Denuncian una agresión sexista a una pareja de mujeres

/in , , , , , , , /by

NAIZ|18/07/2015

Según ha relatado la comisión en un comunicado, en las inmediaciones del recinto festivo dos jóvenes fueron insultadas y vejadas durante la noche del pasado miércoles, motivo por el que este viernes se tomó la decisión de dejar de servir y apagar las luces de las txosnas durante 30 minutos.

La comisión de txosnas ha querido además mostrar su compromiso en favor de un «recinto y unas fiestas libres de agresiones sexuales o sexistas».

LAB eta Steilas saritu ditu EHGAMek sexu askapenaren egunaren harira

/in , , , , /by

Ekainaren 28a bertan da eta EHGAMek urteroko sari eta zigorren berri eman du. LAB eta Steilas sindikatuek jasoko dute aurten Urrezko hirukia, zigor edo salaketa modura ematen duten Trapuzko espartina, berriz, Bilboko Udalarentzat izango da, ‘cruising’-a debekatzeagatik.

Sexu askapenaren eguna izango da igandean eta horren harrira urteroko Urrezko hirukia sariak eta Trapuzko espartina zigor edo salaketa izendapenak egin ditu publiko EHGAMek. Zoriontzeko lanen artean LAB eta Steilas sindikatuak aipatu ditu aurten EHGAMek eta eurentzat izango da Urrezko hirukia. Lehena, Genero eta aniztasun sexualerako Gida argitaratzeagatik eta bigarrena Lantokietako bazterkeria eta jazarpen homofobikoaren aurkako protokoloa abiaratzeagatik.

Lehen atal honetan, gainera, Iñaki Perurena eta Bizkaiko Diputazioak homofobiaren aurka garatu zuen kanpainaren baitan parte hartu zutenak aipatu ditu bereziki.

Beste aldean, Trapuzko espartina Bilboko Udalarentzat izango da. Espazio Publikoaren Erabilera Arautzeko Ordenantza eskutan Santo Domingo gainean gizonen arteko harremanak edo ‘cruising’ delakoa debekatu zuelako. Eremu honetan aipamen berezia Ignacio Munilla gotzainarentzat izan da, ‘Sexo con alma y cuerpo’ liburuan esan zituenengatik, baita Europako Justizia Auzitegia ere, homosexualek odola ematea ez dela diskriminazioa ebazteagatik.

Mobilizazio deialdiak

Iganderako hainbat eragile eta elkartek egin du mobilizaziorako deia. Horien artean Ernai gazte antolakundeak ohar bidez «sexualitatea askatasunez bizitzea sistemari aurre egiteko borrokarako tresna» dela adierazi du. Asteburuko ekintza eta mobilizazioetan parte hartzeko deia egin du.

Nafarroako Parlamentura gaur iritsi da sexu askapenaren aldeko aldarria:

nafarroa 2015

Identitatea ez dago hankartean, buruan baizik

/in , , , , , , /by

Transexualitatea ikus dadin, eta transexualitateaz ikas dadin, Usurbilen argazki erakusketa eta ikus-entzunezko emanaldiak prestatu dituzte.

Usurbilgo Sutegi aretoan izango da argazki erakusketa.

Usurbilgo Sutegi aretoan izango da argazki erakusketa.

Usurbilgo Udaleko Berdintasun  Saila eta Sutegi Udal Liburutegia dira antolatzaileak. Ekainaren 28a, Lesbiana, Gay, Transexual eta Bisexualen (LGTB) kolektiboaren Nazioarteko Askatasun Eguna, aitzakiatzat hartuta, erakusketek ekainaren 22tik 29ra iraungo dute.

Errespetuz elkarteak gizon transexualen inguruko argazki erakusketa paratuko du. Helburua estereotipoak apurtzea da, gizon batzuen eguneroko bizitza erakutsi nahi dute, eta alaitasuna, harrotasuna, adiskidetasuna transmititu nahi dituzte.

Chrysallis, Sexune eta Errespetuz taldeek antolatuta, dokumentalak, spotak, kartelak eta mezuak ikusi ahal izango dira.

Udal Liburutegiak eskura izango du paperean eta formatu digitalean baliabide gida, hau da, gaia lantzeko ipuinak, liburuak, filmak eta abar edonoren esku jarriko ditu.

“Badaude zakila duten neskak eta bulba duten mutilak”

/in , , , /by

Aingeru Mayor sexologoa, transexualitate egoeran dagoen neska baten aita eta Chrysallis Euskal Herria Elkarteko lehendakaria: “Haurrari lagunartean jolastea dagokio, eta ez borrokan aritzea”.

Aingeru Mayor2

Udaleko Sexologia Zerbitzuak antolatuta, gaur arratsaldean [ekainak 3] “Zakila duten neskak, bulba duten mutilak. Ulertu, senti zaitzaten gertu” hitzaldia izan da. Hizlari-lanetan Aingeru Mayor aritu da, sexologoa, transexualitate egoeran dagoen neska baten aita eta Chrysallis Euskal Herria Elkarteko lehendakaria.

Badira barrabilak eta zakila duten emakumeak eta baita bulba duten gizonezkoak ere. Ikerketa desberdinen arabera, 15.000 pertsonatik edo 1.500 pertsonatik batek ditu ezaugarri horiek. “Oso txikitatik oso argi daukate neskatila edo mutikoa direla”, eta neskatila sentitzen den haurrak “ez du esaten niri mutila izatea gustatuko litzaidake”, argiki esaten du “ni neska naiz”. “Gurasoek edo jendeak identitate hori ukatzen badiote, edo berataz barre egiten badute, haurrarentzat egoera oso latza da, bera ukatzen ari baitira”. “Bera dena ukatzeko, gainera, bere genitalak seinalatzen dira: ‘Zuk zakila duzu, beraz mutila zara; zuk bulba duzu, beraz neska zara’. Eta horrek eraman dezake haurrak bere genitalak gorrotatzera”. Bera dena izaten ukatzen bazaio “gerta liteke bere burua ezin definitzea, eta jokabidea itxiagoa izatea. Eta haur guztiei bezala lagunartean jolastea dagokio, eta ez borrokan aritzea”.

