“HARROTASUNA EZ DAGO SALGAI”

/in , , , , , /by

2018-06-28, Bilbo. LGTBI kolektiboaren nazioarteko eguna, manifestazioa E28 koordinadorak deituta.

Peru Azpillaga Diez

Arnasa luzeko mugimendua da LGTBI komunitatearena. Urteak daramatza lesbiana, gay, transexual eta bisexualen eskubideak defendatzen, eta kontaezinak dira azken hamarkadetan emandako aurrerapausoak. Gaur egun, handiak dira genero dibertsitatearen alde lortutako garaipenak, eta sakonak bestelako gizarte bat osatzeko erroak. Alta, askatasunaren bidean dena ez da beti arrosa. Izan ere, azkenaldian “merkantilizazio eta zurikeria” amaraun batean harrapatuta geratu da LGTBI mugimenduaren zati bat. Hala iruditzen zaio Ekainak 28 koordinakundeari.

Herri botereaz harro, zioen joan den maiatzaren 17an LGTBfobiaren aurkako eguneko manifestazioan zabaldutako pankartak. Ekainak 28 koordinakundeak antolatutako mobilizazioa zen, eta aspaldian azaldutako kezka bati erantzuten zion leloa plazaratzen zuen. Azken hamarkadan LGTBI mugimendu osoa astindu duen kezka bera bildu zuen koordinakundeak egun hartan; besteak beste, Bilbon eta Bizkaian 2015etik hona handituz joan den kezka. Izan ere, urte hartan hasi ziren Bilboko Udala eta Bizkaiko Diputazioa ekainaren 28aren bueltan, Sexu Askapenaren Nazioarteko Eguna dela eta, Pride jaia antolatzen; aurten Bilbao Bizkaia Harro izena hartu duena.

Koordinakundeak ez ditu, baina, begi onez ikusten instituzioek LGTBI mugimenduaren izenean antolatutako egitasmo horiek, eta salaketa eginez erantzun dute behin baino gehiagotan: “Harrotasuna ez dago salgai”. Koordinakundearen iritziz, instituzioek LGTBI kolektiboa erabiltzen dute irudi “ireki eta tolerantea” emateko, “gizarte eredu baztertzaile, elitista eta kapitalista bat” bultzatzen duten bitartean. Esaterako, nabarmendu dute 2018an Pride jaiaren antolakuntzak 36.000 euro jaso zituela instituzioetatik; horietatik 18.119,75 euro, Bilboko itsasadarrean egindako desfile pribaturako.

“Gure behar errealak eta gu babesteko baliabideak bultzatu beharrean, marjinalizazio sozialera garamatzate. Ez dugu su artifizialekin ospatu nahi instituzioek urtean zehar sortzen duten utzikeria”, kritikatu dute maiatzaren 17aren harira kaleratutako oharrean; Euskal Herriko eta Bizkaiko LGTBI kolektiboaren historiak bost urte baino gehiago dituela ere gogora ekarri dute. “Historia hau kolektibo eta pertsona anitzez beteta dago, eta instituzioak pertsona eta kolektibo hauek ezabatzen ari dira, modu oso zikinean, gure izenean”.

Genero dibertsitateak oro har kontsentsu soziala lortu duen arren, badirudi instituzioen eta zenbait LGTBI elkarteren arteko harremana ez dela ari fruiturik ematen. Irudipen hori du, gutxienez, Bea Macias Ozen elkarteko kideak: “Instituzioek, diputazioak zein udalak diru publikoa erabiltzen dute festa pribatu batzuk finantzatzeko”. Ur Parade desfileaz ari da Macias. “Itsasontzi batzuetan egiten dute, eta gonbidapenen bidez soilik hartu daiteke parte”. Horregatik kritikatzen du instituzioen rola: “Badirudi gure borroka erabiltzen dutela”. Izan ere, halako egitasmoak soilik bultzatzen dituztela uste du, eta horietan guztietan alde batera geratzen direla LGTBI pertsonen benetako beharrak.

“Hiri ireki baten itxura eman nahi dute, hemen inongo arazorik ez balego bezala”, kexu da. Maciasek azaldu duenez, LGTBI mugimenduak ez du inondik inora halako zerbaiten beharrik: “Benetako beharrak ditugu, neurri zehatzak, erasoen aurkako protokoloak… eta ez dirudun gutxi batzuentzako jai pribatuak”. Maciasek hezkuntza eremuan lan egiten duten LGTBI eragileek instituzioekin duten hartu-emana nabarmendu duen arren, gainontzekoak baztertuta daudela dio: “Beste askok ez dugu instituzioekin lanik egiten, beti baztertu izan dituztelako gure proposamenak; ez dago gure beharren atzean dagoen udalik, gu lagundu nahi gaituen diputaziorik; beren mesederako erabiltzen gaituzte soilik”.

‘Pinkwashing’

LGTBI komunitateak bizi duen “despolitizazioaz” mintzatu da Macias, eta pinkwashing terminoa erabili du definitzeko: “Beste gauza batzuk ezkutatzeko instituzioek erabiltzen duten metodoa da”. Hori azaltzeko, Israelgo Estatuaren adibidea eman du: “Genozidio bat gertatzen ari da han, baina herrialde progresista baten itxura emanez estaltzen dute, eta, horretarako, gure mugimenduaz baliatzen dira”. Hori dela eta, Maciasek uste du azkenaldian badirudiela LGTBI mugimendua beste gauza batzuen alde dagoela: “Liberalizatu egiten dute, gure borroka instituzio zein enpresen mesedetarako erabiliz”. Hau da, “kapitalismo aseezina” LGTBI mugimendua “instrumentalizatzen” ari dela ohartarazi du, “zuriketarako erabiltzen”.

Hori egotzi dio Maciasek udalarekin eta diputazioarekin batera Bilbao Bizkaia Harro festa antolatzen duen Ortzadar elkarteari: “Zuriketa egin ahal izateko, egiten duten guztia ondo dagoela deritzon kolektibo baten beharra dute, eta horretarako dago Ortzadar elkartea”. Zilegitasuna lortzeko erabiltzen dituztela uste du Maciasek. “18.119,75 euro inbertitzen dituzte desfile baterako; zenbat, gure bizitzak hobetu edota gure beharrei erantzuteko?”.

