Ostegun feministak antolatu dituzte ekainerako Gasteizen
Ekainaren 28an ospatzen den LGTB kolektiboaren nazioarteko egunaren harira, egitarau zabala prestatu du Arabako Bilgune Feministak.
Ekainaren 28an ospatuko den LGTB kolektiboaren nazioarteko egunaren harira, Gasteizko Bilgune Feministak egitarau zabala antolatu du, besteak beste, tailerra, hitzaldia eta bideo emanaldia eskainiko dute.
Ostegun honetan, Sexu Langileen Nazioarteko Egunean, elkarretaratzea egingo dute 20:00etan Farolonen. Ondoren, ekainaren 9an gai hau lantzeko tailerra antolatu dute Las Otras kolektiboarekin batera. Ekainaren 16an berriz, Gure Genealogia Feministak liburuaren aurkezpena antolatu dute Emagin elkartearen eskutik. Amaitzeko, ekainaren 23an Arrakala bideo emanaldia burutuko dugu.
Albiste hau Arabako Aleak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra
LGTBIfobiaren kontrako eguna ospatuko du Gasteizek
1990eko maiatzaren 17an gaixotasun mentalen zerrendatik kendu zuen homosexualitatea Osasunaren Mundu Erakundeak. Hori izan zen lehen urratsa, sexu-joera eta -identitatea onartuak izaten has zitezen, gizarteen berezko aniztasunaren baitako gisa. Ildo horretatik aldaketa eta aurrerapen ugari gertatu badira ere, transexual, lesbiana, gay, bisexual eta intersexualek (LGTBI) diskriminazioa, estigmatizatzea eta bortizkeria jasaten jarraitzen dute.
Hainbat ekitaldirekin ospatuko du Udaleko Berdintasun Zerbitzuak data hori, LGTBfobiaren kontrako borrokan ahaleginak egiteko asmoz, kultura, hezkuntza, entretenimendua eta ezagutza baliatuz aniztasunarekiko errespetua sustatzeko.
Hitzaldia
Batetik, ‘Transgeneroak: teoria feministentzako erronkak’ hitzaldia izango da Montehermoso kulturunean maiatzaren 11n, 19:00etan, Cristina Garaizabal Elizalderen eskutik —aktibista feminista eta prestakuntza psikoanalitikoko psikologo klinikoa, eta sexu-aniztasunarekin eta generoarekin zerikusia duten arazoetan aditua—. Inmaculada Mujika Flores izango da moderatzailea, Aldarte / Lesbianei, gayei eta transexualei arreta eskaintzeko zentroaren sortzaile-kidea eta zuzendaria.
Zinema
Maiatzaren 16an, 18an eta 20an, zinema-erakustaldiaren egoitza izango da Montehermoso. 18:30etik aurrera izango dira emanaldiak, eta film hauek eskainiko dira:Closet monster, ingelesez, gaztelaniazko azpitituluekin; Pojkarna, suedieraz, gaztelaniazko azpitituluekin, eta Sangailés Vasara, lituanieraz, gaztelaniazko azpitituluekin.
Albiste hau Arabako Aleak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra
Indarkeria matxistaren aurkako aldarria ozen entzun da Gasteizen
Indarkeria matxistaren aurkako aldarria ozen entzun da Gasteizen
11 eraso, 12 erantzun, Feministok prest! leloa zuen manifestazio jendetsu batek Gasteizeko kaleak zeharkatu ditu larunbat honetan, indarkeria matxistaren aurka eta emakumeen eskubideen alde egiteko. Manifestazioa 13:00etan atera da Bilbo plazatik, eta Alderdi politiko, sindikatu, kultura, kirola, gizarte eragile askoren babesa jaso du Gasteizen burututako manifestazio nazionalak. Bertan egon dira, besteak beste, Ainhoa Etxaide LAB sindikatuko idazkari nazionala eta Jule Goikoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea.
Koordinadora Feministako Kattalin Minerrek aldarrikatu duenez, “indarkeria matxista ez da mugatzen erailketa edo jipoietara soilik, bazik eta askoz zabalagoa da eta modu askotara eragiten digu”. Bestalde, “indarkeria horri aurre egiten diogun emakumeok subjektu aktiboak gara eta ez biktima pasibo”, gaineratu du.