Gurasoek bizitutako faseak

Aingeru Mayor aitak hitzaldian konpartitu bezala, fase ezberdinetatik igaro zituzten guraso bezala. “Hasieran harritzen gintuen bera neska zela adierazten zuenean. Pentsatzen genuen (pentsatu nahi genuen) haurrak aurrerago bere burua argituko zuela, definitzen joango zela. Beldurra ere sentitu genuen (haurrak etorkizunean sufritu beharko lituzkeenen beldur). Baina berak hasieratik zuen dena argi, hasiera-hasieratik definitu zen, gu ginen definitu behar ginenak”. “Bere arrebaren soinekoak janzten zituen, eta kalera horrela jantzita atera nahi zuen. Guk uzten genion eta inguruko jende baten begiradak, epaiketak, galdera zorrotzak (‘baina nola uzten diozue zuen semeari kalera horrela irtetea?’) jasaten genituen”.

Teoria psikologiko batzuk baieztatzen dute 7-8 urte bete arte ez dela sexu-identitatea finkatzen. Aingeru Mayor sexologoak azaldu du hori ez dela egia, baieztapen horiek ez dutela inongo oinarririk, eta haurren sexu-identitatea hitz egiten hasten direnerako finkatuta dagoela. “Gure haurrak bi urterekin ‘guapo ez, guapa’ esaten zigun argi eta garbi”. “6 urte zituenean, goizetan negar egiten zuen: Janzteko orduan ispiluan begiratu eta kontuan hartzen zuen besteen aurrean ikastetxean, kalean,… zein itxura izango zuen, zer esango zioten besteek. Eta ez zuenean arropa egokia aurkitzen negar egiten zuen”. Egun batean ikastetxean “mutil handiago batek esan zion ‘zu mutila zara zakila daukazulako’ eta orduan nire beste alaba defendatu zion esanez ‘zuk uste baduzu mutila dela bale, baina ez esan berari zer den edo zer ez den, utziozu bakean’. Egun hura guretzat detonantea izan zen”. Izan ere, “gurasook argi posizionatzeko ordua iritsia zela ikusi genuen. Zorionez Chrysallis elkartearekin kontaktuan jarri ginen, eta hori guretzat oso lagungarria izan zen”. Orduan gurasoek haurrari galdetu zioten: “Nahi duzu jendeari esatea argi eta garbi zu neska zarela?”. Haurraren erantzuna ere argia eta garbia izan zen: “Bai, noski”. Gurasoek hala egin zuten, eta “oro har jendearen erantzuna oso positiboa izan zen”. Egoera berrian “gure alaba askoz lasaiago bizitzen hasi zen, besteek bera dena onartzeko borrokatzeari utzi ziolako”. Espero dezagun gauzek bide horretan jarraitzea.

Oharrak

Artikulu hau Mondraberri.com -etik hartua izan da. Ekainaren 5ean argitaratu genuenetik hainbat zuzenketa jaso ditu jatorrizko bertsioak. Berauek inor mindu badute, asko sentitzen dugu hedapenean parte hartu izana.

Gay, lesbiana eta etorkinen sendiak arazotsuen multzoan sartu ditu Madrilek

/in , , , , , , , /by

Familia plana onartu du Espainiako Gobernuak. Abortuak saihesteko, ikasketak ez oztopatzeko bekak eskainiko dizkie haurdun gazteei. Pentsioak igo nahi dizkie amei

hauteskunde-kanpainan-onartu-du-espainiako-gobernuak-familia-plana

Hauteskunde kanpainan onartu du Espainiako Gobernuak familia plana. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS

Familia Babesteko Plan Integrala onartu zuen atzo Espainiako Gobernuaren Ministroen Kontseiluak. Berritzailea baino gehiago—225 neurrien hiru laurden martxan daude jada—, ideologikoa da egitasmoa, familia eredu tradizionala indartzea baitu helburu; Alfonso Alonso Osasun eta Gizarte Gaietako ministroak berak onartu du PPren boto-emaileekiko «konpromisoa» bete dutela. Hala, familia aniztasuna «arazoak» dituzten sendien multzoan txertatu du gobernuak. «Beharrizan bereziak dituzten familien» atalean sartu ditu gay, lesbiana eta transexualen sendiak, etorkinenak, preso dauden edo egon diren amak, eta gaixotasun larriak dauzkaten pertsonak zein adinekoak dituztenak.

Zirriborroa lantzen ari zirela jada zeresana sortu zuen puntu horrek: LGTB elkarteak kexu agertu ziren, ez zirelako planean ageri. Azkenean, laguntza behar dutenen multzoan sartu ditu gobernuak. «Espainian kopuruz gehiengoa den ereduaren beharrizan diferenteak edo gehigarriak dituzten kolektiboak» dira, ministroaren arabera; 58 neurri bideratu ditu haientzat.

Edonola ere, sendi horietatik kanpo jarri du gobernuak planaren fokua. Familiaren inguruan PPk agertu izan dituen kezkak bildu baititu egitasmoak: biztanleriaren zahartzea, jaiotza tasa baxua eta amatasunaren «babesa». Ildo horretan, «harrituta» mintzatu da Alonso, emakumeek «berandu» dituztelako beren lehen haurrak —31 urtean dago batez bestekoa Espainian—. Ume gehiago nahi ditu ministroak, eta horretarako, amatasuna «babesteko beharra» ikusten du.

Haurdunentzako laguntzak aurreikusten ditu planak, «egoera zaurgarrian» daudenentzat batik bat. Ildo horretan, arreta berezia eskainiko die adingabeei eta gazteei: beka sistema bat abiatu nahi du gobernuak, «amatasuna ez dadin oztopo izan ikasketekin jarraitzeko», Alonsok adierazi duenez —autonomia erkidegoek dute beken gaineko eskumena, halere—. Abortuak saihesteko politika hori indartuko du gobernuak orain, abortuaren erreformaren porrotaren ondoren: PPren erkidego gobernu batzuek onartu dituzte amatasuna babesteko legeak azken urteotan.

