filma eta aniztasun funtzionala duen jendearen sexualitatea lantzen duen Yes, We Fuck dokumentala.

Urtero saiatzen zarete nazioarteko jaialdietan ibilbidea egina duten eta sarituak izan diren lanak biltzen.

Gure marka hori dela esango nuke. Beti izaten dugu hain ezagun izan gabe ere nazioarteko sariren bat jaso duten lanak. Aurten Oscarretarako hautatu duten Sangailés Vasara lituaniarra dugu, adibidez, eta baita Berlinaleko sekzio ofizialean izan den Bizarreere. Beti saiatzen gara LGTBko zirkuituez harago jaialdien zirkuitu orokorretako filmak ere harrapatzen. Zinemazaleek izugarri gozatzen dute gure jaialdiarekin. Tira, zinemazaleek, eta baita publiko orokorrak ere, gure asmoa beti baita jaialdia zabal egitea. Ehun zinema ekitaldi baino gehiago ditugu, eta beti topatuko duzu intereseko zerbait, zinema edo aniztasuna edonola ulertzen duzula ere. Badaude pelikulak zinemazaleentzat, aniztasunaren alorreko militanteentzat, eta publiko orokorrarentzat ere bai. Programa begiratu behar da, eta hautatu. Horregatik banatzen ditugu doan 3.000 liburuxka baino gehiago hirian.

Zein da, orduan, LGTB zinema jaialdi on bat egiteko giltza?

Jendea entzun behar da, eta ulertu behar da mezu bera eman arren komunikazio bide ezberdinak erabili behar direla jende ezberdinarengana iristeko. Ergela litzateke umeentzako tailerrak antolatu eta bertan queer teoriak azaltzen hastea. Ulertu behar da badagoela jendea gaian murgilduago dagoena, eta jendea kanporago dagoena, eta asmatu behar da bakoitzari nola helarazi bere intereseko izan daitekeena.

Iaz galizierazko A esmorga filma programatu zenuten: aretoan, LGTB kolektiboko jendea eta galiziarrak.

Ikaragarri maite ditut uztarketa horiek. Bistakoa dena da zu gay bazara, edo lesbiana, edo trans, edo bisexuala, edo intersexuala…

…edo galiziarra…

edo galiziarra bazara, ba, gaiarekin identifikatuta sentitzen zarenetan errazago jotzen duzula zinemara. Eta horietariko bat ere ez bazara, pelikula on batez gozatzera joango zara aretora. Saio guztietan saiatzen gara sentsibilitate artistikoa eta sentsibilitate soziala uztartzen.

Rose Troche zinemagileak jasoko du aurtengo ohorezko saria. Zergatik hautatu duzue bera?

Zinema zuzendari emakumezko oso gutxi daude, eta Troche zuzendari, gidoigile eta ekoizle da. 1990eko hamarkadan lortu zuen sona, Go Fish filmarekin, ordura arte inori ez zitzaiolako bururatu ere egin emakumezko lesbianen bizitzaz modu erlaxatuan aritu zitekeenik ere. Eta hori egin zuen berak: melodramarik gabe, lesbiana batzuen bizitza kontatu zuen, eta hori ikustea liluragarria izan zen lesbiana askorentzat. Gero, global bilakatu zen The L Word telesaila sortu zuen, eta aritzen da ekoizle lanetan ere. Zaila da zineman hainbeste alor landu dituen eta lesbiana dela argi adierazten duen emakume militanterik topatzea. Ideia ona iruditu zitzaigun horregatik saria hari ematea; bere lanagatik, eta baita ikur gisa ere.

Kolektiboa ikusarazi eta ahalduntzea zen erronka hasieran.

Orain 13 urte, kolektiboa ikusgarri egiteko espazioak sortu behar ziren. Guk hori kulturaren bidez egitea erabaki genuen, ordurako bai baitzeuden ekintza zuzenean eta kontu legaletan aritzen ziren elkarteak. Oinarrizkoak dira lan horiek, horiek gabe ez dagoelako ezer, baina guk apustu egin genuen kulturaren bidezko ikusgarritasun hori lantzearen alde. Ahaldundu beharra zegoen orduan: «Ei, hau gure jaialdia da». Oraindik ere gure jaialdia da, baina mundu guztiari eskaintzen diogun tresna bat ere bada. Jaialdiak irauten duen bitartean aniztasunaren gaia erdigune bihurtu nahi dugu hirian eta hedabideetan. Aniztasun sexuala ez baita gizarte aniztasuna besterik.