Horrez gain, indarkeria matxista guztiek erantzuna behar dutela aldarrikatu dute. Guzti guztiek, XXI. mendean indarkeria matxistak aurpegi gehiegi dituelako: “familia eta bikote eremuan ez ezik, gizarteko hainbat esparrutan gertatzen baitira erasoak, eta gizarteak itsu eta entzungor jarraitzen du”.
Martxan zehar gogoan izan dute Natalie Van Put, herenegun Baionako ospitalean hildako emakumea, ustez senarrak
12.000 feminista indarkeria matxistaren aurka Gasteizko kaleetan
Euskal Herriko Mugimendu Feministak antolatu du “11 eraso 12 erantzun. Feministok Prest!” manifestazio nazionala. Eraso matxisten 2015eko uda gogorraren ondoren mugimendu feminista indartsu zegoen halako aldarria Arabako hiriburuan zabaltzeko.
Manifestazio burua, aldarriak hiru hizkuntzetan jarrita, euskaraz, gaztelaniaz eta arabieraz. Argazkia: Dani Blanco.
Hilotzak ia hozteko astirik ez du izan. Natalie Van Put, 34 urteko emakumea, apirilaren 5ean hil zen ustez senarrak emandako kolpeen ondorioz. Indarkeria matxistaren azken eraila gogoan izan du manifestazioak hasiera-hasieratik. Manifestazio osteko hitz-hartzeetan ere beretzat izan dira lehen hitzak.
Indarkeria matxistaren gertaera lazgarrienetakoa da erailketa. Hala ere, emakumeen aurkako indarkeriak mila aurpegi ditu eta Josebe Iturriozek Euskadi Irratian manifestazioa hasi baino lehenxeago adierazi duenez, “indarkeria zer den azaltzen eta ulertzen lanak ditugu”, eta manifestazio nazionalaren helburuetako bat bazen neurri batean ariketa hori egitea.
Manifestazio garaian egin diren ekintzek indarkeriaren hainbat adar azaldu dizkigute. Suziri bat piztuta, hainbat emakume burua estalita jende oldearen zain zegoen, eta hala zioten: “Gaua eta kalea gureak dira!”.
Artium museoaren parean “beltza”, “moroa”, “sudaka”, “etorkina”, “txinarra” deitu dieten emakumeek irmo adierazi dute harro daudela direnaz eta arrazakeriaren aurkako eta emakumeen arteko batasun eta aniztasunaren aldeko aldarria egin dute.
Kapitalismoaren eta patriarkatuaren aurkako jarrera erakusteko Corte Inglés parean geratu da jendetza eta “Feministok Prest!” pegatinak itsatsi dituzte erakusleihoetan.
Bat baino gehiago gogoratuko zen Natalie Van Put emakume hilberriaz hurrengo ekintzan emakumeak “odolez” blai lurrean etzanda ikusitakoan.
Andre Maria Zurira heldu dira 12.000 manifestariak, plaza lepo.
Oholtzatik Natalie Van Put bidartarra gogoratu dute, eta indarkeria matxistak urtez urte hil dituen emakumeak izenez deitu dituzte. Saioan zehar behin baino gehiagotan atera da Natalieren izena eta manifestariek irmo erantzun dute: “Natalie, gogoan zaitugu! Herriak ez du barkatuko!”. Europari harresiak irekitzeko eskatu diote, eta errefuxiatuei ongi-etorria eman zaie. Hala esan du esatariak: “Esaidazu zergatik lur hau ez den nire etxea izango”. Emakume presoak eta Mendebaldeko Sahara ere gogoan izan dituzte. Eta manifestazioan antolatu bezala, oholtza gainetik ere indarkeriaren aurpegi anitzak zerrendatu dituzte: arrazakeriaren aurkako deiadarra; “Eta zu zergatik zara heterosexuala?”; gorputz anitzen aldeko aldarria; “Beldurra aldez aldatuko dugu!”; lan guztien (eremu publikoko eta etxeko) balioestea; erailketen aurkako aldarria; eta beste.