Era berean, amen pentsioak handitzeko asmoa ere agertu du Espainiako Gobernuak: bi seme-alaba izan dituzten andreen pentsioa %5 igoko litzakete, hiru izan dituztenena %10, eta lau ume edo gehiago izan dituztenena %15. Alonsok gogoratu du emakumeen pentsioak gizonenak baino %30 txikiagoak direla, neurri batean, seme-alabak zaintzeko lanaldia murrizten dutelako amek. «Berdintasunaren aldeko neurria da, emakumea ama gisara aitortzekoa, eta gizartearen iraunkortasunarekiko konpromisoa». Toledoko Itunaren barruan negoziatu beharko du neurria.

Oposizioaren kritikak eragin ditu familia planak. Batetik, hauteskunde kanpainan onartu dutelako; bestetik, berrikuntzarik ez dakarrelako, ezta dirurik ere: 5.526 milioi euroko aurrekontua jarri dio gobernuak, baina ez du zehaztu zein sailetik aterako den.

Gorrotoaren gorakada

/in , , , , /by

2014an 141 eraso egon ziren Hego Euskal Herrian arrazakeriak, homofobiak eta antzekoek bultzatuta.

Algortan manifestazioa egin zuten apirilaren 6an izandako eraso homofoboa salatzeko.

Algortan manifestazioa egin zuten apirilaren 6an izandako eraso homofoboa salatzeko. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS

Espainiako Barne Ministerioak gorrotozko delituen inguruko 2014ko txostena eman du argitara. Horren arabera, iaz 141 eraso egon ziren Hego Euskal Herriko lau herrialdeetan. Horietatik gehienek, 102k, arrazakeriarekin eta xenofobiarekin izan zuten zerikusia. Eraso homofoboak eta sexu identitate eta orientazioarekin erlazionatutakoak, berriz, 23 izan ziren. Eraso antisemitak, erlijio aniztasunaren kontrakoak eta elbarritasunen bat duten pertsonen aurkakoak ere egon ziren, kopuru txikiagoetan izan bazen ere.

Polizia indarrek emandako datuekin osatu du Espainiako Barne Ministerioak txostena. Horien arabera, Hego Euskal Herrian izandako 141 eraso horietan, 98 biktima izan ziren, eta 29 erasotzaile atxilotu edo inputatu zituzten.

Itxura guztien arabera, datuok gorroto delituen gorakada nabarmena adierazten dute, alderaketak egitea zaila bada ere. 2013ko txostenean, 24 erasoren berri baino ez zuen eman Espainiako Barne Ministerioak Hego Euskal Herrian, eta horietatik lau baino ez Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan; baina txosten hura egiteko, ministerioak ez zuen jaso Ertzaintzak emandako daturik. Horrek azaltzen du hiru herrialde horietan erasoen kopurua hain baxua izatea.

Edozein modutan, 2013ko txosten hura osatzeko, kontuan har daiteke iazko maiatzean Estefania Beltran de Heredia Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun sailburuak emandako informazioa. EH Bilduko parlamentari Julen Arzuagak Eusko Legebiltzarrean egindako galdera bati erantzunez, Beltran de Herediak esan zuen 2013an gorrotoak bultzatutako sei delitu izan zirela Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, den-denak arrazakeriari lotuak.

Bi txostenak aintzat hartuta, eta suposatuz Espainiako Barne Ministerioak eta Jaurlaritzak jasotakoak delituak desberdinak direla, emaitza da 2013an gorrotoarekin lotutako hamar delitu izan zirela Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, 2014an gertatutako 117etatik oso urrun. Nafarroan ere, 20tik 24ra egin zuen gora delitu kopuruak. Beraz, datuok zuhurtziaz hartzekoak badira ere, badirudi horrelako erasoen gorakada nahiko argia dela, herrialde guztietan gainera.

«Kezkagarria»

Datu horien gaineko balorazioa egin dute Sare Antifaxista, EHGAM eta Kitzikan mugimenduek. Adierazi dute «kezkagarria» dela horren atzean ezkutatzen den errealitatea: «Eraso arrazistak, homofoboak, pobreen aurkakoak edo bestelakotasun funtzionala duten pertsonen aurkakoak gero eta maizago gertatzen dira gurean».

Espainiako Barne Ministerioaren arabera, gorakada horrek zerikusia du datuak biltzeko sistemak zorroztearekin eta zenbait poliziatan ezarritako protokolo bereziekin. Aipatutako erakundeak ez datoz bat balorazio horrekin; aitzitik, esan dutenez, txostenean agertzen diren 141 erasoak ez dira iaz gertatutako guztiak, «asko salatzen ez direlako», eta datuak biltzeko moduez ere zalantza handiak dituzte. «Ohitura handia dago zenbait eraso taberna giroko liskar gisa aurkezteko, batez ere gauez gertatzen badira», esan du Sare Antifaxistako Eduardo Gonzalezek.

Artxibatzen diren kasuekin zer gertatzen den ere galdetu dute, eta, adibide gisa, Bilbon 2014ko ekainaren 17an aurkezturiko salaketa aipatu dute. «Gazte batek salaketa jarri zuen eraso faxista jaso zuelako», azaldu du Gonzalezek, «baina epaileak ez zuen aintzat hartu eta artxibatzea erabaki zuen. Kasu horretan, oso litekeena da eraso hori estatistiketan ez agertzea».

Edozein modutan, eta eskura dituzten datuak aintzat hartuta, argi dute erasoen gorakada dagoela eta horri erantzun bat eman behar zaiola. «Ez dago normaltzat edo onargarritzat jo daitekeen eraso kopururik», adierazi du Gonzalezek. «Gure ustez, eraso bakar bat ere gehiegi da».

Beste aldetik, zenbait politikarik ematen dituzten mezuak ere salatu dituzte, horrelako erasoen ugaltzea dakartelakoan eta zigorgabetasuna sustatzen dutelakoan. Bereziki, Gasteizko alkate Javier Marotok eta Laguntza Bidezkoagoak plataformak etorkinen inguruan egindako adierazpenak salatu dituzte, bai eta Bilboko zenbait zinegotzik cruising guneei buruz egindakoak ere.

