Pier Paolo Pasolini : Ezerosoa ezabatu, eroso jarraitzeko

Pier Paolo Pasolini zinemagile eta idazlea Italiako Ostia hirian hil zuten gaurko egun batez, duela 41 urte. ‘La macchinazione’ filma eta liburua zer esana ematen ari dira. Auzia berriz zabaltzeko bidean da Italiako Ganberan.

pier-paolo-pasolini

Pier Paolo Pasoliniren hilketa estatu krimen bat izan zen». Horrekin konbentzituta dago David Grieco idazle eta zinemagilea (Erroma, 1951). 10 urte zituenean ezagutu zuen Pasolini: «Harentzat lagun bat nintzen, seme bat, lankide bat». La macchinazione filma zuzendu du aurten Griecok, eta izen bereko liburua idatzi. Gaur duela 41 urte hil zuten haren laguna, Erromatik 35 kilometrora, Ostian (Italia). Bertsio ofizialak esan zuen Giuseppe Pino Pelosi maitaleak hil zuela, eztabaida baten ostean, gauez. Bertsio ofiziala hasieratik jarri zen zalantzan. Bederatzi urteko espetxe zigorra ezarri zioten Pelosiri, baina 2005ean aitortu zuen hark ez zuela Pasolini hil. Auzia iaz artxibatu bazuten ere, Italian Pasoliniren hilketa ez da ahanzturan gelditu. Otsailean, 10.795 herritarrek sinatutako eskaera iritsi zen Italiako Diputatuen Ganberara, Pasoliniren hilketa ikertzeko. Stefano Maccioni abokatuak urteetan dihardu auzia ikertzen. Eta Griecoren arabera, urtarrilean edo otsailean has daiteke lanean hilketaren ikerketa zabaltzeaz arduratuko den ganberako batzordea.

Batzorde hori lanean hasi aurretik argitaratu dute La macchinazione filma DVD formatuan —Italian, urriaren 18an—. Massimo Ranieri aktorea saritu dute —Pasoliniren rolagatik— Annecyko jaialdian (Frantzia) eta Montrealen (Quebec), eta pelikula Ganteko (Flandria) jaialdiko Sail Ofizialerako hautatu dute. «Espero dezagun laster Euskal Herrira iristea, baina film independenteekin pazientzia pixka bat behar da; ingelesezkoak ez badira, are handiagoa», esan du Marina Marzotto zintaren ekoizleak.

Arrazoi askorengatik erabaki zuen Griecok filma egitea. «41 urteren ostean, ezin nuen jasan entzutea Pasolini homosexuala zelako eta bizitza arriskutsua zeramalako hil zela». 2014an, Abel Ferrarak Pasolini filma zuzendu zuen; aurretik, gidoia idazteko eskatu zioten Griecori. «Ferrararentzat Pasolini sexu fantasia bat baino ez zela konturatu nintzen. Zineman geldituko zen epitafioa onartezina iruditzen zitzaidan, eta horrek eraman ninduen La macchinazione egitera», dio Pasolini zenaren lagunak.

Pasoliniren bizitzako azkeneko hiru hilabeteak kontatzen ditu pelikulak. Idazten ageri da, Petrolio liburua. «Liburuan Eugenio Cefisen [ENI Italiako Petrolio Enpresa Nazionaleko presidentea] inguruan ari zen, eta Cefis jotzen zuen Enrico Mattei politikariaren hilketaren erruduntzat». P2 logia masonikoaren buruetako bat zen Cefis. «Haiek dira Pasoliniren heriotzaren erantzuleak», dio Griecok.

Petrolio liburua amaitu gabe argitaratu zuten, Pasolini hil eta gero. Pasarteak falta zituen. Pasarte garrantzitsuena lapurtu egin zutela diote han eta hemen. Martin Lopez-Vega Pasoliniren olerkien —gaztelaniarako— itzultzaile eta Iowako Unibertsitateko (AEB) irakasleak azaldu duenez, duela sei urte liburuaren pasarte galdu bat azaldu zen: «Baina bai bitxia, atala aurkitu zuena Silvio Berlusconiren alderdiko senatari bat izan zen. Senatari hori zigortu egin dute, mafiarekin dituen harremanengatik. Esperanza Aguirrek Gürtel auzia berak deskubritu zuela esatea bezala da». Botere ekonomiko eta politikoko pertsona esanguratsuekin batera, 1981ean aurkitutako P2 logia masonikoaren zerrenda batean ageri da Berlusconi. Tartean ziren bankariak, militarrak, kazetariak eta Argentinako ministroak. 1982ko Banku Ambrosianoaren eskandaluak azaleratu zituen P2ren tramak; logiak estatuaren maila nagusietan sartzen zituen kideak, eta mafiako Roberto Calvik logiako buru Licio Gellirekin zituen harremanak.

Griecoren ustez, Italia ustelkeriaz beteta zegoela deskubritu zuen Pasolinik: «Deskubritu zuen faxismoa ez zegoela hilda. Deskubritu zuen P2 logia estatu kolpe bat ematen ari zela tankeak erabili beharrik gabe. Eta deskubritu zuen, halaber, CIAk terrorismoa antolatu zuela Italiak. Horregatik desagerrarazi zuten».