Oraindik ere aldarrikapen andana dutela adierazi du, azkenaldian “dena eginda dagoen itxura” nagusitzen ari den arren: “Hori da guretzat arazorik handiena: gizartean badirudi dena lortuta dagoela, eta ez da hala”. Egunerokoan lan egiten duten eragileen erronkak nabarmendu ditu: LGTBI immigranteen eskubide urraketa, transexualen langabezia tasa handia, eraso homofoboak, faxismoaren gorakada… “Baliabideak behar ditugu”. Horregatik, instituzioei esku hartzeko eskatu die gauzak aldatu ahal izateko.

‘Gayfriendly’ turismoa

LGTBI komunitatearen “liberalizazioa” aipatu duenean, asko dira Maciasek erabilitako adibideak, eta Bilbao Bizkaia Harro ospakizuna ez da Bizkaiko elkarteei kezka eragin dien egitasmo bakarra. Berriki jakinarazi dutenaren arabera, Axel Hotels enpresak LGTBI komunitatera zuzendutako hotel bat irekiko du Bilbon. Ez da, ordea, konpainia horrek Euskal Herrian irekiko duen lehenengoa izango, Donostian laster zabalduko baitute estreinakoa.

“Donostiako zein Bilboko hotelek estrategia berari erantzuten diote: hiri turistikoak bultzatzearena, prekaritatea eta gentrifikazioa sortuz”, argudiatu du Maciasek. Bilboko adibidea ezin argiagoa dela deritzo; izan ere, hotel berria Bilbo Zaharrean eraikiko baitute. “Bilboko eredu hori saltzen ari dira, hiri turistikoa, auzoko jendea alde batera utzi eta etekin ekonomikoa lortzeko hiria; eta horretarako gu erabiltzen gaituzte, gainera”.

Maciasen esanetan, LGTBI kolektiboak ez du halako hotel baten inolako beharrik: “Azken finean, guri, mugimendu moduan, ez digu inolako onurarik ekarriko. Oso gutxi batzuentzako hotel bat izango da, prezio benetan altuekin”. LGTBI kolektibokoa izateak ekonomikoki baztertzen duela zehaztu du; “heteroarauetatik zenbat eta urrunago egon”, are gehiago. Hori dela eta, haien borroka merkatu bat izango balitz bezala saltzen duten arren, LGTBI pertsonen errealitatea oso bestelakoa dela deritzo Maciasek: “Gutxi batzuena izango da akaso, baina ez gure kolektiboarena”.

Madrilgo adibidea jarri du mahai gainean. Aurreko urtean World Pride egitasmoa antolatu zuten han, eta “jendetza ikaragarria” bildu zuela oroitarazi du. “Egia da LGTB mugimenduak jende asko mugitzen duela, eta lerro horretatik ari dira merkantilizatzen. Madrilen bildu zirenetako asko ez ziren ezta LGTB pertsonak ere: jaia egitera baino ez ziren joan”. Haren ustez, Bilbok azken urteetan egitasmo handiak antolatzeko erabakiarekin bat datorren aukera da etorkizunean Europride jairen bat antolatu nahi izatea, eta horretarako on egiten die halako hotel bat izateak. “Beste edozein ekitaldirekin egiten duten bezala, horrekin batera mugitzen direnen dirua baino ez dute bilatzen, eta orain gure mugimendua jarri dute jopuntuan”.

Hotel horrek auzoan eragin dezakeen kalteaz ere aritu da Macias, eta Madril, Bartzelona eta halako hirietan jada gertatu diren gentrifikazio prozesuak azpimarratu ditu: “Halako proiektuen bidez, San Frantzisko eta Bilbo Zaharreko eremu osoa garestiago bihurtzen ari dira, bertako auzokideak kanporatzeko”.

Antolakuntzaz Harro

LGTBI komunitateak Bizkaian duen egoera ere azaldu nahi izan du Maciasek. Zehaztu duenez, instituzioen estrategietatik harago, badira eguneroko borrokan lanean dabiltzan hainbat elkarte eta plataforma. “Handiak dira gure komunitateak dituen beharrak, eta horiek lortu arte lanean jarraituko dugu”. Ekainaren 28ko koordinakundean batzen dira elkarte horietako asko. “Aldarrikapenerako eguna da guretzat, eta ez ospakizun hutsa”. Horregatik, beren ekintzen eta ideologiaren bidez, argi erakutsi nahi dute instituzioen jardunarekiko aldea.

Macias, esaterako, Ozen kolektiboko kidea da, LGTB gazteek osatzen duten elkarte batekoa. Alde horretatik koordinakundean egoteak ekarpen handia egiten diela adierazi du, bestelako errealitate bat duten elkarteekin lan egiteko aukera ematen dielako. “Bakoitzak bere ikuspuntua ematen du; gero, talde konkretuak ere badaude, lesbianenak adibidez, eta guztion artean hausnarketa bateratuak egiten ditugu: liberalismoaren aurka, Stonewallen izaera berreskuratu eta Euskal Herriko memoria aldarrikatzeko”.

Logika berari jarraituz sortu da Harro, Euskal Herrialdeetako Transmaribibollo Plataforma: “Esparru politiko koherente eta kritikoak sortzeko eta elkar sostengatuz eta koordinatuz erantzun material bat emateko beharretik”. Datozen urteen egoerari erreparatuz —bai Pride jaiei eta baita hotelen kontuari—, Euskal Herri mailako erantzun bateratu bat emateko beharra ikusi dutela plazaratu du Maciasek. “Batzuetan indarrak falta zaizkigula edo bakartuta geratzen garela ikusita, Euskal Herri osoko plataforma bat sortzea erabaki genuen”, erantsi du. Joan den astean aurkeztu zuten Bilbon, eta ekainaren 15ean egingo dute aurkezpen ekitaldia, Donostian.