«Horrelako mezuek zigorgabetasuna bultzatzen dute», esan du Gonzalezek, eta zigorgabetasun horren adibide gisa duela gutxi Algortan (Bizkaia) izandako eraso homofoboa aipatu du: «Orain dela bi aste gertatu zen, eta oraindik ez dago horren inguruko berririk».

Erasoen ugaltzearen aurrean, «jendartearen inplikazioa» eskatu dute hiru mugimenduek, «faxismo, arrazakeria, homofobia eta diskriminazio mota guztien kontra elkartu eta borrokatzeko». «Iragan hurbilean kontzentrazio esparruetara eraman gintuzten jarrera eta pentsaerei aurre egin behar zaie», esan du Kitzikaneko Aitor Latailladek. «2015erako, zero gorroto-krimen nahi dugu».

Instituzioei, berriz, «mugimendu antifaxista ez kriminalizatzeko» eskatu diete, «antifaxismoaren kontra egitea faxismoaren alde egitea delako».

«Hondakin sozial baten emaitza da nire obra guztia»

/in , , , , , /by

Abel Azkona artistak propioago sentitzen ditu lan autobiografikoak, baina salaketa ekintza artistikoengatik da ezagunagoa. Bideo batean Koran bat jateagatik mehatxuak jaso ditu orain, adibidez.

Abel Azkona

Abel Azkona Argazkia: LANDER FERNANDEZ ARROIABE / ARGAZKI PRESS

Bare mintzo da bere iraganaz Abel Azkona artista iruindarra (Madril, 1988), baina sakona da haren hitzek ageri duten zauria. Haurtzaroko tratu txarrez ari da, prostituta baten seme izateaz, adopzioaz, nerabezaroko suizidio saioez… Eta ezin finagoa da, haren kasuan, artearen eta autobiografiaren muga. Izan ere, zauri hori du sorkuntzaren ardatz nagusietariko bat. Halere, Eating a Koran (Koran bat jaten) lanagatik agertu da egunotan hedabideetan. Liburu sakratua jaten ageri da Azkona bideo pieza horretan, eta mehatxuak jaso ditu horregatik. Dioenez, fundamentalismoa salatzeko asmoa zuen, eta ez da ildo autobiografikotik urruntzen azalpenean. «Opus Deiren edo muturreko islamisten fundamentalismoa ez da nigandik kanpoko zerbait. Halakoen indarragatik ez balitz, eta laguntza handiagoak izan balira, amak abortatu egingo zukeen eta ez zukeen ume abandonatu bat sortuko».

Espero zenuen mehatxurik?

Arte kritikoa da nirea, eta beti izaten du erantzun bat. Mailak eta mailak daude, baina espero nuen zerbait. Pieza egin aurreko eta ondorengoak ere haren parte dira, eta gertatutakoak erakusten du fundamentalismoa erreala dela.

Hainbat erakusketa dituzu orain Malagan, bi hilabeteko bira duzu gero Kolonbian, Miamin ondoren… Eta eskukadaka konta daitezke 2012an egin zenituen performanceak ere. Frenetikoa da zure agenda.

Arte mota honetan bizi ahal izateko etengabe egon behar duzu batetik bestera. Gorputza da lanabesa, eta beharrezkoa da bertan egotea. Saioz saio, gainera, aldatu egiten da pieza bakoitza. Harrera aldatzen da, ingurua, ikusleak… Museoetan eta galerietan egoteaz gainera, saiatzen naiz gune alternatiboetan ere egoten. Hortik nator. Orain zazpi urte kalean hasi nituen lanak, eta nire sorkuntzaren parte bat horra eramaten saiatzen naiz beti.

Nolako da sorkuntza prozesua?

Bi multzotan banatzen ditut nik piezak. Nire prozesu autobiografikoari lotutako lanek osatutakoa da haietariko bat. Izan dudan haurtzaro zailari lotutakoak: abandonua, drogamenpekotasuna, prostituzioa… Nire ama biologikoarekin enpatizatzeko ni neu ere prostituitu egin naiz pieza horietariko batean. Etengabe lantzen dut nire mina. Baina badut nire baitako haserrea kaleratzeko beste ildo bat ere. Garrantzitsua iruditzen zait museoetan eta galerietan eskaintzen didaten espazioa erabiltzea arrazismoaz, sexu nortasunaz eta feminismoaz esateko ditudanak esateko.

Ildo autobiografikoa sentitzen duzu propioen, halere.

Barne zauri hori ikertu eta esploratzeko hasi nintzen ni arte mota honetan. Arte kritikoa ere interesatzen zait, ordea. Kritikatzen ditudanek ukitu dute nire bizitza, eta badut eskubidea haiei buruz zerbait esateko. Eliza katolikoak sexu nortasunaren inguruan duen jarrerak nire inguruko jendeari eta niri neuri kalte egiten badigu, eta nik hori kritikatzeko nire gorputza badaukat, kritikatu egingo dut. Eta orain, gainera, espazio publikoetara eraman dezaket salaketa hori. Mc Donalds jomuga duen ekintza bat prestatzen nabil orain, Malagako CAC Arte Garaikideko Zentrorako.

Eta ekintza hori nola lotzen duzu zure biografiarekin?

Umeak produktu bihurtzen dituzte. Happy meal menuetan oparitzen dituzten jostailuekin, adibidez, hori egiten dute. Eta umea produktu bilakatzearena badago lotuta nire esperientziarekin. Aipatu ditudan bi ildoak uztartuta daude. Hondakin sozial baten emaitza da nire obra. Ni neu hondakin sozial bat naiz, gauzak ongi egin ez direlako jaio den jostailu apurtu bat. Badut eskubidea, beraz, salaketa artea egiteko.

Mina eragiten diozu zeure buruari maiz. Zaurian gatza botatzea, zauria kontrolatzeko bide bat da, beraz?