Valeria Camporesi zinemaren historian irakaslea da Madrilgo Unibertsitate Autonomoan. Haren ustez, artista eta intelektual «ezerosoa» izan zen Pasolini. «Haren asmoa zen ikertzea eta erretratatzea gazte baztertuen egoera, eta sare kriminalek gazte horiek bazterkerian nola lotuak zituzten ere azaleratu nahi zuen. Horregatik, sare horiek mugitu egin ziren zinemagilea hiltzeko». Beste ikuspegi bat ere eman du hilketaz: «Pasolini homosexuala zen, eta Italiako gizartearen aurreiritzi intolerantea erabili zuten ezkutatzeko hark modernitateaz zuen proiektu politiko eta sozial erradikala». Lopez-Vegak ere nabarmendu du Pasolini «ezerosoa» zela ia mundu guztiarentzat: «Haren obrek galdera ezeroso asko egiten zituen, gizartea eta gizaki bakoitza jarrera hartzera eramaten zituen gai funtsezkoetan. Pasoliniren heriotzarekin, jende askok zama kendu zuen gainetik». Iowako Unibertsitateko irakaslearen ustez, garrantzitsuagoa da galdetzea zergatik hil zuten, zeintzuk hil zuten baino. «Hilotza hor dago, bizitzan planteatu zituen galdera berberekin, baina hain dira ezerosoak, inork ez baitie irtenbiderik eman nahi».

Griecoren arabera, hilketaren egile material eta intelektualetako batzuk bizirik daude gaur egun. «DNA probek diote hiltzailea ez zela bakarra izan, asko baizik». Etsitzeko asmorik ez du Pasolini zenaren lagunak: «Inoiz ez da berandu historiaren hain orrialde ilun batean argia jartzeko. Bereziki, gazteentzat da garrantzitsua; zer gertatu zen jakiteko eskubidea dute».

Pasoliniren heriotzaren inguruko konspirazioez asko hitz egiteak «nekatu» egiten du Camporesi, eta nahiago luke haren filmak, liburuak eta baztertuei buruz esaten zituenak aztertuko balira. «Berriro haren heriotzaz hitz egiteak estali egin dezake esan eta egin zuen guztia. Galaraz dezake hausnartzea gizartea nola eraikita dagoen», gaineratu du zinemaren historiako irakasleak.

Bizitza osoan haize kontra

Bizitza, obra eta heriotza, hirurak bat. Pasolini (Bolonia, Italia, 1922) ikasle garaitan hasi zen idazten, amaren hizkuntzan: friuleraz —Friuli-Venezia Giulia eskualdean hitz egiten duten erretorromanieraren dialektoa—. II. Mundu Gerran partisano ibili zen. Italiako Alderdi Komunistan sartu zen, 1948an. Ikastetxe batean irakasle lanetan ari zen orduan. 1949an, salaketa anonimo baten eraginez —gaztetxoekin limurkeriatan zebilela zioena—, ikastetxetik bota zuten. Alderdi Komunistak ez zuen babestu. Eta alderditik ere bota egin zuten. Erromara joan zen orduan bizitzera. Han idatzi zuen bere ordu arteko bizilekuaren —Friuli eskualdea— testigantza Il sogno de una cosa liburuan. Euskarara itzuli zuen Josu Zabaletak, Gauza baten ametsa izenburuarekin (Alberdania, 1998).

Liburuan, Zabaletak modu honetan definitu zuen Pasolini: «XX. mendeko intelektual librearen eredu handietako bat da; bera izan zen ideologien krisia lehenengo sumatu zuenetakoa, eta berak salatu zuen, orobat, heresia orok integrismo edo ortodoxia bihurtzeko joera duela bukaerarako». Itzultzaileak egun dio Pasolinik landu zituen gai asko «puri-purian» daudela gaur egun ere. «Aitzindaria izan zen gauza askotan. Haren ekarpenik handiena, berriz, pentsamendu kritikoa izatea zen».

Il sogno de una cosa-ren ostean, Erromako proletario mailarik apalenean bizi zirenak erretratatu zituen hurrengo bi eleberrietan. Saiakerak, olerki liburuak, filmak, antzezlanak, artikuluak. Haize kontra, bizitzan eta sormenean. «Forma-berritzea nabarmendu behar da», dio Zabaletak.

Lopez-Vegak XX. mendeko olerkari handienen artean dagoela uste du: «Gizarte garaikideaz bertsoan pentsatzen duen intelektuala da, eta gaitasun lirikoarekin egiten du hori. Hau da, jorratzen denari buruzko esanahi ilunak azaleratzen dituen irudiak sortzen ditu».