Jaialdiko egitarau osoa ikusteko, bisitatu webgune hau:

zinegoak.com

Sexu askatasunaren aldeko Afrikako borroka irudikatzen duten erakusketa

/in , , , , , , , /by

Amnesty International Euskadi erakundeak eta Zinegoak jaialdiak antolatutako ekimenaren xedea «herritarrak sexu, afektu eta familia aniztasunaren aurrean sentsibilizatzea» da

zinegoak--575x323

Afrikako bost lurraldetan sexualitatea askatasunez bizitzeko borrokan dabiltza. Hau erakutsiko duen argazki erakusketa bat izango da ikusgai gaurtik Bilboko kaleetan, hain zuzen ere. Amnesty International Euskadi erakundeak eta Zinegoak jaialdiak antolatu dute erakusketa. Hauek, Bilbao Historiko Elkartearen eta Alde Zaharra, Bilbo Zaharra, San Frantzisko eta Zabalako Merkatarien Elkartearen laguntza ere izan dute.

Erakusketaren inaugurazioarekin hasiko dira Zinegoak Bilboko Gaylesbotrans Nazioarteko Zinemaldiak antolatutako ekintzak. Jarduera horien asmoa da «herritarrak sexu, afektu eta familia aniztasunaren aurrean sentsibilizatzea», bere arduradunek adierazi dutenez.

Erakusketaren izenburua ‘Maitatzea ez da delitua’ da. Formatu handiko 27 irudiz osatuta dago, eta Alde Zaharreko eta San Frantziskoko 27 taberna, jatetxe eta saltokitan egongo dira ikusgai. «Lortu nahi dugun helburua da jendeak bere egunerokotasunean argazkiekin topo egin dezala eta argazkiok hausnarketarako deia izan daitezela; guztiok sexualitatea askatasun osoz bizitzeko dugun eskubidearen inguruko hausnarketa», azaldu du Aimar Rubio Amnesty International erakundeko aniztasun taldeko kideak.

Argazkiak Kenia, Hegoafrika, Kamerun, Zanbia eta Ugandan hartuak dira. Hauen bidez, aurpegia jarri nahi diete euren bizitza arriskuan jarriz, libre maitatzeko eskubidea defendatzeko borrokan dihardutenei. Gainera, omenaldi berezia da, «maitatzea ez dela delitua defendatzeagatik bizitza galdu duten Noxolo Nogwaza eta Jean-Claude Roger Mbedéri».

«Erakusketaren bitartez, errealitate gordinak ekarri nahi ditugu gogora, modu positiboan. Esaterako, homosexualitateak munduko 80 herrialdetan ilegala izaten jarraitzen duela, edo lau eta hamar urte arteko kartzela zigorra ekar dezakeela. Afganistan, Pakistan, Saudi Arabia edo Iranen, besteak beste, heriotza zigorra jasotzeko arriskua dute homosexualek», azaldu du.

‘Friendly’-ak ere badu ajerik

/in , , , , , , /by

LGTB turismoa geroz eta garrantzi gehiago hartzen ari da, hein batean merkatu berriak lortzeko martxan jarritako espezializazioaren ildotik. Nolanahi ere, lesbiana, gay, transexual eta bisexualei eginiko eskaintzak zenbait arazo utzi ditu agerian: eskubideen merkantilizazioa, esaterako.

Hiru gizon gazte. Erdikoa aldakatik lotua ortzadarraren koloreak dituen zapi luze batekin; beste biak, zapiaren muturretatik tiraka. Bizkaiko Zubiaren goiko partean ateratako irudia Bilboko Udalak eta Bizkaiko Foru Aldundiak argitaratutako gida baten azala da, Fitur LGTB azokan aurkeztua. «Bilbo Kantauri itsasertzeko hiri LGTB friendly-ena da», Hala aurkeztu zuen bere burua hiriak; LGTB kolektiboarekiko adiskidetsuena bezala. Kritika sutsuak jaso ondoren, atzera egin zuen udalak. Gida kendu zuen, eta turismogay friendly-a ren gaineko hausnarketa egiteari bide eman zion.