Bai. Nire lana ez da antzeztutakoa, nik benetan esploratzen dut barruan dudana, eta gaizki pasatzen dut. Negar egiten dut, antsietate arazoak izaten ditut, mina… Kanporatu egiten ditut nire barne min horiek, ikusleak errealitatea ezagut dezan. Baina ez soilik horretarako. Egoista ere bada egiten dudana, normalean jendeari ez baitzaio ikusten duena ederregia iruditzen. Niretzat egiten dut lan hau. Nerabezaroan egin ditut suizidio saioak, zauri hori nire bizitzaren parte zenik ez onartzeagatik, baina nire bizitzaren parte oso garrantzitsua da. Ez dut ahaztu behar, eta ez dut abandonatu behar. Presente izan behar dut, eta hartatik abiatuta eraiki behar dut. Orain etengabe esploratzen dut min hori, eta horrek ematen dit egonkortasuna. Mina nik gobernatzea.

Ikusgarritasunak piezen mezua oztopatuko duen kezkarik ez duzu?

Inbidia handia diot Esther Ferrer artistari. Asko egin dezake berak oso gutxirekin. Ni ere saiatu naiz, baina ezin dut. Hemendik 50 urtera, agian ahal izango dut, baina, oraingoz, ezinezkoa zait. Askatu beharreko gauza asko ditudala sentitzen dut. Horregatik dira nire lanak hain muturrekoak.

Bertakoa zara, eta Iruñean egin duzu lan maiz. Zer erlazio duzu hiriarekin?

Hiri feudal bat da, zaharkitua eta ultrakontserbadorea. Oso interesgarria da arte mota hau egiteko. Saltxitxak egiteko txerri haragia behar dela esan ohi dut, eta hemen haragi asko dago. Kalera atera eta istilu bat eragiteko aukera dago beti, eta poliziak atxilotu egin nau. Jendea eskandalizatzen bada, ez da haiei urrunekoa zaien konturen bat lantzen duzulako, baizik eta oso gertuko zerbait ukitu duzulako. Gai kritikoren bat lantzen dudanean eskandalizatu badira, izan da gai hori etxean dutelako.

GazteBurdela, inposatutako arauak hausteko topaketa

/in , , , , /by

Euskal Herriko Gazteria Sexu Askapenerako Mugimenduak GazteBurdela topaketa iragarri du datorren martxoaren 24rako, Durangon. Antolatzaileen esanetan, ekimena «hausnarketa sakonetatik eta autokritika zorrotzetik» jaio da, «gay eta lesbiana erakunde erreformistek» historian zehar erabilitako «erakusleiho eta ghettoetatik» kanpo, eta bereziki gazteentzat dago zuzendua.

GazteBurdelak «sexualitate hautuetatik harago» joateko apustua egiten du, «sistemak gure bizimoduan inposatutako bizi eredua» irauliz.

Sexu askapenerako plataformaren esanetan, bizi eredu hori «normatan eraikitako sistema kontrolatzailea da», gure nortasunean txertatutakoa, azken batean, «askatasunez garena izateko aukerak bi patroi zurrunetara mugatuz».

Iraultza modu berriak

Errealitate horri aurre egiteko «borroka eta dinamika moldeak amaigabeak» izan daitezkeela diote Gaztehgam-ekoek, eta horregatik eta horretarako sortu dutela GazteBurdela: «Bi urterik behin bada ere, elkarte, eragile eta mugimenduok norma denak hausteko aukera izan dezagun».

Antolatzaileek Durangora martxoaren 24an gerturatzeko deia egin zuten, «Norma denak hautsiko ditugu!» lelopean. GazteBurdela «mugimenduaren arma» bihurtu nahi dute, «sistema honek debekatzen digun guztia euren muturren aurrean eginez» argitu dute.

 

Sexualitatea, etiketarik gabe

/in , , , , , , , /by

Ehunka herritar atera da Iruñeko karriketara, besta giroan askatasuna aldarrikatzeko eta Opus Deiko Nafarroako Unibertsitateak asteon generoari buruz egin kongresuari erantzuteko.

Atzoko sexu askatasunaren aldeko kalejiraren une bat. Herritar ugarik parte hartu zuen

Atzoko sexu askatasunaren aldeko kalejiraren une bat. Herritar ugarik parte hartu zuen. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS

Aingerutxoak eta deabruak. Apaiz masokistak. Ileordeak eta kolorez betetako mozorroak. Besta giroa eta musika. Dena, sexu askatasunaren aldeko prozesio bitxia egiteko. Generanitza batzordeko kideek deituta, ehunka herritar atera zen atzo Iruñeko karriketara, nork bere gorputzarekin nahi duena egin dezakeela aldarrikatzeko; sexualitateak etiketarik ez duela ozen oihukatzeko; eta, batez ere, asteon Nafarroako hiriburuan Opus Deiko Nafarroako Unibertsitateak generoari buruz egin duen kongresuari erantzuna emateko. Erantzun sendoa, bai eta koloretsua ere.

Nafarroako Unibertsitateko kongresuko lehen jardunaldian, asteazkenean, jendeak aniztasuna ospatu arren ideologia hori ez dela serio hartu behar erran zuen Marguerite Peeters parte-hartzaileak. Belgikako Kulturaniztasunerako Eztabaida Sortzeko Elkarteko ikertzailea da. Emakumeen eta gizonen bokazioak eta nahiak naturalak eta jainkoak emandakoak direla gaineratu zuen.

«Ez nau harritu diskurtso horrek. Teoria eta borroka feministaren bidez lortu dugunaren kontra egin nahi dute». Horixe erran zuen Generanitza batzordeko kide Josune Irigoienek atzo, kalejirari hasiera eman aurretik. Salatu zuen kongresuak agerian utzi duen «diskurtso homofobo eta sexofoboa», eta aniztasunaren aldeko apustua egin zuen. Apustu hori berrestea izan zen atzoko ekimenaren xede nagusia.

12:15ean abiatu zen sexu askatasunaren aldeko kalejira. Herritar anitzen harridura piztu zuen atzoko manifestazioak. Kalejira zabaltzen zuen pankartaren atzean zegoen ortzadar koloreko banderak baten bat nahasi zuen. «Greenpeace taldekoen protesta bat al da?», galdetu zuen adineko gizon batek, kalejira martxan jarri bezain pronto.