Abortatzeko eskubidearen aldeko manifestazioak, Iruñean, mugimendu feminista piztu eta gogobete zuen. Ondoren Emakumeen Mundu Martxa Euskal Herriko kaleetan ibili zen. 2015eko udako eraso matxista andanak are gehiago berotu zuen mugimendua, eta apirilaren 9an, 12.000 feministak indarkeria matxistaren aurkako oihu ozena egin du Gasteizen.
Indarkeria homofoboaren biktimentzako protokolo bat eskatu dute Gasteizen
Horrez gain, Gasteizko Eskubide Sozialen Aldeko Plataformak zerbitzu sozialen eraldaketa sakona eskatu du.
Homofobiaren aurkako protokoloa eskatu dute. (Argazkia: Arabako Alea)
Gaur goizean Gasteizko Eskubide Sozialen Aldeko Plataformak pasa den azaroan 21 urteko gazte batek jasan zuen eraso homofoboa salatu du eta ildo horretan, indarkeria homofoboa, lesbofoboa eta transfoboa pairatzen duten biktimentzako protokolo bat eta zerbitzu sozialen eraldaketa sakona eskatu du.
Kolektiboak agerraldian azaldu duenez, iazko azaroan 21 urteko ikasle gazte bat bere etxetik bota zuten, “gay izateagatik”. Bere kasua erakunde ezberdinetan aurkeztu arren, momentu horretan behar zuen laguntza ez zuela jaso azaldu du plataformak.
Erakundez erakunde, laguntza eske
Gaztea “kale gorrian” geratu zen eta auzokide baten laguntzarekin, erakunde desberdinetan eskatu zuen laguntza. Zerbitzu sozialetan hitzordua eskatu baina hilabete itxaron behar izan zuela salatu du plataformak. Gainera, lehenengo elkarrizketa horretan konponbiderik eskaini ez zitzaiola gaineratu du.
Abenduan, Eusko Jaurlaritzako Berdindu zerbitzura jo zuen erasoa pairatu zuen gazteak. Zerbitzu honek aniztasun sexual eta generoko gaiak lantzen dituen arren, homofobia, lesbofoia eta transfobia kasuen aurrean “protokolorik ez dagoela” salatu du Gasteizko Eskubide Sozialen Aldeko Plataformak. Ondoren, Larrialdi Sozialerako Udal Zerbitzutik pasa ondoren, berriro ere, bere gizarte langilera bideratu zuten. Gasteizko udaleko politika sozialaz arduratzen den zinegotziarekin kontaktuanere jarri ziren. “Interesa aurkeztu arren, ez da ezer aldatu, eta gaztea bere bizitza aurrera eramateko baliabiderik gabe jarraitzen du, gay izateagatik jasandako eraso matxista baten ondorioz”, zehaztu du plataformak.
Zerbitzu sozialen “eraldaketa sakona”
Egoera honen aurrean, Gasteizko Eskubide Sozialen Aldeko Plataformak gazte honen kasuan inplikatzeko eta behar dituen baliabiadeak martxan jartzeko eskatu dio Gasteizko udalari. Horrez gain, “pasa den azaroaren 5ean onartu zuten deklarazio instituzionalean jasota dagoen bezala protokolo bat sortzeko” eskatu dio.
Azkenik, zerbitzu sozialen “eraldaketa sakona” egin behar dela azaldu dute. “Zerbitzu hauen funtzionamenduen aldaketa sakon bat eskatzen dugu, bere lehenbiziko funtzioa bete dezaten, alegia, pertsonen integrazioa eta bertaratzen diren kolektibo desberdinei laguntza eskaintzea, pobreziaren kriminalizazioa alde batera utziz”.
Gasteizko giza mugimenduen plataforma, Kitzikan, 7menos20, Arabako Emakumeen asanblada, Bilgune Feminista eta Mugarik Gabe kolektiboek osatzen dute Gasteizko Eskubide Sozialen Aldeko plataforma.
Oharra: albiste hau Arabako Aleatik ekarria da Creative Commons lizentzia libreei esker.
Homosexuala izateagatik, kale gorrian
21 urteko gazte bat etxetik bota du aitak Gasteizen. Gizarte zerbitzuetan laguntza eskatu arren, ez diote irtenbiderik eman.