Pasoliniren zinema, bestalde, «oso pertsonala» dela uste du Camporesik: «Zinema konprometitua da. Baina ez hori bakarrik, garaiko zinema modernoaren erakusgarri da. Bat-batean, ikusi zen zinemak ez zituela istorioak kontatu behar bakarrik, eta kultur adierazpenaren erabilera libreago bat egin zitekeela. Zinema poesia eta hausnarketarako tresna gisa erabili zuen». 1961ean egin zuen debuta zinemagile gisa, Accattone filmarekin. Kritikak ezustean hartu zuen lan neorrealista hori. 1964an ere harrera beroa izan zuen Il Vangelo secondo Matteo pelikulak. 1970eko hamarkadan bizitzaren trilogia izenekoa pantailaratu zuen: Il Decameron, I racconti di Canterbury eta Il fiore delle Mille e una notte. Hil zutenean, Salò o le 120 giornate di Sodoma ari zen amaitzen. Sadeko markesaren lana askatasunez eta gordinki egokitzen ari zen. Heriotzaren trilogia behar zuenaren lehen lana izan zen hura. Parisko jaialdian estreinatu zuten, zuzendaria hil eta hogei egunetara.

Pasolini beste zinemagile batzuentzat ere izan da inspirazio. Camporesiren iritziz, haren eragina 1990eko hamarkadan hasi zen. Nanni Morettiren Caro diario filmeko (1993) eszena bat oroitu du: «Pertsonaia protagonista Vespa batean doa Ostiara, Pasoliniren omenez eraikitako oroitarri abandonatura. Pasoliniren ahalegin politikoaren eta etikoaren garrantzia suma daiteke film horretan. Adierazgarria iruditzen zait eszena hori».

Lopez-Vegak uste du miretsi bai baina Pasolini ez dela «santifikatu» behar. «Bere kontraesanekin hartu behar da aintzat. Kontuan hartzekoa da Pasolinik garaiko mugimendu feministak mespretxatu zituela. Carla Lonzi [idazle eta arte kritikari feminista] bere egunerokoetan kexu zen zinemagilearen alde matxistarekin». Iowako Unibertsitateko irakasleak uste du ez zirela gutxi Pasoliniren «ahuleziak»: «Galdera guztiak egiten zituen, nahiz eta aurretik batzuetan bazekien erantzuna ez zitzaiola gustatuko». Antzera mintzo da Zabaleta ere: «Pasoliniren galderak beti ari dira galdezka, betiko eta betirako galderak dira, eta, horregatik, haren obrek ez dute indarrik galduko». Itzultzaile euskalduna Erroman bizi zen Pasolini artikulu polemikoak idazten zebilenean. «Pasoliniren iritzian, intelektualak bere esku zituen baliabide guztiak erabili behar zituen, salatu behar zirenak salatzeko ez ezik, bultzatu behar zirenak bultzatzeko».

La macchinazione filmeko egileak dionaren bidetik, Zabaletaren iritziz, boteretsuei «traba» egiten zielako hil zuten. Ikusteko dago 2017an hilketa trabarik gabe ikertuko duten ala auzia filmetako salaketetan geldituko den.

Irungo taberna batean gertatzen ari diren jazarpen homofoboak salatu dituzte

Eskina Mosku tabernako jabeak zein langileek irainak eta mehatxuak jasaten dituzte egunero. Salaketak jarri dituzte, baina egoera ez da aldatu. Gehituk «urgentziazko neurriak» eskatu ditu hauek babesteko.

2014-05-17, Donostia. Homofobiaren kontrako elkarretaratzea. Irudian, homofobiarekin lotutako egunkarietako artikuluak zintzilikatuta. 17-05-2014, Donostia. Concentración con motivo del día contra la homofobia. En la imagen, articulos periodísticos relacionados con la homofobia colgados en un tenderete.

Irungo Eskina Mosku tabernako langileek egunero jasaten dituzten «jazarpen homofobo errepikakorrak» salatu ditu Gehitu elkarteak. Azaldu duenez, egoera ez da berria, azken urteetan jazotzen ari dena baizik.

Duela hiru urte hartu zuen tabernako ardura Pablo Campok eta, aurreko jabeak bezala, irainak, mehatxuak eta jazarpenak pairatzen ditu bere orientazio sexualagatik; beste hainbeste gertatzen zaie langileei. Gertaera onartezinok kalean zein tabernan gertatzen dira, eta salatu egin ditu hainbatetan Campok, baina ez du egoera aldatzea lortu, Gehituk GARAri kontatu dionez. Elkarteak hain zuzen oharra plazaratu zuen atzo, «pertsona hauen segurtasuna bermatuko duten urgentziazko neurriak» eskatzeko.

Burnizko barrarekin ere mehatxatu dituzte, beldurtzeko, kikiltzeko asmoz. «Azkenean sarrera ukatzeko eskubidea indarrean jarri behar izan dute tabernan, baina horrek ere ez du egoera aldatzea lortu», diote Gehitutik.

LGTB komunitatearen eskubideak defendatzen dituen elkarteari deigarria egiten zaio, eta irmoki salatzen du, dagoen zigorgabetasuna. «Izugarria da zein inpunitaterekin egin daitezkeen irainak eta mehatxuak», kexatzen da. Gogorarazi duenez, gainera, ez da kasu ezohiko bat, eta orain gutxi Bilbon bi emakumek taberna batean jasan zuten bazterkeria gogora ekarri du. «Ez baita gertaera isolatu bat, azken hilabeteetan izan diren ezaugarri antzekoko eta benetan kezkagarriak diren gertaeren artean beste kapitulu bat baizik», dio oharrean.