Elizaren aurkako leloak

Klinika Unibertsitarioaren paretik pasatu zen kalejira abiatu bezain pronto. Ospitaleko leihoetan, buruan kapela jarrita zeukaten erizainek egiten zioten so manifestazio koloretsuari. Parte-hartzaileek Opus Deiren eta Elizaren aurkako oihuak bota zituzten ibilbide osoan. Pankartetan ageri ziren leloek, halaber, argi utzi zuten parte-hartzaileen aldarrikapena: Gizarte aske eta anitzaren alde eta Opus kanpora irakurtzen ahal zen pankartetan, bertzeak bertze.

Pio XII.aren etorbidetik Navas de Tolosarantz abiatu zen kalejira, eta handik, Gazteluko plazara. Han, ibilbide osoan errepikatutako leloek islatzen zuten mezuari eutsi zioten antolatzaileek, eta Opus Deiren botere politiko eta ekonomikoari, erakunde horren zientzia eta erlijio botereari aurre egiteko beharra azpimarratu zuten. «Feminismoak erakutsi digu sexua, generoa eta sexualitatea eraikuntza sozialak direla; ez dugu inolako etiketarik behar gozamena aldarrikatzeko».

Musikaren hotsak lagunduta hasi, eta modu berean amaitu zen kalejira. Bazkaria egin zuten gero. Hilaren 26ra bitarte, gainera, Jardunaldi Generanitzen eskutik, hainbat hitzaldi eta mintegi izanen da. Bihar, adibidez, trasnfeminismoari buruz ariko da Laura Bugalho, Zabaldin, 19:00etan.

Empar Pineda “Ez gaude feminismo errebantxista eta ukatzailearen alde”

/in , , , , /by

empar pineda

Nola gogoratzen duzu Hernaniko haurtzaroa?

Erabat oroitzapen zoriontsuak ditut. Asko gogoratzen naiz aitona-amonen baserrian igarotzen nituen aldiez: aitona petrikiloa zen, eta baserriz baserri laguntzen nion gaixoak sendatzera. Aitonarengandik ikasi nuen zein ederra den sendatzea. Kalearen oroitzapen zoragarriak ere baditut: jolasean nola aritzen ginen. Nire jolasik gogokoenak ez ziren bereziki femeninoak, alderantziz. Amak harategia zuen Hernanin, eta bezeroek hala esaten omen zioten: “Hor dabil Amparito, orain ere ipurdia burua baino gorago!”. Beti ari bainintzen txapetan, lapetan (kromoekin)…

Zure aktibitate politikoa Francoren diktaduraren azken urteetan hasi zen Mugimendu Komunistaren baitan. Baina laster bihurtu zinen ekintzaile feminista. “Militantzia antifrankistan urte asko eman ondoren, feminismoaren aldera lerratu nintzen 1975ean” diozu. Nola joan zinen osatzen politikoki, ideologikoki eta identitarioki?

Bitxia da. Batetik, lesbiana nintzen, baina ez nintzen berandura arte ohartu. Tira, ohartu bai, baina ez nion izenik jartzen. 1964an jarri nion izena, 20 urterekin. Fakultateko lagun batek esan zidan: “Amparo, utzi lagun intimoen txorakeria horiek, faborez, zu goitik beherako lesbiana zara”. Ordura arte ere ez nuen gaizki bizi nire lesbiana izaera, baina ez nuen esaten. Bizitza bikoitza nuen: batetik, Madrilen ezagutu nituen lesbianekin ibiltzen nintzen, haien etxeetan geratzen nintzen… Eta bestetik, giro hartatik kanpoko bizitza zegoen. Niretzat, feminismoa deskubritzea, nire borrokalari, justiziagile eta askatzaile sena, emakume izatea eta lesbiana izatea uztartzeko eta bideratzeko modua aurkitzea izan zen. Lehen aldiz, emakume gisa afirmatu nintzen, ordura arte ez bezala.

Ordura arte nola bizi zenuen zure emakume izaera?

Umetan ez nintzen gutxietsia sentitzen, saltsa guztietako perrexila nintzen. Ez nintzen gutxietsia sentitu ez Hernanin, ez eskolan, ez unibertsitatean…, ezta unibertsitateko elkarte klandestinoetako parte izan nintzenean ere. Mugimendu Komunista baino lehen, Federazio Komunista izeneko elkartea sortu genuen. Erakunde hura Mugimendu Komunistarekin elkartu zen, eta zuzendaritzan sartu nintzen. Han ere, kideak berdinetik berdinera sentitzen nituen, ez nintzen diskriminazioaz jabetzen, eta pentsa, Mugimendu Komunistako kideok ez genuen kontuan hartzen, ezta teorian ere, marxismoaren fundatzaileek emakumeon askapenerako borrokan ordura arte esandako apurra. Ezta apur hura ere. Horregatik, 1975. urtean dena hankaz gora jarri zitzaigun, izugarrizko iraultza ideologikoa izan zen, txiribuelta ideologiko ikaragarria. Dena aldatu zen. Orduko kide batek, oraindik ere oso lagun dudan kazetari galiziar batek beti esaten duen bezala, “ezer ez zen berriro lehengoa izan”. Inoiz ez. Feminismoa gure bizitzan sartu zenetik ezer ez da sekula lehengoa izan. Hain identifikatuta sentitzen naiz emakumeon askapenerako borrokarekin, ezinezkoa bailitzaidake nire bizitza kontatzea, edo aurrera begira nire bizitza pentsatzea kontzientzia hori kontuan hartu gabe. Mundua angelu honetatik ikusi duenak badaki dena aldatzen dela, eta behin betaurreko hauek jantzita ezinezkoa zait ezikusiarena egitea, nire identitatearen parte da begirada feminista, sakon-sakonean.

35 urte igaro dira emakumeen eskubideen eta askatasunaren alde borrokan hasi zinenetik. Nola ikusten duzu mugimendu feminista gaur egun? Oparoa izan da belaunaldien arteko transmisioa?