LGTBI komunitatea babesteko protokoloa ezartzeko eskatu diote Gasteizko Udalari. / Argazki Press
Hainbat elkartek eman dute gaztearen egoeraren berri. Azaldu dutenez, gizarte langile ugarirekin izan da gaztea aitak etxetik egotzi eta gero, baina oraingoz ez diote aterabiderik eskaini. Udalak azaldu du gizarte zerbitzuak lanean ari direla irtenbide baten bila.
Eskubide Sozialen Gasteizko Plataformak, Arabako Emakumeen Batzordeak, Bilgune Feministak, Mugarik Gabek eta 7menos20 eta Kitzikan elkarteek udalari eskatu diote martxan jar dezala gay, lesbiana eta transexualen eskubideen alde azaroan iragarritako protokoloa.
«Bizitza ez da nahikoa izango buruan dudan guztia egiteko»
IKER ORTIZ DE ZARATE. ORTZAI ANTZERKI KONPAINIA ETA ESKOLAKO ZUZENDARIA
«Beti bidean» ikusten du bere burua antzezle eta antzerki zuzendariak; Ortzai sortu zenetik hamar urtera proiektu «umila» dela nabarmendu du, baina «oinarri sendoak» dituena.
Argazkia: JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
Atzerrian bildutako esperientziaren altxorra sorterrian ogibide bihurtzea zuen amets Iker Ortiz de Zarate aktoreak (Gasteiz, 1970). Ilusio horren emaitza Ortzai izan zen, antzerki konpainia eta aktore eskola, hamar urteko ibilbidea egin duen proiektua.
Helburu oso argiarekin bueltatu zinen Gasteizera: kanpoan ikasitakoa hemen praktikan jartzea. Bete duzula uste duzu?
Beti zabiltza bidean. Asko egin dugu, baina asko dago egiteko. Antzerkia, bizitza bezala, proiektua da. Hobetuz zoaz, egiten duzunak hobetzen zaitu, baina beti da hori, saiatzea, etengabe.
Nolakoak izan ziren Ortzai abiatzeko garaiak?
Zirraragarriak. Ez nion beldurrik proiektua hasteari. Beldur nintzen nire jendeak nola hartuko zuen. Amari [Teresa Ibañez aktorea] kontatu behar nionean, uste nuen esango zidala ea zer uste nuen, hemen ez zegoelako halako eskaintza pribaturik. Esan nion, eta oraindik gogoan dut esan zidan gauza bakarra: zerbait egiten bada, ona izan behar du. Bidea latza eta petrala izan da, baina, ahalegin handiz, bide zoriontsua.
Kanpotik ikusita, ez ziren gutxi izan Ortzairen proiektua oso ausarta zela uste zutenak.
Beldurra alde batera utzi behar da; bestela, ez zoaz inora. Beldurra beti dago hor zu gelditzeko, baina jakin behar duzu zeure bidea zein den ikusten. Proiektuaren oinarriak sendoak direla uste dut, baina umila da. Hemen ez dago gauza handirik.
Antzezle, zuzendari, irakasle. Zertan ari zara gusturen?
Antzezle gisa. Aktore sentitzen naiz, antzezteko deia jaso nuenetik. Egia da proiektuak aurrera egin dezan zuzendu edo idatzi behar duzula, eta irakasteak benetako poza eman dit.
Antzerki eskolaren proiektuari garrantzi berezia eman zenion hasieratik. Nola ikusten duzu egindako ibilbidea?
Gero eta gehiago ikasten dut neure ikasleengandik. Prozesu oso aberasgarria da, sakona, grina handiz egiten dudana. Aktore modura hasi nintzen, baina, denborarekin, neure irakasleak maitatzen eta miresten hasi nintzen. Liluratuta geratzen nintzen haiekin, eta hori ere egin nahi nuela konturatu nintzen.
Hamar urteko bidean, zeuretzako irakaspenak ere izan dira?
Egunero ikasten dut zerbait. Aktore baten arazoak nola konpontzen diren, esaterako. Ikasleei laguntza emanez, neuk ere ikasten dut. Banoa etxera, eta pentsatzen dut nola egin dieten aurre dituzten arazoei edo trabei.
Gasteizko kultur sistemari zer eman dio Ortzaik?