Bilbo-Bizkaia turismo bulegoak LGTB turismoa erakarri nahi izan zuen, merkatuaren sektore horri lotutako ezaugarri ekonomikoengatik. Ordea, kanpaina aurkeztu eta gutxira kritikak ugaritu ziren. Bilbotik kanpoko LGTB kolektiboko pertsonak erakartzen saiatu baina bertokoak «gustuko ez izatea» leporatu zioten udalari. Are gehiago, kanpainak kolektiboaren «irudi okerra» ematen zuela leporatu zioten: batetik, gizonezko estereotipatuak baliatu zituen; ez ziren emakumezkoak eta transexualak ageri…

Bilbo-Bizkaia turismo bulegoaren kanpainak hautsak harrotu zituen duela hilabete inguru. Baina, ez da haren burua gay friendly gisa aurkeztu duen Euskal Herriko lehen hiria. Aurretik ere beste hiri batzuek gidak kaleratu dituzte lesbiana, gay, transexual eta bisexualak erakartzeko: Gasteizek, Donostiak… Zer dago, ordea, ikur hori baliatzeko asmoaren atzean?

Eskubideak eta ekonomia

Zuriñe Estibariz Gasteizko 7menos20 elkarteko kideak eztabaidaren oinarria zehaztu nahi izan du, hasieratik. «LGTB turismoa erakartzera bideratutako ekinbideek ez dute zerikusirik LGTB kolektiboaren eskubideekin». Eskubideak baino gehiago, zenbait enpresa pribaturen interes ekonomikoak lehenesteko ekinbideak direla gaineratu du. «Gasteizko gidako tabernak goi klasekoentzako lekuak ziren», zehaztu du. «Gay bat Gasteizera etorri eta halako taberna batera joanez gero, ez luke beste tabernetan aurki dezakeen beste ezer aurkituko».

Ramon San Sebastian Gehitu Euskal Herriko lesbiana, gay, transexual eta bisexualen elkarteko kideak halako ekinbideen asmo merkantilista berretsi du. Dena den, gaineratu du onartu behar dela gizarte kapitalista batean bizi garela, eta, horrenbestez, ez die arazorik ikusten hori baliatzen duten enpresei. «Zerbait eskaintzen badute, dirua irabazteko xedea dutelako eskaintzen dute; horretarako LGTB kolektiboarekiko jarrera gertua adierazten dutela? Niregatik ez dago arazorik». Herritarrek erabakiko dute produktu hori baliatuko duten edo ez, eta merkatuak bere lekuan kokatu du. Edonola ere, San Sebastianek merkatua eta eskubideen artean bereiztearen garrantzia nabarmendu du, eta bakoitza bere lekuan kokatzearen alde egin du. Alde horretatik, Araba, Bizkai eta Gipuzkoan pausoak ematen ari direla azaldu du, eta transexualei beren identitatea onartuz emango zaien nortasun agiri behin-behinekoa jarri du adibidetzat. «Bilbo eta Bizkaiko ekinbideari kritikak eskubideen merkantilizazioaren eskutik heldu zitzaizkion, hein handian».

Imanol Alvarez EHGAM Euskal Herriko Gay-Les Askapenerako Mugimenduko kideak Bilboko LGTB gidak piztutako eztabaidan sakondu du. «Adarjotze hutsa zen kanpaina hura», laburbildu du. Aipatu gidan, udala harro agertzen zen edonor joan zitekeelako kaletik eskutik helduta. Alvarezek egoera oso bestelakoa ekarri du gogora, eta salatu du 2010eko Bilboko Espazio Publikoaren Ordenantza baliatzen ari direla afektibotasun adierazpen ez-normatiboak debekatzeko. «Besteak beste,udaltzainek bi emakumeri kargu hartu zieten, metroan agurtzeko elkarri muxu eman ziotelako».

Horrez gain, administrazioaren jokabideaz gain, Alvarezek ez du uste kanpainak errealitatea islatzen zuenik. EHGAMeko kideak adierazi du azken urteetan inoiz baino eskaintza gutxiago dagoela. Halaber, gero eta eraso homofobo gehiagoren berri dute Euskal Herri osoan. «Bilbora datorren bati ezer gutxi eskain diezaioke hiriak; iruzur baten biktima sentituko da».