Era berean, «pertsona hauek neurri baliagarrien ezak eraginda egunerokotasunean pairatzen duten normaltasun eta segurtasun eza» salatu du. Antza, Irungo Udalak bi kamera jarriko ditu inguruetan, segurtasuna bermatzen saiatzeko.

Eraso homofoboak salatu zituen arbitroak futbola utzi du

“Ezin dut gehiago”. Halaxe mintzatu da Jesús Tomillero arbitro andaluziarra. Futbol partidu batean eraso homofoboak publikoki salatu eta bi hilabete pasa ez direnean, futbola utzi behar izan du, beste norgehiagoka batean berriz ere irainak eta barreak jasan ostean eta Andaluziako Futbol Federazioaren aldetik “baztertuta” sentitu ostean.

Jesús Tomillero

Oraingo honetan, penalti bat adierazi eta oihuka hasi zitzaizkion harmailetatik: “Hori da telebistan agertzen den marikoia, gola ipurditik sartuko duzu, marikoi zikina!”. Tomillerorentzat, dena den, “publiko guztia barrez ikustea” izan zen gogorrena, “horrek eman zidan min gehien”. Gertatutakoa eta gero, eta eraso homofoboak salatu zituenetik Andaluziako Futbol Federazioak izan duen jarrera ikusita –erasoak publiko ez egiteko presioak izan zituen eta hedabideetan agertzen jarraituz gero zigortuko zutela esan zioten–, futbola behin-behinean uztea erabaki du Tomillerok. Homosexuala dela onartu duen Espainiako Estatuko lehenengo arbitroa da bera.

Martxoan hasi zen dena

Martxoaren 26an, kadeteen arteko partidu batean, “nazkatu arte jango dituzu zakilak” bezalako irainak entzun behar izan zituen eta komisarian salatzea erabaki zuen. “Gehiagotan gertatu zait, baina beldurragatik ez dut salaketarik jarri. Aski da. Ez dut gehiago halakorik onartuko”, adierazi zuen orduan. Jarrera hauek inpune ez uztea eta bide batez futbol kategoria guztietan ematen den homofobia bistaratzea zuen helburu.

Babes mezu asko jaso ditu ordutik, baina nonbait, kontrako erasoek irabazi dute partida, oraingoz.

BENAT GACHEN LES BASCOS ELKARTEKO PRESIDENTEA: «Larrialdi egoeran ez, larritasuna arazo sozialetan dago»

Duela hamar urte sortu zen Les Bascos, Ipar Euskal Herrian LGTBen aldeko borrokan ari den elkartea. Larunbatean zuten ospakizun jaia Baionan, Elkarteen Etxean. Hori aitzakia harturik, sexu aukeren berdintasuna nola eta zertan den aztertzeko tartetxo bat hartu dugu historia irakasle honekin.

A Baiona le 17-04-2013.Conf de presse des "Bascos" (Be–at Gachen) sur le projet de mariage pour tous.

Zertan gaude sexu aukeren bazterketari dagokionez egun?

Ezkontza legeak erakutsi bezala, lege mailan gauzak aldatu dira, mentalitate mailan beste bat da egoera. Lan ikaragarria dugu egiteko horretan, pazientziaz, jendearekin hartu-emanean. Baionan ezkon gaitezke bi mutil, kalean eskua emanda ibili edota musuka aritu… Komunikabideek homosexualitatearen gaia konponduta egongo balitz bezala aurkezten dute eta errealitatea bestelakoa da. Alde sozialean ere badago zer egin, egoera ekonomiko zaila bizi duten gay eta lesbianak badirelako.

Beste aldarrikapen batzuk dituzten elkarteekin batera ikusten dugu maiz Les Bascos; hor zineten, adibidez, Ailleten aurkako martxan martxoaren 8an. Zer dela-eta hori?

Diskriminazio guztien aurka altxatzen dugu ahotsa; herritarrak gara, beste herritarrekin bizi garenak, eta gure borrokak haienarekin egin behar du bat, dela elkartasun arazoa, dela ilun aroaren aurkako borroka, dela diskriminazio arazoa sexismoagatik edota elbarritasunagatik… Egun, adibidez, etorkinen gaia jarri nahi dut mahai gainean; jarrera humanista da gurea. Ez gara alde horretatik arras LGBT mugimendu bat, nahiz eta gure partaideen %90 hala izan. Berdintasun balioek batzen gaituzte, ez sexu-aukerak. Azken hau oso garrantzitsua iruditzen zait indar populista batzuk kolektibo ezberdinok elkarren aurka jarri nahian dabiltzan garai hauetan. Horrexegatik sartu gara batzuk ezbaian jartzen duten laikotasunaren defentsan, sinetsita gaudelako balio horretan oinarrituta eraikiko dela elkarbizitza etorkizunean.

Duela bi urte ireki zenuten Txalaparta lokala Baionan. Zer nolako harrera izan du?