Beste leiho txiki bat. Pentsatu nahi dut kalitatezko beste leiho bat eman dugula, kanpoan ikasitakoaren edo ekarri ditugun irakasleen laguntzarekin.
Antzerki konpainiak ere bide oparoa izan du. Aukeratuko zenuke garairen bat?
De profundis oso gauza handia izan da niretzat. Bizitzaren opari bat izan da; ia malkoak ateratzen zaizkit. Gazteegia naiz agian hor goia joko dudala pentsatzeko, baina badakit antzezlan hori benetan garrantzitsua izan dela. Geure ibilbidean Eta orain?garrantzizkoa izan da, halaber.
Klasikoak landu dituzue batez ere, baina Eta orain?lanean gaur-gaurko gai bati ekin zenioten: Euskal Herrian bortizkeriak utzi duen arrastoari.
Atzo komentatzen nuen amarekin hori [Memoriaren Egunaren biharamunean egin zen elkarrizketa]. Entzuten ari ginen horri buruz hitz egiten ari zirela irratian, eta, ez dut harroa izan nahi, baina pentsatu nuen nola hartu genion aurrea egoerari. Orain dela bost urte idatzitako testu bat da.
Antzezlana asko eraman duzue Euskal Herritik kanpora ere.
Euskal Herria ezagutu ala ez, toki guztietan oso ondo ulertu dute. Ez naiz inoiz pertsona ausarta sentitu. Nik banekien jendeak hori ikusi nahi zuela, horri buruz hitz egin nahi zuela, askatasun osoz eta errespetuz. Hasi behar genuen mugak hausten.
Zuk ikusten zenuen behar hori?
Bai, eta hala izan da. Antzezlanaren ondoren beti egiten dugu solasaldi bat, eta eztabaida horretan hasieratik agertu dira oso testigantza gogorrak, iritzi ezberdinak eta pentsatzeko modu ezberdinak. Ideia izan genuenean, jende askok esaten zigun ez zela une egokia, hobe zela itxarotea. Guk esaten genien ezetz, garai egokia norberak nahi duenean iristen dela, isiltasuna hautsita. Toki guztietan ondo hartu dute, gaia benetan unibertsala delako.
Klasikoak eguneratzen lan handia egin duzue. Zer dute antzezlan horiek oraindik ere baliagarri izateko?
Hitzak berak esaten du. Klasikoa da beti esanahi handia izango duena. Ukitzen dituzten gaiak ez dira atzean geratuko, gizateria guztiari dagozkiolako.
Orain dela gutxi itzuli zarete taulara, Candido-rekin. Nolakoa izan da esperientzia?
Maite dut pertsonaia hori, gogo handia nuen egiteko. Voltaire sekulakoa da. Dena dauka: erlijioen fanatismoa, maltzurkeria, kolonizatzaileen gehiegikeriak, hipokrisia, edo nola gizakiak ezberdinak diren tokiaren arabera, baina berdinak mamian. Oso egile aurreratua zen. Orain dela hiru mende pentsatzen zuen lurra zigortzen ari ginela; animaliak eta beste pertsonak nola zigortzen ari ginen salatu zuen.
Gasteizko Antzerki Jaialdiko egitarau ofizialaren barruan egin duzue estreinaldia, azkenean. Kostatu zaizue hori lortzea.
Konpainiak merezi zuen; nirekin lan egiten duten aktoreek merezi zuten. Teresa Ibañezi ere omenaldi txiki bat egin zitzaion. Nik uste dut aukera merezi genuela, eta gero gerokoak, baina egia da harrera ezin hobea izan zela.
Esan izan duzu lehen hamar urte hauek lehen atala ixten dutela, eta bigarren bat irekiko dela hemendik aurrera.
Gustatuko litzaidake hori pentsatzea, baina inoiz ez dakizu zer etorriko den. Hasi nintzenean, uste nuen gogorrenak lehen hiru urteak izango zirela; gero, lehen bostak, eta jarraitzen dugu zintzilik. Egindakoaren poztasuna dugu.
Buruan hamaika proiektu ibiliko dituzu jiraka.
Bizitza ez da nahikoa buruan ditudan antzezlan guztiak egiteko, hori seguru. Gustatuko litzaidake lankideei, ikusleei eta jendeari zoriontasuna ematen segitzea.