Guk 70eko hamarkadaren amaieran aurkitu genuen egoera eta gaur egungoa ezin dira konparatu. 40 urtetako frankismotik gentozen, eta frankismoaren arrastoak zeuden leku guzti-guztietan: hezkuntzan, kulturan, baloreetan, familian… Garai hartako emakume eredua frankismoko sekzio femeninokoena zen, pentsa. Ikaragarri borrokatu behar izan genuen erabat oinarrizkoak diren kontuak lortzeko; esaterako, emakumeok ere izaki sexualak garela aldarrikatuz. Guri ere sexua gustatzen zaigula, eta ez goxotasuna eta mimoak bakarrik, sexua ere baietz. Gizonezkoei esaten genien beren sexualitatea ez zela uholde kontrolagaitz bat, mendian jaio eta bere bidean dena eramaten zuena. Esaten genien haiek ere bazutela kontrolatzeko gaitasuna, eta neska bat minigona jantzita joateak ez zuela justifikatzen uholde ustez kontrolagaitz hura. “Ipuinik ez”, esaten genien. Beraz, garai hartan aurkitu genuen egoeraren aurrean hainbat borroka genituen, hainbat fronte irekita, bizitzako alor guzti-guztietan. Pixkanaka, gauza batzuk lortzen hasi ginen, gutxi, baina batzuk bai. Batzuk %60an, beste batzuk %40an… Pixkanaka aurrerantz gindoazen. Nik uste dut %100ean lortu dugun gauza bakarra gay eta lesbianen ezkontza eskubidea izan dela. Bizitza publikora 30 urte beranduago jaio diren emakumeak lorpen asko erdietsita daudela jaio dira eta, beraz, ezberdina da errealitateari aurre egiteko modua.

Gaur egun zailagoa da diskriminazioa ikustea?

Oraingo neska gazteek ikusten dute ez dagoela debekatzen zaien lanposturik (nahiz eta kristalezko sabaia oso baxu dagoen, baina hori ez da asko hurbildu arte ikusten), ez dagoela debekatzen zaien ikasketarik, antisorgailuak ez daudela debekatuta, abortuaren gaineko debekua ez dela erabatekoa, eta batez ere, emakumeok sozialki kontuan hartuak garela ikusten dute, ez bigarren sexu gisa, bigarren mailako hiritar gisa, pertsona oso gisa baizik. Emakumearen Institutua ere sortu da, eta administrazioak kontuan hartzen ditu emakumeen aldarrikapenetako batzuk. Hori oso garrantzitsua izan da: gure garaian feministok ginen emakumeentzako eskubideak eskatzen eta aldarrikatzen genituen bakarrak. Egoera aldaketa horrek aldatu egin du feminismora hurbiltzeko modua. Esango nuke, mugimendu feministak, gaur egun, ez duela 70eko hamarkadaren amaieran zuen pisurik, batzuetan mugimenduaz hitz egiten ere ez naiz ausartzen. Badaude erakunde feministak, haietako asko gai oso zehatzak lantzen, eta aldian behin leherketak gertatzen dira: iaz Granadako jardunaldi feministetan, adibidez. Bat-batean, hutsetik bezala, 4.000 emakume feminista elkartu ginen Granadan, adin guztietakoak, eta hori energia da zainetan, baina indar hori mantendu egin behar da urte sasoi eta txoko geografiko guztietan, eta sarea gehiago indartu behar da. Hasieran, oso kanpaina zehatzak eta indartsuak egiten genituen: dibortzio eskubidearen aldekoak, abortu eskubidearen aldekoak… Oraingo erronkak zailagoak dira, ez baitira hain agerikoak, eta jendeari ondo azaldu behar zaizkio.

Zer da emakume gazteok zaharragoengandik ikasi behar genukeena? Eta alderantziz?

Oso galdera interesgarria. Nik beti esaten dut: edo transmisio hori egitea lortuko dugu, edo gurea belaunaldien arteko abentura soila izango da. Eta madarikatua feminismoa belaunaldi baten abentura bilakatuko duena!, batez ere, oraindik ere egiteko gauza asko gelditzen direlako. Elkarrengandik ikasi behar dugu. Gure belaunaldikook umiltasun handia izan behar dugula uste dut: burutik kendu behar dugu guk urte asko daramatzagula, esperientzia handia dugula eta gazteek, iritsi berriak direnez, guri entzun behar digutela. Hori akats barkaezina litzateke. Askoz ere umilagoak izan behar dugu, eta prest egon behar dugu gure ideiak berrikusteko. Batzuetan, orduko kideekin elkartzen naiz eta esaten diet “zer ordu da?” eta esaten didate “seiak pasatxo” eta esaten diet “aizu, duela 30 urte gelditu zitzaizun ordularia!”. Ez bagara izan diren aldaketak ikusteko gai, alferrik gabiltza. Borondate handia izan behar dugu lekukoa pasatzeko. Jakin egin behar da lekukoa garaiz pasatzen, eta ardurak besteren esku uzten, bestela oso feminista jakintsuak izango gara, baina gurekin batera lurperatuko dugu feminismoa.

Eta emakume gazteei dagokienez?

Gazteei zaharragoenganako tolerantzia eskatuko nieke. Badakit batzuetan amona-burruntzi bilakatu gaitezkeela batallitak kontatuz etengabe, baina, zer egingo diogu, zahartzen ari gara eta bakoitzari berak bizi izandakoa kontatzea gustatzen zaio… Baina tira, pazientzia pixka batekin… [barrez] Uste dut gazteentzat interesgarria dela gure belaunaldiak emakumeen askapenerako egin zuenetik ikastea. Ez gauza bera errepikatu dezaten, nondik datozen jakiteko baizik, eta batez ere, ez ahazteko ez zaigula inoiz ezer debalde eman. Lortu dugun guztia gure borrokarekin lortu dugu, ezer ez da zerutik erori.

Gaur egun, badirudi, genero ikuspegia barneratu dela hainbat alorretan. Baina kontzientzia feministarik, kontzientzia askatzailerik badago? Ala “moda morea”k gehiago du azalekotik?