Dimentsio asko ditu lokalak: kulturala batetik, erakusketak, eztabaidak, egiten direlako; bizikidetzarena bestetik, topaleku bat delako; azkenik, zerbitzu soziala ere bada. Orientazio lana egiten dugu eta atakan daudenak beste egitura batzuetara bideratzen: sindikatuetara, ospitalera, abokatuarenera… Iaz egoera kezkagarriko 70 dosier kudeatu genituen. Gero eta gehiago daude. Ez dira denak zentzu hertsian LGTB dinamikak; hortik ere ondorioztatzen da diskriminazio egoera orokorki hartuz jarduteko premia.

Zein dira zuen esperientzia horretatik bazterketaren aurrean kolektiborik ahulenak?

Bi polo bereizten dira argi, batetik gazteak, bestetik adinekoak. Baditugu klandestinitatetik ateraz beren sexu-hautua onartu zutenak eta zahartu ahala atzera egin dutenak, zahar etxeak-eta ez daudelako dimentsio horretarako prestatuta. Hor benetako lana dago egiteko. Bestetik gazteak ditugu; hezkuntza sistema mamuta baita. Borondatea badago, kontzientzia ere bai, baina hortik gauzak egitera beti egoten da tarte handia. Gazteekin beraiekin ikastetxez ikastetxe lan egitea litzateke interesgarria; esperientzia batzuk burutu ditugu jada. Lizeoko ikasleekin talde bat osatu nahian gabiltza, uste baitugu ikasleek eurek hitza hartzeak beste eragin bat duela.

Zer bilakaera izan du klase politikoak LGTB eskaerekiko?

Hauteskunde guztietan mahai inguruak antolatzen ditugu, hautagaiak gure aldarrikapenekin sentsibiliza daitezen. Geuk aurre egin behar diogun errealitatetik lekutan bizi dira maiz ordezkari politikoak. Baionako alkateari, adibidez, hautagai zenean, diskriminazioaren aurkako batzordea sortzeko eskatu genion eta axuant bat izendatzeko. Hitzeman zuen eta bete du. Hemengo diputatuekin ere harremana dugu.

Larunbatean egin zenuten Baionako elkarteen egoitzan urteurreneko ospakizun jaia. Zer darabilzue orain esku artean?

Harrotasun martxa ekainaren 18an izango da, «eginarazi diezaiegun atzera beldurrei, aurrera eskubideei» ardatz duela. Beldurra aipatzean Estatu frantsesaren egoeraz ari gara, denaren beldur baita uneotan, eta bere baitan ixten ari da, atzera doa; eskubideek aurrera egin behar dutela esatean, berriz, ezkontza-lege mediatikotik harago doala kontua azpimarratu nahi dugu. Hor datoz presidentetza hauteskundeak 2017an eta ate guztiak, baita irekitzeko prest ez daudenak ere, jo beharko ditugu, tartean, Michel Alliot Marierena. Ez gaitu inoiz hartu nahi izan. Larrialdi egoerarik ez, arazo sozialei aterabidea aurkitzeko larritasuna dago, eta gurea horietako bat da.

Hona irakaslearentzako etxeko lana: aipatu azken hamar urteotan mugarri izandako hiru une.

Lehena, ezbairik gabe, elkartearen sorrera bera, mendi ibili hutsak ziren haiek berdintasunaren aldeko ibilaldi bihurtzen hasi baitziren pixkanaka. Bigarrena, nola ez, guztientzako ezkontza arautu zuen legea, eztabaida hark gure elkartea ezagutaraztea ahalbidetu baitzuen eta hari izaera militantea behin betiko ematea. Hirugarrena, duela bi urte Baionan Txalaparta lokala irekitzea izan zen, urrats horrekin elkarteari izaera soziala eman genion.

Les Bascos larrugorrian: 204 partaide, bi heren gizon

Batzuetan lortzen horren nekeza dena konplexurik gabe egin digu Beñat Gachenek: elkartea biluzi. Uneotan 204 kide direla dio, baina egunerokotasunean 40 bat dabiltzala, «leku guztietan bezala». Azterketa soziologikoa egiteko eskatuta, hagin zorrotzez heldu dio ogi gogorrari: gehienak 50 urtetik gorakoak dira; bi heren gizonezkoak, herena andreak. Egoitza Baionan dute; aurrekontua 60.000 eurokoa, nagusiki Txalaparta lokalaren zerbitzuetan joaten dena. Diru-laguntzek gastuen %18 estaltzen dute.

Hedapen geografikoaz galdetu diogunean zintzo erantzun digu: «Baditugu partaideak barnealdean, baina elkartea ez dago han errotua. Adar bat behar genuke sortu». Barnealdeko ekitaldietan, «normala den eran», jende gutxiago batzen da eta zio bat ere eman digu: «Eragozpena izaten du hainbatek gela nabarmenen batera etortzeko». Nerabeen etxea edo CPAM bezalako egitura zabalagoekin lan egitea ikusten du giltzarri Gachenek hor aurrera egiteko.G. M. Z.