“Kide garen elkarteen ekintza partikularrak batzea da asmoa”, zehaztu du. EHGAM, Hiruki Larroxa Kolektiboa, Guztiok, Ozen, Intifada Marika, Sare Lesbianista, Iris Proiektua, Euskal Hartzak eta Lumagorri taldeek osatu dute, gaur-gaurkoz, plataforma; baita beste militante batzuek ere. “Euskal Herrietako hainbat kolektiboren artean lan eta zaintza sareak sortzea, memoria historikoa bildu eta kontserbatzea, eta erasoen aurrean erantzun erreal bat ematea dugu helburu”.

LGTBI mugimenduaren erroak “erradikalak eta antikapitalistak” direla gogoratu du, eta plataformako jarduna instituzioetatik “progresismo itxurak” egiteko erabiltzen duten ereduarekin kontrajarri nahi dute. Hala, Stonewalleko errebolta ekarri du gogora Maciasek, gertaera horretatik mende erdi betetzen dela oroituz. 1969ko ekainaren 28ko gau hartan Stonewallen izandako errebolta adreilu batekin hasi zen, eta adreilu hori hartu dute Harroren jarduna islatzeko: “Suzko adreilu bat gara. Erailtzen gaituzten instituzio eta sistema hauen erraiak suntsitzeko erabiliko dugun adreilua. Berria den zerbait eraikitzeko erabiliko dugun suzko adreilu bat gara. Itzaltzen utziko ez dugun suzko adreilua”.

Luma izatearen harrotasuna

/in , , , , , , /by

Otsailaren 18tik martxoaren 3ra ospatuko da Zinegoak jaialdiaren hamaseigarren edizioa, Bilbon. Nazioarteko LGTBI zinema eta arte eszenikoen jaialdiak genero adierazpena jarriko du erdigunean, luma izatearen harrotasuna aldarrikatuz. 11 euskal ekoizpen izango dira guztira

Cassandro el Exótico borrokalaria da jaialdiaren karteleko protagonista. zinegoak (Zinegoak)

Bakoitzak nahi duen modukoa izatea eta horrela adieraztea, nahi duen eran eta nahi duen tokian. Horra aurtengo Zinegoak jaialdiaren aldarrikapen nagusia, genero adierazpen librearen defentsa. Urtero bezala, zinema eta kulturaren bidez, eta gizartea eraldatzeko eta bere aniztasuna azaleratzeko asmoz, hitzaldiak, dokumentalak, pelikulak eta antzerkia biltzen dituen jaialdia antolatu du Zinegoak Elkarteak, otsailaren 18tik martxoaren 3ra bitarte, Bilbon. Identitatearen, jatorriaren, sexualitatearen eta gorputzen gainetik, izakiaren “izateko harrotasuna” aldarrikatuko du jaialdiak.

Lumaz harro lelopean, “luma izatearen harrotasunaren” defentsan jarriko du arreta aurtengo Bilboko Gay-lesbi-trans Zinema eta Arte Eszenikoen Jaialdiak. “Harrigarria da zelan, egun, LGTBI kolektiboaren barruan ere, luma izatea alderdi negatibo bezala jasotzen den. Lumafobia handitzen ari dela antzematen ari gara azkenaldian, bai kolektibo barruan eta baita gizartean ere. Jendarteak sexu-aniztasuna geroz eta gehiago onartzen duen bitartean, dena ondo dago, antzematen ez zaizun bitartean bezalako esaldiak entzuten ditugu oraindik”, uste du Paul Guillen jaialdiko zuzendariak.

Hain zuzen ere, konbentzionalismo horiek ahaztu eta norbanakoa libre eta gustura bizi-tzearen aldeko mezu horri helduta, Cassandro el Exótico borrokalari mexikarraren erretratu bat erabili dute hamaseigarren edizioko kartelaren irudi bezala. Cassandro (Saul Armendariz jatorrizko izenez) mundu mailako txapelduna izan da hirutan, borroka librean (UWA), eta esparru horretan bere sexu orientazioa lau haizetara zabaldu duen aitzindarietako bat izan da Mexikon. Borrokalari honen bizitza eta nortasuna gertuagotik ezagutzeko aukera izango da Marie Losier zuzendariaren Cassandro el Exótico lanaren proiekzioarekin, dokumentalen sail ofizialaren barruan. Horrez gain, sail ofizialerako konfirmatu duten beste lanetako bat Bertrand Mandico zuzendariaren Les garçons sauvages abentura filma da, Cahiers du cinema aldizkariak 2018. urteko pelikularik onena izendatu ondoren.

Sarien berri ere eman du Zinegoakek. Ohorezko saria Sridhar Rangayan (Mandya, India, 1962) zinema zuzendari, ekoizle eta ekintzaileak jasoko du. Ashsish izeneko queer zinema jaialdiko zuzendaria da Rangayan. Bombay hirian egiten da, duela hamar urtetik, eta sexu aniztasuna lantzen duen Indiako jaialdi bakarra da, mundu mailako erreferentea. Jaialdiko Sari Berezia, aldiz, Apoyo Positivo gobernuz kanpoko erakundeak jasoko du. Bi urterik behin banatzen du sari hau Zinegoakek, konpromiso sozial eta militantea erakusten duten eta ikus-entzunezkoak lantzen dituzten norbanako, elkarte eta erakundeen artean.

Euskal ekoizpenak Zinegoak zinemaldiko film laburren sail ofizialean euskara hutsean egindako bi lan lehiatuko dira: Telmo Esnalen Han izanik hona naiz eta Deiane Morenoren Alde erantzia. Lehiaketatik kanpo bada ere, euskarazko beste bi lan aurkituko ditugu aurtengo edizioan: Jon Urrazaren Astelehena eta Raquel Garcia Leonen Hilabetean behin? filmak.

Euskaraz ez, baina Euskal Herrian egindako ekoizpenen artean daude Pablo Allenderen Ático B, Iñigo Sanchoren Sugar. Baby. Reno, Jose A. Cortes Amunarrizen Prendas delicadas, David Ontorioaren Tacto, transexualitatea nerabezaro garaian lantzen duen Ekhiñe Etxeberriaren Mikele dokumentala, Enrique Reyren Visibles eta Gasteizko LGTBI mugimenduaren 25. urteurrenaren harira egindako Bide zuzena, ibilbide okerrak dokumentala, Hala Bideok zuzendua.