Mugimenduaren parte garenok oso barneratua daukagu kontzientzia askatzailea, ez gara despistatzen, baina egia da zaila dela zabaltzea. Ez dago lehengo indarrik. Eta indar hori beharrezkoa da aldarrikapen batzuek jarraipena izan dezaten, berriak sortu daitezen, kontzientzia feminista zabaldu dadin, feminismoa berritu dadin, gobernuak saldu bai, baina hutsean uzten dituen asmoen aurrean altxa gaitezen… Ezin dugu ahaztu zenbait gauza ondo egin dituztela gobernutik, baina asmorik gehienak erdibidean edo asmo hutsean geratu dira aurrekonturik ez dutelako, edo autonomia erkidego batzuek ez dutelako gobernu zentralak dioenari buruz ezertxo ere jakin nahi, edo oposizioaren aurrean beldurtu egiten direlako… Horregatik, feministok hor egon behar dugu, faktore askoren aurrean atzera egiten baitu gobernu zentralak berak ere. Hor ez bagaude atzerapausoak izango dira berriz.

“Beste ahots feminista batzuk” korronteko kide zara. Feminismo hegemonikoaz gain feminismo periferikoak ere badirela ulertu behar dugu?

Feminismo bat baino gehiago daude. “Beste ahots feminista batzuk” iritzi-korrontea da, 2006an sortu zena feminismo ofizialari erantzun gisa. Gure iritzia eman genuen PSOEko Gobernua lantzen ari zen indarkeria matxistaren legearen erreformei buruz, dibortzioei buruz, dependentzia-legeari buruz… Ikaratu egiten gintuen indarkeria matxistaren inguruan Gobernua hartzen ari zen jarrerak: pentsamendu erabat zigortzailea ari zen nagusitzen, gizonen gaitz guztien irtenbide bakarra kartzela balitz bezala. Berriro ere esentzialismora itzultzeko arriskua ikusten genuen. Bazirudien gizona izate hutsagatik, esentziaz gaiztoa izan behar zela: erasotzailea, hiltzailea emakumeekiko harremanetan… Eta emakumeak, aldiz, denak onak, atseginak eta kaltegabeak. Ezin genuen halako joerarik onartu: hasteko, inor ez da den bezalakoa naturaz, esentziaz. Egin egiten gara. Ez dezagun Simon de Beauvoir zaharra ahaztu. Eta ezin dugu ahaztu mugimendu feministak, hastapenetan, izugarrizko borroka egin zuela espetxe politikaren aurka. Eta orain badirudi kartzelaz betetako Estatu bat nahi dugula, bertan gizon gaizto guztiak sartu ditzaten. Faborez! Hori ez da gure eredua. Asko haserretu gintuzten feminismo ofizialeko jarrera horiek eta horregatik erabaki genuen feminismoaren pentsamendu kritikoaren sarea osatzea. Gu ez gaude feminismo ukatzaile eta errebantxistaren alde. Feminismo ofizial horrek betiereko biktima bilakatzen gaitu.

Defendatzen duzuen feminismoak biktimizazioaren aurka egiten du lan?

Jakina. Feminismo ofizialean badirudi emakumeok ez garela gure burua zaintzeko gai, badirudi etengabe babestu behar gaituztela. Feminismoarekin hasi ginenean, egin genuen lehen gauzetariko bat frankismoko lege faltsuki protekzionisten aurka errebelatzea izan zen. Argi utzi genuen emakumeok ez dugula gain-babes hori behar, ez digula onik egiten, ez digula hazten eta autonomo izaten uzten, ez digula boterea hartzen uzten. Tresnak behar ditugu autonomoak izateko, gure burua askatzeko adina botere hartu behar dugu gure eskuetan. Ez dugu beti “aita estatua”rengana babes eske joan nahi. Ez da “aita estatua” izan behar gizonen erasoetatik babestuko gaituena. Heziketa eta prebentzioa dira bideak, baina badirudi bide ukatzailea eta errebantxista hautatu duela Gobernuak. Ez zaie tratu txarrak jasan dituzten emakumeei entzuten. Biktima gajo horiek esateko dutenak batere garrantzirik ez balu bezala. Berdin da tratu txarrak jasan dituen emakumeak babes agindurik ez duela nahi esatea, “aita estatuak” baietz erabakitzen du eta kito. Adin nagusikoak gara! Ezin gaituzte haur txikiak bagina bezala tratatu. Betiereko biktima bilakatzen gaituzte. Eta horrela ez goaz inora. Emakume biktimaren paperak izua ematen digu, beti babesa behar duten emakumeak, noiz salbatuko dituzten zain… Ez dago patriarkatuarentzat elikagai hoberik.

Zer da feminismoak gizonezkoei eskaintzen diena?

Ez nintzateke feminismoaz orokorrean hitz egitera ausartuko, esan dizudan bezala, batzuek kartzela eskaintzen baitiete. Baina mugimendu feministak, nik ulertzen dudan bezala, eta hau izan da beti mugimenduaren nukleoa, zoragarria iruditzen zaidan zerbait eskaintzen die: beraien maskulinotasuna beste era batean eraikitzeko eta bizitzeko aukera, emakumeekiko harremanak berrasmatzeko aukera, boterea beste era batean bizitzeko aukera. Horrek esan nahi duen guztiarekin. Maskulinotasun prototipikoaren oskola kentzeak eman diezaiekeen zoriontasun eta asebetetze guztia eskaintzen die feminismoak: sentimenduak agertu ahal izatea, haurren eta nagusien zaintzaz gozatu ahal izatea, jolasteko, gozatzeko, hunkitzeko eta dantzatzeko eskubidea berreskuratzea, beti serio eta ziur agertu beharra albo batera uztea… Maskulinotasun era berriak probatzea, deseraikitzea eta eraikitzen hastea. Maskulinotasunarentzat eremu debekatuak izan direnetara sartzeko aukera. Han-hemenka zabaltzen ari diren gizon-taldeetan lan handia egiten ari dira zentzu honetan. Eta feminismotik gizonentzako mezua berrikusi behar dugu, eta haiei eskaintzeko daukagun guztia azaldu, proposamen konkretuak eginez.