Homosexuala izateagatik, kale gorrian

21 urteko gazte bat etxetik bota du aitak Gasteizen. Gizarte zerbitzuetan laguntza eskatu arren, ez diote irtenbiderik eman.

LGTBI komunitatea babesteko protokoloa ezartzeko eskatu diote Gasteizko Udalari

LGTBI komunitatea babesteko protokoloa ezartzeko eskatu diote Gasteizko Udalari. / Argazki Press

Hainbat elkartek eman dute gaztearen egoeraren berri. Azaldu dutenez, gizarte langile ugarirekin izan da gaztea aitak etxetik egotzi eta gero, baina oraingoz ez diote aterabiderik eskaini. Udalak azaldu du gizarte zerbitzuak lanean ari direla irtenbide baten bila.

Eskubide Sozialen Gasteizko Plataformak, Arabako Emakumeen Batzordeak, Bilgune Feministak, Mugarik Gabek eta 7menos20 eta Kitzikan elkarteek udalari eskatu diote martxan jar dezala gay, lesbiana eta transexualen eskubideen alde azaroan iragarritako protokoloa.

NICOLAS LEPORT-LETEXIER. BETIEREKO INDULJENTZIAKO SERORA: “LGBT komunitatearen historia transmititu behar dugu”

Plazer handia hartzen du Nicolas Leport-Letexierrek, serora jantzia soinean, heteronormatibitatea zalantzan jartzen. Betiereko induljentziako serora izateko botoak eman zituen 2007an, LGBT komunitatearen historia transmititzeko engaiamendu militantea hartuz. 1979an San Frantziskon sortu mugimenduak 1.300 bat serora ditu gaur egun. Lau urtero egiten duten konklabea dute irailean Berlinen.

“Mozorroak erakartzen du eta diskurtso politikoarekin jendea ustekabean atzematen dugu. 35 urte eta gero, heteronorma eta patriarkatua galdekatzen eta inarrosten segitzen dugu”.

“Mozorroak erakartzen du eta diskurtso politikoarekin jendea ustekabean atzematen dugu. 35 urte eta gero, heteronorma eta patriarkatua galdekatzen eta inarrosten segitzen dugu”.

Erakartzen zintuzten.

Nire homosexualitatea onartu nuen garai horretan. LGBT komunitateak eraman borrokak deskubritzen hasi nintzen eta sekulako irakaspenak jaso nituen. Serorak bikainak iruditzen zitzaizkidan arren, ekintzen formak jenatzen ninduen, muturrekoegiak iduritzen zitzaizkidan. Berez ontsa ikasiriko mutil bat naizelako, kontsentsuan dagoena. Lagun baten suizidioa elektrotxokea izan zen eta aisetasunetik ateratzeko erabakia hartu nuen. 2006an hasi nuen prozesua eta urte bat berantago serora nintzen.

Agnostikoa da mugimendua.

Pobrea, agnostikoa eta barregarria; horra nolakoa den gurea. Erabat serioa eta aldi berean erabat zernahi da gurea. Ahalkea eta errua alde batera utzi eta bizipoza aldarrikatzen gabiltza.

Lehenak 1979ko Pazko astelehenez agertu ziren San Frantziskoko Castro gay eta lesbianen auzoan, metraileta arrosa faltsuak esku artean.

“Jainkoaren maitasuna eskuratzeko hil ezazu homosexual bat” errepikatzen zebilen Anita Bryant-en garai betean ginen, eskuin gogor kristaua arkaz zebilen. Testuinguru horri buruzko kritika zen. Aldi berean, LGBT komunitatearen barneko kritika ere bazen. Castro clone-n garaia zen eta ultragizonkeria matxista heteronormatu hori kritikatu nahi izan zuten. Heterozentrismoaren aurka zebiltzan Radical Faeries taldekoak ziren hamar ekintzailetarik zazpi.

Sekulako oihartzuna ukan zuen ekintzak.

Bai, lagun arteko txiste eroxka izan behar zuenak sekulako oihartzuna ukan zuen. Zulo bat betetzen zutela ohartu ziren berehala. Konturatu ziren seroraz janztearekin, andana batek betebehar espiritual bat gomendio uzten ziotela.

Hortik urte batera agertu zen hiesa.

Bai, oraindik hiesa deitzen ez zen gaitz beltz hori agertu zen. Laster erreakzionatu zuten; militante sutsuak izanki, sekulako komunikazio kanpainak eta eriei banatzeko diru bilketak hasi zituzten.

Seroraren itxurak indar handiagoa hartu zukeen.

Argi eta garbi. Elizak ez zituen hiesaz hildakoak ehorzten, “gayen minbiziaz” hilak zirelako. Drama ikaragarriak ziren, trauma handiak. San Frantziskoko gayen %70 zen hamar urtez hil! Sekulako hekatonbea, isilean gertaturikoa. Ronald Reaganek ez zuen behin ere bere kargualdian hiesa hitza ahoskatu. Kristauek zioten haien bekatuen ondorioa zutela, medikuek ez zuten deus proposatzeko eta politikarien iritziz, homosexualak, drogazaleak eta prostitutak ziren hunkiak eta horiek gabe pasa zitekeen jendartea. Serorei mutil lagunaren ehorzketa sinbolikoa egitea ala hil aitzin sinbolikoki ezkonaraztea galdatuz hurbiltzen zitzaizkien anitz.