Ezohiko aukera Astelehena film laburra aurkeztuko du aurten Jon Urraza aktore eta zuzendari bizkaitarrak jaialdian, lehiaketatik kanpo. Urrazak ez du lehen esperientzia Zinegoak jaialdian: 2013an Morritson eta Gartzia film luzearekin aurkeztu zen jaialdian eta aurretik ere, epaimahaikide bezala parte hartu izan du. Ikusle moduan, sarritan izan da jaialdian. “Komedia eta drama bikainak ikusi ditut Zinegoaken”, kontatu du. “Istorio bereziz, pelikula onez eta interpretazio bikainez goza-tzeko aukera gal lezake zinezale askok, zinemaldi honetan LGTBIko militanteei bakarrik zuzendutako bigarren mailako film arraroak jarriko dituztela aurreiritzita. Ozen eta argi esan beharra dago, uste ezin okerragoa da hori”.

Zinema aretoetan eta telebistan nekez aurki daitezkeen “film paregabeak” ikusteko aukera nabarmendu nahi izan du Urrazak: “Ez zinemetan ezplataforma legal edo ilegaletan ere. Zinegoak jaialdiak mainstream filmetan agertzen ez diren pertsonaia eta istorioez gozatzeko aukera ematen du, baina batez ere, pelikula onak ikusteko aukera”, azpimarratu du zuzendari bizkaitarrak.

Argentina, New York, Guatemala edota Errumaniako zinema jaialdietatik igaro ondoren, gurera ekarriko du Urrazak Astelehena. Haurra adoptatzekotan dagoen bikote baten istorioa du ardatz: Anitak eta Betik ume bat adoptatu nahi dute eta horretarako exijitzen dieten elkarrizketa prozesua gainditu behar dute. Hura nola egin adostu behar dute eta Anitak umea zenbat maiteko duen adierazi nahi du soilik. “Giza harremanetan oinarritutako film labur korala da, astelehen batean zehar kontatzen dena”, dio zuzendariak. Mike Leigh zinegile britainiarraren sorkuntza metodoa jarraitu du horretarako. “Aktoreen zuzendaritzan oinarritu dut prozesu guztia: filmaren istorioa entseguetan sortu eta garatu dugu, zuzendaria eta aktoreak elkarlanean, pertsonaiak, harremanak, gatazkak… Sortutako elementuetatik argumentua egituratzen joan naiz”, azaldu du Urrazak. Diru-laguntzarik gabe egindako lana da Astelehena, EHUko Arte Ederren eta Komunikazio Fakultateek utzitako baliabideekin landua.

Espainiako LGTBI legea «desblokeatzeko» eskatu dute 49 elkartek

/in , , , , , /by

Diskriminazio jarrerak zigortzeko aukerak eta transexualen eskubideen berdintzeak eragin du eztabaida handiena Kongresuko taldeen artean

Jesus Estonba, Donostian atzo eginiko agerraldian. GORKA RUBIO / FOKU

Espainiako gobernu aldaketa eta hori ahalbidetu duen gehiengo politikoa baliatu nahi ditu LGBTI kolektiboak. Lesbiana, gay, bisexual, transexual, transgenero eta intersexualen berdintasun sozialerako lege proposamena zuzenketen fasean dago Kongresuan. Kolektibo horretako 49 elkartek —tartean Euskal Herriko Gehitu—tramitazioa «bizkortzea» nahi dute. Eskaera hori egiteko, prentsaurrekoak eta mobilizazioak egin zituzten atzo Espainiako Estatuaren menpeko herrialdeetako sei hiritan, talde horiek biltzen dituen FELGTB federazioak deituta.

Lege egitasmoa Unidos Podemosek aurkeztu zuen, 2017ko maiatzean, eta, PPren osoko zuzenketa atzera bota ostean, aurrera egin zuen. Dena den, Gehituko kide Jesus Estonbak kritikatu du «talde batzuk» ez direla betetzen ari «hartutako konpromisoak», eta beste batzuen «uzkurkeriak» direla-eta «atzeratzen» ari dela legea onartzea. Hala ere, «baikor» azaldu da, ziur baitago gehiengoaren babesa izango duela. «Bat egite politiko zabal bat lortzeak, gainera, eragin pedagogiko handia izango luke herritarrek gai hauekiko duten iruditerian», azpimarratu du.

Gehituko bozeramaileak jakinarazi duenez, bi atalek sortzen dute eztabaidarik handiena: zigorrak ezartzeko aukerak eta transexualen eskubideekin loturikoak. Lege egitasmoan, besteak beste, iritzi LGTBIfobikoak zigortzea aurreikusten da, eta, «talde batzuen» ustez, horrek «talka» egin dezake adierazpen askatasunarekin. Gehituko Ander Prolek azaldu duenez, «ohikoa» izaten da eztabaida hori «gutxiengo sozialak babesteko legeetan». «Gure ustez, baina, zigortu egin beharko lirateke iritzi eta jarrera horiek».

Lege proiektuan jasotzen diren transexualen eskubideei buruz, berriz, osasun neurriekin loturikoa da punturik gatazkatsuena, Estonbak jakinarazi duenez. LGTBI taldeen aspaldiko eskaera da 16 urtetik gorakoek askatasun osoa izatea erabakiak hartzeko, gurasoen-eta baimenik gabe, gainerako herritarrek bezala. Transexualekin ere, eztabaidan dagoen beste puntu bat da pertsona horiek genero berdintasun politiketan integratzearena.

Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroan badaude LGTBI kolektiboaren eskubide batzuk jasotzen dituzten legeak —baita Espainiako Estatukoak ere—, baina, Gehituko kideen arabera, «oso garrantzitsua» litzateke «estatu mailako lege integral» bat egitea; Estonbak azpimarratu duenez, Kongresuan dagoena bere hartan onartuko balitz, «berrikuntza sakonak» ekarriko lituzke Hego Euskal Herriko legezko esparrura. Besteak beste, familia eremukoak, lan alorrekoak, hezkuntzakoak eta asilo eskaerekin loturikoak.