Ikuspuntu diskriminatzailea

Estibarizek uste du gay friendly ikurraren pean egiten den eskaintza sektore jakin batentzat dela: erdiko eta goi klaseko gay zuriei. Ramon San Sebastianek ideia hori berretsi du hein batean, eta erantsi du gutxitan islatzen dela LGTB kolektiboaren barruko dibertsitatea. «Ikasleak daude, hilean mila euro ere irabazten ez dutenak, langabezian daudenak, behar baino kilo gehiago dituztenak…». Edozein kasutan, hor ere kolektiboaren barruan hausnarketa egiteko deia egin du, «irudi naturalizatuagoa» emateko. Imanol Alvarezek ez du uste «asmo maltzurrik» dagoenik argazki aukeraketa askotan. Askotan irudi estereotipatuetara jotzea nahi gabe ere egiten dela azaldu du. Dena den, argi du barneratutako ideia horren atzean aurretik aipatutako merkantilizazioaren eragina dagoela.

Beste maila batean, Zuriñe Estibarizek nabarmendu du gay friendly-ren erabilera merkantilistak kolektiboaren mobilizazioa baldintzatzeko helburua duela. Hori argudiatzeko zenbait hiriburutako auzoen bilakaera oroitarazi du, adibide gisara: Londresko Soho, Madrilgo Chueca, San Frantziskoko Castro… Duela zenbait hamarkada desegituratuta zeuden, baina LGTB kolektiboko kideen eskutiko gora egin zutenean, kapitalismoak aukera bat ikusi zuen. «Orduan hasi zen gaur egungo negozio arrosa».

Kapitalismoaren asimilazioaren ostean auzo horiek errotik aldatu dira. «Dena da jaia, gimnasioak eta fribolitate handia». Hots, jatorrizko izaera desitxuratu zen, eta gay, lesbiana, transexual eta bisexualak joan egin dira bertatik. «Sistema borrokatu zutenek eskuratu zuten espazio hori, eta, gaur egun, sistema haien etxeetan sartu delako alde egin behar izan dute».

Bilboko Sare Lesbianistak iaz salaketa bat egin zuen gai horren inguruan. Ekainaren 28aren kariaz, Bilboko hainbat ostalari elkartek, Blue aldizkariak, Bilboko Udalak eta Bizkaiko Foru Aldundiak Bilbao Friendly Pride egitasmoa hasi zuten. Hainbat ekintza prestatu zituzten, baina eguneko manifestazioa kontuan hartu gabe. Ekainaren 28aren «despolitizazioa eta merkantilizazioa» salatu zuen Sare Lesbianistak horren harira. «Egun horien izaera aldarrikatzaile eta politikoa baztertzea friboloa eta mingarria da, borroka osoa lau eguneko ospakizunetara mugatuz».

Alde positiboak

Ramon San Sebastian Gehituko kideak, kritikak kritika, ontzat jo du hiriburuek LGTB friendly gidak argitaratu izana. «Ez da bakarrik eskaintza bat, gure hirietan dagoen erantzun bat bazik». Donostian eta Ipar Euskal Herrian ere halako ekinbideak badaudela oroitarazi du, baita horien gaineko iritzi baikorra eman ere. «Normalizazio irudi bat ematen du, kanpora begira». Baina argi utzi du elkarte eta eragileek lan egiten jarraitu behar dutela, gida horiek lagundu badezakete ere.

Imanol Alvarezek, aldiz, kostata ikusten dio alde onik egitasmo horri, baina aitortu du «zirrikitu» bat izan daitekeela. Batetik, uste du kolektiboari buruzko irudi positiboa emateko baliabidea izan daitekeela, «betiere ikuspuntu merkantilista eta partzial batetik». Bestetik, administrazio publikoekin hitz egin eta aurrera egiten jarraitzeko baliagarria izan daiteke. «Inor gutxik daki zenbat ordu eman ditugu ordezkari publikoekin bilduta; bide hau baliagarria izan daiteke, baina ikuspuntu oso ezberdinak ditugu».

Eskaintza, oso mugatua

Ez dira asko LGTB kolektiboarentzako eskaintza aztertu duten ikerketak. Ez behintzat ikuspuntu akademikotik. Ana Otero, Maria Elisa Alen eta Trinidad Dominguez Vigoko Unibertsitateko doktoreek (Galizia) gaia landu dute. Galiziako eskaintza aztertu dute bereziki; baina, merkatuaren datu orokorrak aztertuta, zenbait ondorio atera dituzte, eta hein batean, elkarteetako ordezkariek azaldutakoaren ildoan doaz.