Hamarkada izugarri beltza.

Horri guztiari izu-ikara giroa gehitu behar zaio. Ez genekien zer zen, ez eta nola atzematen zen. Doi bat emantzipazio eta askatasun lortu orduko, horra hor zorigaitza… Ez gara ohartzen zein heinetakoa izan zen traumatismoa. Homosexualen eskubideen aldeko borrokaren oinarrian dagoen grina bizipen horietan dugu kausitzen. Oso bortitza izan zen eta nonbait, oso aberatsa ere bai. Arrazoi pertsonalengatik, serora batzuk San Frantziskotik joan ziren eta komentuak sortu zituzten iristen ziren hirietan. Medikuntza-ikerkuntzan erien parte hartzea bultzatuko zuen borroka horrek ere. LGBT komunitateak eta batez ere Act Up taldeak zuen hori inposatu, urgentzian.

Hiesak aitzina segitzen du.

Garaian, Mendebaldeko gizon txuri pribilegiatuak ziren ezaxolakeria handienean hiltzen; horregatik zen azkenean erantzun bat eman. Izurriak segitzen du Afrikan, ezaxolakerian halaber. Hemen, etorkinak, ingurugiro ez pribilegiatuko gazteak eta emakume transexualak dira gehienik hunkiak; ez dira erakargarriak, ez da hiesa anitz aipatzen. Horregatik diot LGBT komunitatearen historia transmititu behar dugula, bai belaunaldi zaharraren onerako, baita gazteenaren onerako ere. Jakin dezagun ezaxolakeria handienean, gay belaunaldi oso bat hil zuela hiesak.

Zertan da jendarte heteronormatuari talka egitearen xedea?

Eragina testuinguruaren araberakoa da. Frantzia gisako herrietan, nazi eta katoliko integristez aparte, gayen partetik ditugu erreakzio bortitzenak, diote karikaturan garela eta guztiok ez garela lumadunak. Gay eta lesbiana horien umore eskasa kritikatzen segitzen dugu. Parisen inoiz ez gara bakarrik ateratzen, arriskutsua delako, San Frantziskon berriz ia instituzio bat gara. Baserri munduan berriz, horrelakorik izan litekeela ere ez dute imajinatzen. Usu ikuspen ezak baldintzatzen du tolerantzia, onartua izateko heteronormatua izan behar da baserri munduan. Bizi guztian subertsioaren bandera izatearen gogorik ez ukaitea ulertzen dut… Baina seroron betebeharra hori da. Mozorroak erakartzen du eta diskurtso politikoarekin jendea ustekabean atzematen dugu. Beraz bai, 35 urte eta gero, heteronorma eta patriarkatua galdekatzen eta inarrosten segitzen dugu.

Geneseko gailurrak markaturik

“Mugimendu altermundialistan nenbilen buru-belarri. Geneseko G-8aren gailurrean, Carlo Giulianiren erailketak izugarri inarrosi ninduen eta ohartu nintzen ez nintzela ideientzat hiltzeko prest. Nonbaitik ere, garai horretan Betiereko Induljentziako Serorak geroz eta gehiago gurutzatzen nituen manifestazioetan. Haienak funtzionatzen zuela ohartzen nintzen”.

LGTB jendeak bere historia ezagutu behar du

LGTB komunitatekook ezagutzen al dugu gure historia? Hemen dugu adibide argi bat: Sam Smith […]. Bere azken hanka sartzea hauxe izan da: Oscar saria irabazi ondorengo mintzaldian adieraztea bera dela Oscarra irabazi duen lehen gizon gay agerikoa. […] Baina gauzak okerrera egin zuen. Esan ziotenean Howard Ashamek ere (gizonezko gay-a) Oscarra irabazi zuela, Smithek hau erantzun zuen: «Ezagutu egin beharko nuke; elkartzekotan geratu beharko dugu». Ashman hiesaren ondorioz hil zen, 1991n.

Dustin Lance Black gidoilari estatubatuarrari ere —bai, Oskarra irabazi zuen beste gizonezko gay bat— ez zitzaion Smithen mezua gustatu […]. Blackek gauza garrantzitsu bat nabarmendu zuen: «Gure LGTBQ historia ezagutzea garrantzitsua da. Bidea ireki ziguten gizon eta emakume askoren bizkar gainean gabiltza oinez». Funtsezko gogoeta da: LGTB komunitatekoek zorigaitz eta neke asko jasan zuten guk orain ditugun eskubideak eta askatasunak izan ditzagun. Adibidez, Ashman moduko pertsona batentzat abesti-idazle arrakastatsua eta ageriko gay-a izatea nabarmen zailagoa izan zen garai hartan egun baino, are gehiago hiesaren sasoirik mingarrienean. Haren moduko pertsonek erraztu zizkiguten gauzak gero etorriko ginenoi, Smith barne […].