Homosexualitatea onartu dute Indian, eta jada 124 estatutan dago despenalizatuta

/in , , , , , /by

Bigarren herrialde jendetsueneko Auzitegi Gorenak bertan behera utzi du 1861eko lege bat: «Heldu homosexualek pribatuan sexu harremanak izatea ez da inolako iraina»

DIVYAKANT SOLANKI / EFE

Ia hiru hamarkadako borrokaren ostean, Indiako Auzitegi Goreneko bost epailek homosexualitatea despenalizatzea erabaki zuten atzo, aho batez. «Heldu homosexualek pribatuan harreman sexualak izatea ez da inongo iraina», argudiatu zuen Dipak Misra epaimahaiburuak epaia irakurtzen ari zela. Bigarren herrialderik jendetsuenean (1.324 milioi) erabaki hori hartu izana mugarri izan liteke, Asian baitaude homosexualitatea zigortzen duten estatuetako batzuk —Sri Lanka, Bangladesh eta Pakistan bizilagunak, adibidez—. LGTBI kolektiboaren eskubideen aldeko taldeek pozez hartu dute erabakia, «oinarrizko giza eskubide bat» onartzen duelako. Horiek horrela, epai horrekin magistratuek bertan behera utzi dute kolonialismo garaiko lege bat —1861ekoa, India Erresuma Batuaren kolonia zenekoa—, eta India homosexualitatea despenalizatu duen 124. estatua bilakatu da. Boterean dagoen Indiako Alderdi Popularrak eta Narendra Modi lehen ministroak jakinarazi zuten epaia errespetatuko zutela, erabakia edozein izanda ere.

Zehazki, bost epaileek ebatzi zuten zigor kodeko 377. artikuluak ez duela balio —testu bana idatzi zuten beren arrazoien berri emateko—. Misrak, esaterako, honako argudio hau eman zuen: «377. artikulua arbitrarioa da. LGTB kolektiboko kideek gainerako herritarren eskubide berberak dituzte. Sexu homosexuala zigortzea irrazionala eta defendaezina da». Indu Malhotra epailea, aldiz, aurrerago joan zen: «Historiak barkamena eskatu behar die LGTBI kolektiboko kideei eta haien familiei». Hala, Indiako LGTBI kolektiboak beren eskubideak legezko esparruan finkatzea lortu du. «Oso pozik nago; ez dut hitzik sentitzen dudana deskribatzeko. Orain ez gara kriminalak, baina denbora beharko dugu gauzak errotik aldatzeko», adierazi zuen atzo Debottam Sahak, legea bertan behera uzteko eskatu zuen herritarretako batek.

Izan ere, 1861ean zehaztu zuten zigortu egin behar zirela «gizonekin, emakumeekin edo animaliekin izandako naturaren kontrako haragizko harremanak», Europako moralari jarraituz, eta ez Indiakoari eta eremu hartakoari, garai hartan edozein motatako harreman sexualak onartzen baitzituzten; alde horretatik, askatasun handiagoa zegoen Indian XIX. mendean, eta kolonialismoaren ondorioak ere sumatu dira Indian homosexualitateari buruzko iritzietan. Horretaz mintzatu zen Balachandran Ramiah, 377. artikulua bertan behera uzteko eskaria egin zuen beste herritarretako bat: «Bide handia dugu aurretik. Garrantzitsua izango da lanpostuetan bereizkeriarik ez izatea. Enpresa asko ez dira gai izan diskriminazioa amaitzeko neurriak paperean idazteko, baina orain hori egiteko eskubidea eta gaitasuna izango dute».

ILGA Lesbiana, Gay, Bisexual, Trans eta Intersexualen Nazioarteko Elkarteak zabaldu duen informazioaren arabera, 2015ean 1.500 pertsona atxilotu zituzten Indian 377. artikulua baliatuta.

71 herrialde

ILGAren arabera, homosexualitatea gutxienez 71 herrialdetan dago kriminalizatuta egun, eta horietako batzuetan gay edo lesbiana izateak heriotza zigorra ekar lezake: Iranen, Saudi Arabian, Yemenen, Sudanen, Somalian eta Nigerian —probintzia batzuetan soilik—, esaterako.

Elkartearen arabera, homosexualen eskubideen aitortza eta babesa onartuta dago Europa ia guztian, AEBetako iparraldeko eta hegoaldeko estatu batzuetan eta Australian. Hala ere, herrialde gehienek ez dute homosexualen eskubideak babesten dituzten legedirik. Adibidez, 72 estatuk onartu dituzte lan munduan diskriminaziorik eza bermatzeko legeak, eta 43k gorroto delituen aurkako legeak dituzte.

Aldiz, kriminalizatuta dago Europa ekialdean, Afrikan —Hegoafrikan, Seychelleetan eta Cabo Verden izan ezik—, Erdialdeko Amerikaren gehienean, Hego Amerikan eta Asian. Horiez guztiez gain, Estatu Islamikoak dituen moduko lege moralak, oinarri erlijiosoak dituztenak, 19 estatutan daude indarrean gaur egun.

Ezkontzeko eskubideari dagokionez, 26 herrialdetan soilik ezkon daitezke, eta beste hainbaten onartzen dituzte batasun zibilak, antzeko eskubideekin.

Euskaltzaindiak eta Ortzadar LGBT elkarteak hiru urterako hitzarmena sinatu dute

/in , , , , , , , , /by

Euskarari dagozkionetan, Akademiak aholkularitza eskainiko dio elkarteari

LGTB kolektiboaren eskubideen aldeko manifestazioa, Bilbon. / JORDI ALEMANY

Euskaltzaindiak eta Ortzadar LGBT elkarteak bien arteko lankidetza hitzarmena sinatu zuten lehen aldiz atzo, Bilbon. Hitzarmena hiru urterako egin da, eta, euskarari dagozkionetan, Akademiak aholkularitza eskainiko dio elkarteari.