LGTB kolektiboarentzako turismoa «bilakaera naturala» dela ondorioztatu dute. «LGTB turismoak jokabide bat zehaztu du turismoaren barruan, eta enpresek eta udal agintariek erakarri nahi duten sektore bihurtu da». Azken urtean turismo eskaintzaren espezializazioa gertatu dela gaineratu dute: bakarrik bizi diren pertsonentzako eskaintza, adineko pertsonentzat, familientzat, ikasleentzat… Hortaz, beste hamaika sektorerekin gertatu den bezala, LGTB kolektiboarentzako eskaintza heldu da.

Ordea, ohartarazi dute LGTB kolektiboa «merkatu zabala» dela. Hots, mota askotako eskaria dagoela horren barruan, eta ez dagoela zehaztuta sexu hautuagatik. Eskaintza eta eskaria aztertu dituzte, eta hiru sektoretan «merkatu aukera handia» dagoela nabarmendu dute: lesbianak, adineko gayak eta seme-alabak dituzten bikote homosexualak. Aldiz, egungo LGTB turismoa gizon gazte eta helduentzat da.

Hori ulertzeko zenbait gako eman dituzte Oterok, Alenek eta Dominguezek haien ikerketan. Lehena, agerikoena, gaitasun ekonomikoa da. Galiziako LGTB elkarteko kideei egindako galdeketetan, diru sarrerei buruz galdetu zieten. Galiziako batez bestekoaren gainetik zeudela ondorioztatu zuten; diru sarrerak %20,3 handiagoak zituzten, hain zuzen ere. Hau da, ohartu ziren LGTB kolektiboko kideek kontsumorako gaitasun handiagoa dutela. Ordea, berriz ere nabarmendu dute ezin dela kolektibo homogeneotzat hartu. Inkestatuen datuak sexuaren arabera banatuz gero, alde adierazgarriak daude. Hain zuzen ere, datuek agerian uzten dute gizon eta emakumeek dituzten diru sarreren arteko aldea. Emakumezkoen artean ohikoagoak dira urtean 12.000 euro baino gutxiago irabazten dutenak; aldiz, urtean 22.000 eurotik gora irabazten dutenen artean ohikoagoak dira gizonezkoak.

Bestalde, aurretik esan bezala, ikertzaileek azaldu dute seme-alabak dituzten LGTB familientzako eskaintza indartzeko aukera dagoela. Imanol Alvarezek oroitarazi du ohikoagoak direla seme-alabak dituzten emakumezko bikoteak gizonezkoenak baino. Eta ezaugarri hori aurreko datuekin batuz gero —andreen diru sarrera txikiagoak, langabezia tasa altuagoa…— ez da sektore erakargarria enpresentzat. «Merkatu azterketen atzean merkantilismo hutsa dago; enpresek oso helburu prosaikoa dute: dirua irabaztea».

Oterok, Alenek eta Dominguezek Galiziako elkarteekin hitz eginda LGTB turismoaren beste zenbait ezaugarri xehatu dituzte. LGTB kolektiborako eskaintza zuzena ez dago bidaiatzeko leku bat aukeratzeko motibazio nagusien artean; bai, ordea, kalitate eta prezioaren arteko oreka, kultura eskaintza, lasaitzeko aukera… Segurtasun sentsazioa eta errespetua ere «funtsezko faktoreak» dira, hiru ikertzaileek jakinarazitakoaren arabera. Azkenik, nazioarteko beste ikerketa batzuen emaitza batekin kontrajartzen den ondorio bat azaldu dute. Lekuak hautatzeko, ez da erabakigarria hotelek edota hiriek beren burua hala aurkeztea, gay friendly gisa izendatutakoak aintzat hartu arren. Zuriñe Estibarizek argi du: «Ez dugu auzo gay friendly-rik nahi, herri friendly bat baizik, herri askea pertsona eta gorputz guztiontzat».

Ikasle transexualen arreta hobetzeko protokolo bat egin du Eusko Jaurlaritzak

/in , , , , , , /by

GASTEIZ. Ikasle transexualentzat eskola «espazio segurua» izan dadin, protokolo bat egin du Eusko Jaurlaritzak, eta eskola guztietara igortzeko asmoa du. Irizpideak ematen dituzte bertan haur eta nerabe horiek jaso behar duten artaren inguruan. Atzo aurkeztu zuten Eusko Legebiltzarrean. Osakidetzarako ere gida bat prestatzen ari direla esan zuen Gizarte Politiketarako sailburu Angel Toñak.