Harrotasun eguneko gertaerak enpresen festa bihurtu dira, eta politika baztertu egin dute. […]. Iraganeko heroiak gogoratu beharra dauzkagu, bi arrazoirengatik: lehenik, egin dezakegun gutxienekoa delako gure eskubide eta askatasunen alde borrokatu zirenak gogoratzea, eta historiaren bidez goratzea bere garaian jazarriak eta baztertuak izan zirenak; bigarrenik, horrek bultzatzen gaituelako edozein zapalkuntza edo aurreiritzi garaitzeko ohiturarekin jarraitzera, kaltetua dena delakoa izanik ere.[…]

Zinegoak jaialdiko film laburren aukeraketa bat izango da EHUko Leioako campusean

ASTEARTE HONETAN

Cartel del festival Zinegoak 2016.

Zinegoak 2016

BILBO. Zinegoak Bilboko gaylesbotrans nazioarteko zinema eta arte  eszenikoen jaialdia Euskal Herriko Unibertsitatera (EHU) iritsiko da  asteartean, martxoaren 1ean, 16:00etatik aurrera Gizarte eta  Komunikazio Zientzien Fakultateko auditoriumean (Leioako campusa)  ikusgai izango den film laburren aukeraketa batekin. Besteak beste,  Uxue Egia Ikus-entzunezko ikasle ohiaren “Garelako” film laburra  ikusi ahal izango da.

EHUk gogoarazi duenez, Bilboko Hegoak elkarteak, beste erakunde  eta enpresa batzuren laguntzarekin, 13. aldiz antolatu du jaialdia,  ikus-entzunezko eskaintza kultural ezberdinen bitartez LGTBI  kolektiboa ikustarazteko.

Unibertsitatean lehen aldiz antolatu den erakusketa bereziki  Ikus-entzunezko Komunikazioko ikasleei zuzenduta dago. Ekimenaren  antolatzaileak, Pello Maudo Herrero Ikus-entzunezko hirugarren  mailako ikaslea eta Vanesa Fernández Guerra Ikus-entzunezko  Komunikazioko eta Publizitateko saileko irakaslea dira.

Abel Azconak epaileari: “Prozesua errespetatzen dut, baina ‘performance’-aren jarraipena da”

“Kristauak iraindu” izana leporatuta deklaratu behar izan du artistak Fermin Otamendi epailearen aurrean. Iruñeko artzapezpikutzak eta Espainiako Abokatu Kristauen Elkarteak jarri diote salaketa.

pederastia-abel azkona

Epailearen eta bere abokatuaren galderak erantzun ditu, baina uko egin dio akusazioaren galderak erantzuteari.  Azconak adierazi du “pederastiaren kritika” egin nahi izan zuela, erreakzioa eragingo zuelakoan. “Edukazio eta errespetu guztiarekin, baina prozesu juridikoa bera prozesu performatiboa izan da. Epailea eta prozesua errespetatzen ditut, bainaperformancearen jarraipena izan dira. Fundamentalismo erlijiosoa salatzen duen pieza bat egin dut, eta zer da, bada, 2.000 pertsona eraikinaren atearen aurrean errezatzen aritzea, edota nik deklaratzera joan behar izatea baino fundamentalismo argiagorik?”. Gaineratu duenez, ez du inor iraindu nahi izan, eta ziurtatu du adierazpen askatasuna defenditzen eta bere lana egiten jarraituko duela.

Jorge Morales Abel Azconaren abokatuak azaldu duenez, Iruñeko artzapezpikutza prozesutik kanporatzea eskatu dute, “epaiketan modu desegokian agertzeagatik”. Era berean, ziurtatu du kausa artxibatzeko eskatuko dutela; epaileak hori egin ezean, helegitea aurkeztuko dute. Epaileak bost eguneko epea utzi du helegiteak aurkezteko.

Bestalde, José Núñez Abokatu Kristauen Elkarteko abokatuaren arabera, auzia zabaltzea nahi du elkarteak, eta horretarako froga eta deklarazio gehiago eskatuko dituzte. Ez du argitu zabalpen horrekin Iruñeko Udala auzipetzea eskatuko duten ala ez.

Abel Azcona artista nafarrak Desenterrados bilduma jarri zuen ikusgai Iruñeko “Erorien Monumentuan”, oroimen historikoaren inguruan. Hainbat argazkitan ikus zitekeen Azcona ogi pusketa edo ostiekin “Pederastia” hitza idazten, eta obra hark polemika handia sortu zuen. Hainbat kristau taldek erakusketa bertan behera uzteko eskatu zuten, Iruñeko Udalaren aurrean mobilizazioak egin zituzten eta salaketa jarri zioten.

Azkonaren aldeko elkarretaratzea egingo dute etzi

ARTEA. Abel Azkonak Nafarroako Lurralde Auzitegian deklaratuko du ostegunean, epaileak tramiterako onartu baitu artistaren kontra Abokatu Kristauen Elkarteak jarritako kereila. Horren harira, elkarretaratzera deitu dute, Fundamentalismorik ez lelopean, epaitegian bertan.

Abel Azkona