Bereziki, hitzarmenaren aurkezpenean azaldu zuten bezala, gradu bukaeran eta Master ikasketetan elkarteak sustatzen dituen deialdietan euskararen erabilera normalizatua eta jasoa ziurtatzeko, eta elkarteak bideratzen duen aldizkari zientifikoan euskarari toki egokia eta duina emateko aholkularitza emango dio Euskaltzaindiak.

Aurreko bi xedapenen ondorioz sortzen den euskararen testu masa eskuratuko dio Ortzadar LGBT elkarteak Euskaltzaindiari, eta Akademiak, besteak beste, Euskaltzaindiaren Hiztegia elikatzen duen Lexikoaren Behatokia elikatzeko baliatuko du euskarazko testu masa hori.

Era berean, Ortzadar LGBT elkarteak Euskaltzaindiari aholkularitza eskainiko dio herritarren berdintasuna, bizikidetza, sexu askatasuna eta giza eskubideak Akademiaren Hiztegian zein bestelako hizkuntza baliabideetan are hobeto islatuta ager daitezen.

Euskaltzaindiak azaldu duenez, errealitate hauek guztiak «ondo gogoan» ditu, eta horiek kontuan hartuz, «erabaki garrantzitsuak» hartu ditu azkenaldian, besteak beste, familia harremanetako gaurko errealitatera moldatu ditu Hiztegiko hainbat definizio; dinastia-kontuetan ere egin dira aldaketak; Espainiako Justizia Ministerioari euskal izendegiarekin malguago jokatzeko eskatu zitzaion eta abar.

Pozik

Andres Urrutia pozik agertu zen sinatutako hitzarmen berriarekin. «Hitzarmen hau euskal gizartearekin eta beren-beregi kolektibo honekin geneukan zor bat kitatzera dator. Euskara gaitu eta erabilera berrietara moldatu eta egokitzeko agindua dauka Akademiak, eta horretara dator, neurri batean, hitzarmen garrantzitsu hau», aitortu zuen euskaltzainburuak. Bere hitzetan, «Euskaltzaindiak ezin dio muzin egin bere erantzukizun sozialari, eta LGBT kolektiboa (Lesbiana, gay, bisexual eta transexualen kolektiboa) are ikusgarriago egiteko ekarpena egin nahi du».

Bestalde, Javier García Ortzadar LGBT elkarteko presidentea ere pozarren agertu zen. «Gure elkarteak garrantzia eman nahi die euskaraz egindako ikerketei, eta horretarako Euskaltzaindiarekin bat egitea ezinbestekoa zen guretzat», azaldu zuen.

Halaber, Axier Garate Ortzadar LGBT elkarteko bozeramaileak euskal gizarteak LGBT kolektiboarekin duen konpromiso irmoa gogoratu zuen. «Ostegun honetan homofobiaren aurkako eguna ospatzen dugu, eta hitzarmen hau baliatu nahiko genuke gure gizarteak aniztasun afektiboaren aldeko apustu garbia egin duela erakusteko», esan zuen.

Besteak beste, Ortzadar LGBT elkarteak familia aniztasunaren eta genero berdintasunaren inguruko formakuntza eta ikerkuntza sustatzen ditu, eta gai horien inguruan egiten diren master, doktore tesi eta graduondokoak zabaltzen ahalegintzen da.

LGTBI kolektiboa, psikiatriako gaietan

/in , , , , , , , /by

Moldaketa bat egin behar izan dute Osakidetzaren lan deialdi publikoko psikiatriako gai zerrendan, patologizatuta ageri baitziren LGTBI kolektiboko kideak. Osasun sistemak akatsa onartu du

LGTBIfobiaren aurkako protesta bat, Donostian. JUAN CARLOS RUIZ / FOKU

 

«Ondoeza». Sentimendu hori gailendu zitzaion Sara Olariaga sendagileari —Osakidetzan familia mediku izateko lanpostu bat lortzeko prestatzen ari da— osasun sare publikoaren lan eskaintzaren barruan psikiatriako gai zerrendaren berri izan zuenean. Izan ere, espezialitate horretako hainbat kideren bidez jakin zuen gai zerrendan bazela puntu bat —43. gaia, zehazki— honela izenekoa: «Paziente lesbiana, gay, bisexual eta transexualen tratamendua». Joera homosexualak era argian patologizatzen dituen atal hori barruan duen gai zerrenda otsailaren 7an Osakidetzako zuzendari nagusiak lan eskaintzarako oinarriekin onartutako ebazpenean agertzen da, hain justu. Horregatik erabaki zuen Olariagak abisu ematea: Euskal Herriko lesbiana, gay, transexual eta bisexualen Gehitu elkartera jo zuen, eta EAEko Arartekora ere bai. Gehitu-n, Jesus Estonbak hartu zuen abisua. Hark azaldu duenez, Olariagarena ez zen izan gai horri buruzko ohartarazpen bakarra, eta, gai zerrendako eduki hori «iraingarria» zela iritzita, Osakidetzan protesta egitea erabaki zuten: «Izan ere, halakoak gai zerrenda orotatik kanpo daude 1990eko hamarralditik».

Gehitu-k Eraberean zerbitzuaren bidez egin zuen kexua. Jaurlaritzak sustatutako sare bat da, diskriminazio mota oro saihestea duena helburu. Osakidetzak pazienteak artatzeko propio duen zerbitzura jo zuten, albistearen gaineko kezka erakustera, eta Estonbak adierazi du erantzuna «berehalakoa» izan zela. Kontatu du egun gutxiren buruan Osakidetzako zuzendariak berak telefonoz hots egin ziela: «Barkamena eskatu zuen. Onartu zuen hanka sartze bat izan zela, zenbaitetan inertziekin funtzionatzen dela, eta gai zerrenda hori berrikusteke zegoela». Idatziz ere horixe bera adieraziko ziela agindu zien, eta egun batzuen bueltan jaso zuten eskutitz bat, Maria Jesus Mujika Osakidetzako zuzendari nagusiak sinatua.

Gehitu-k seinalatutako gai zerrenda du hizpide gutunak, sexu eta genero identitate jakin batzuk patologizatzen dituen puntu hori: «Guztiz desegokia dela ulertzen dugu. Horregatik, kendu egingo dugu, eta aipatutako gai zerrenda zuzenduko dugu», dio gutunak. Idatziak onartu zuen gai zerrendak elementu «diskriminatzaileak eta patologizatzaileak» izan ditzakeela LGTBI kolektiboarentzat. Are gehiago: eskutitzean, Mujikak aitortu zuen gai zerrendan beste akats bat ere atzeman zutela, «berrikusketa» egitean. Zehazki, Haur Psikiatriarako gai zerrendako 21. puntua aipatu zuen. Hau zioen: «Sexu arteko ezberdintasunen eta sexu portaeren psikopatologia. Transexualitate eta transgenero egoerak». Gai hori zerrendatzea ere okerra zela onartu zuten idatzian. Bi puntuak erretiratzeko konpromisoa hartu zuten; alegia, bi gaiak «ezabatu» eta gai zerrenda berrentolatzekoa.

Barkamena eskatzea

Ondoren erantsi zituzten barkamen hitzak: «Era berean, adierazi nahi dizuegu sentitzen dugula sortutako ondoeza, eta erakunde publiko gisa konpromiso sendoa dugula tratu berdintasunaren aldeko eta diskriminazioaren aurkako printzipioekin. Esparru guztietan berdintasuna lortzeko oztopo guztiak kentzearen erantzukizuna hartu behar dugu, eta oraingo honetan diskriminazio zuzenaren aurka eta zeharkako diskriminazioaren aurka dugun konpromisoari balioa eman behar diogu». Martxoaren 6koa da zuzenketa gutuna. Estonbak adierazi du kexua egin eta berehala jaso zutela; aurretik, gainera, osasun sistema publikoko arduradunak telefonoz ere hots egin zienez, elkartekoak pozik daude emandako erantzunarekin. «Osakidetzak ongi erantzun du, eta azkar; txalogarria izan da izan haren portaera. Hitz onak baino ez ditugu». Martxoaren 14an argitaratu zuten zuzendutako gai zerrenda.

«Badakit Osakidetzak barkamena eskatu duela, eta haren erantzukizuna onartu duela», adierazi du Olariagak. Baina nabarmendu du garrantzitsua dela halakoetan erne egotea: «Milaka ekintzailek eta LGTBIQ+ taldeek urteak daramatzate salatzen medikuntza hedatu egiten dela gaixotasunekin zerikusirik ez duten bizitzako alorretara». Hain zuzen, heteroarautik irteten diren sexu eta genero identitateak eritasunen zerrendetan sartzen ziren garai batean: portaera okertzat jotzen ziren, tratatu beharrekotzat. Herrialde askotan iraganeko kontuak dira horiek beste hainbatetan zigortuta daude oraindik— , baina lagatako lorratza ez da guztiz desagertu oraindik.

Horregatik eragin du ezinegona akatsak. Olariagak berretsi du «hanka sartze handi bat» dela, eta «iraingarria»izan dela, segur aski presak eta behar adinako arretarik gabe jardun beharrak eragindakoa izan arren. «Bada garaia gure inguruan antzematen ditugun tratu txar edo diskriminazioen kontra altxatzeko eta asaldatzeko». Deitoratu du sexu joerak «diagnostikatzeak» ondorio larriak izan ditzakeela, eta horren kontrako aldarriak ozena izan behar duela: «LGTBIQ+ pertsonek urte ugari daramatzate haiek katalogo batean ez sartzeko eskatzen. Instituzio medikoek ezarritako etiketa edo definizio orotatik kanpo egon nahi dute, eta aske autodeterminatzea nahi dute; autodeterminatzeko eskubidea izan nahi dute, modu horretan bakarrik errespetatuko eta babestuko baita haien pluraltasuna».

Plazera, borrokarako bidea

/in , , , , , /by

LGTBI kolektiboaren eskubideak aldarrikatzeko beharra gogorarazi dute milaka lagunek, Hego Euskal Herriko hiriburuetan. Les Bascosek etzi egingo du askapen ibilaldia, Miarritzen

Manifestazio jendetsuenak Hego Euskal Herriko hiriburuetan egin zituzten atzo. Irudietan, Donostiakoa eta Iruñekoa. JUAN CARLOS RUIZ – IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRES

Plazera, borrokatzeko arma gisa. Hori aldarrikatu zuten atzo LGTBI Kolektiboaren Nazioarteko Egunaren harira antolatutako hainbat manifestaziotan. «Gure haserrea ez da nahikoa trans, bollo, marika eta gainontzeko disidenteen kontrako indarkeria eteteko: oraingo honetan, plazera aukeratzen dugu», irakurri zuten Gasteizko mobilizazioaren amaieran. Hamaika modutara lortutako plazera dela gaineratu zuten: heteropatriarkatuaren aurkako desobedientzia ekintzetan sentitutakoa, arautik ateratzen diren gorputzek ematen dutena…

Jendetza bildu zuten Hego Euskal Herriko hiriburuetan antolatutako manifestazioek. Askotariko mezuak zabaldu ziren bertan. Ordea, guztietan ideia bat nabarmendu zen: borrokari eusteko beharra. Donostiako manifestazioan irakurritako adierazpena argia izan zen. «Heteroarautik kanpoko harremanak ditugunok estigmatizatuta gaude oraindik, eskubide asko falta zaizkigu, eta isilarazi egiten gaituzte». LGTBI kolektiboko kideak, egunero, «bigarren mailako hiritar» gisa sentiarazten dituztela nabarmendu zuten. «Mundu honek marrazten duen errealitatea heterosexuala da, eta guk egunero egin behar dugu borroka onar gaitzaten». Hori dela eta, ekainaren 28a borroka eguna dela gogorarazi zuten: «Ikusgarritasunaren alde egiteko eguna».

Iruñeko manifestazioan, gogora ekarri zuten «borroka historiko baten ondorioz izugarrizko aldaketa soziala» gertatu dela. Ildo horretan, Nafarroako LGTBI+ Berdintasunerako Legea nabarmendu dute. Dena den, bide luzea geratzen dela gogorarazi zuten. «Eredu tradizionaletik dator jasaten dugun indarkeria, hein handian egitura zisheteropatriarkalak inposatzen baititu». Horrekin hausteko eredu berrien sorrera aldarrikatu zituzten.

Borroka horretan administrazioek ere ardura dutela hausnartu du Les Bascos elkarteak. Areago, borroka «gizarte osoari» dagokiola nabarmendu du. LGTBI elkarteak gizarte osoa «aitzinarazi» nahi du, eta, horretarako, «udal mailako erabakiak» eskatu dituzte. Les Bascosek «askapen ibilaldira» joateko deia luzatu du, larunbatean, Miarritzen.

Adierazpen ofizialak

Herri mugimenduak borrokarako deia egiten zuen bitartean, Hego Euskal Herriko administrazio nagusiek adierazpenak onartu zituzten LGTBI kolektiboaren eskubideen alde. Berdindu zerbitzuaren bitartez egindako aurrerapenak gogorarazi zituen Eusko Jaurlaritzak; edonola ere, oraindik ere diskriminazioa dagoela nabarmendu zuen. Arabako eta Bizkaiko Batzar Nagusiek ere adierazpen bana onartu zuten, baztertze egoerak gainditzearen aldeko aldarrikapenekin. Gipuzkoako Foru Aldundiak, bestalde, giza eskubideak babestearen alde egin zuen. Horrez gain, administrazio publikoen egoitzetan ortzadar koloreko banderak jarri zituzten. Hala egin zuten Eusko Legebiltzarrak eta Iruñeko Udalak, besteak beste.

Administrazioek ez ezik, beste eragile batzuek ere ekitaldi bereziak egin zituzten LGTBI egunean; ELA sindikatuak, adibidez, hitzaldi sorta bat antolatu zuen atzo goizean.

Protokoloa erasoen aurka

Gasteizko Transbollomarika Sareak gorroto erasoen aurreko protokoloa abiarazi du. Triptikoetan jaso dituzte eman beharreko pausoak, baita nora jo ere, laguntza bila. Sejo Carrascosa Sareko kideak gogorarazi du azken asteetan zenbait eraso gertatu direla. Hiru salaketa daudela azaldu du, eta Poliziaren jokabidea salatu du. «Polizia ez da behar beste egiten ari, erasoak ez direlako gelditu; ez dakigu trebetasun faltagatik den, edota asmo txarragatik».

Protokoloari buruzko informazioa hirira zabaldu nahi dute. Egun salatzen ez diren erasoen berri izan nahi du Sareak. «LGTBI kolektiboko kideok sufritzen dugun egoeraren mapa erreala sortu nahi dugu». Hala, kolektibo horietako kideen aurkako fobia egon badagoela gogorarazi du Carrascosak. Lorpenak egon direla argitu du, baita gaineratu ere erasoak eta bazterkeria dagoela ahulen direnen aurka: gazteak, migratzaileak, pobreak…

Administrazioei lan handiagoa eskatu diete, halaber. «Hutsune handia dago administrazioen partetik jendea ahaldundu dadin, eta eraso baten aurrean egin dezakeena jakiteko». Ildo horretan, egun jakinetan adierazpenak egiteari utzi, eta adierazpen horietan esaten dutena betetzeko eskatu diete.

Gala de inauguración del festival Zinegoak

/in , , , , , , , /by

 

El Teatro Arriaga acoge la gala de inauguración del festival Zinegoak, presentada por Mitxel Santamarina y Aitziber Garmendia, en la que el cineasta portugués João Pedro Rodrigues recogerá su Premio Honorífico Zinegoak 2017.

Además, el acto contará con la presencia del director bilbaíno Juan Flahn y de los actores Jorge Monge y Candela Peña para el estreno de los cortometrajes ‘La evidencia’ y ‘Alto riesgo’, que forman parte de la serie ‘Indetectables’ de Apoyo Positivo.

Por último, se proyectará el documental ‘Les vies de Thérèse’, del director francés Sébastien Lifshitz.

Invitaciones disponibles en la taquilla del Teatro Arriaga y en Hegoak.

Afrikako LGTB eskubideen aldeko borroka gogoan izango du aurtengo Bilboko Zinegoak jaialdiak

/in , , , , /by

Zinegoak, Bilboko gaylesbotrans zinema eta arte eszenikoen nazioarteko jaialdiak, zabalkundearen aldeko apustu sendoa egin du hamalaugarren edizioan. Hala, ohiko iraupena bikoiztuko dute –aste bi, bakarraren ordez– Euskal Herriko 32 herritan zehar hilabeteko “bira” abiatu aurretik. 44 proiekzio egingo dituzte horietan.

Jaialdiak ohi baino askoz iraupen luzeagoa izango du. (Arg.: Zinegoak)

Emanaldiez gain, sari bi emango dituzte antolatzaileek. Lehena, João Pedro Rodrigues portugaldar zinegileari. Rodriguesek Zinegoaken Ohorezko saria jasoko du jaialdiaren hasiera ekitaldian, otsailaren 20an, Arriaga antzokian, eta biharamunean masterclass bat eskainiko die komunikazio, arte eder eta ikus-entzunezko zenbait ikasleri. Arratsaldean O ornitólogo, Rodrigusen azken lana, eskainiko dute Golen Alhondiga zinemetan, dohainik.

Afrikako jaialdi bakarrari saria

Bigarren saria Ugandako Queer Kampala IFF festibalari emango diote. Afrikan egiten den era horretako ekimen bakarra da, non eta homosexualitatea legez kanpokoa den Ugandan. Hassan Kamoga zuzendariak hartuko du saria jaialdiko antolatzaile guztien izenean. Horrez egin, otsailaren 21etik 24ra Queer Africa zikloa eskainiko dute BilbaoArten; zazpi dokumental eskainiko dituzte horren barruan. Saria 24an emango diote  Kamogari, BBK aretoan, haren lan bat eskainiz zikloa amaitzearekin batera: Outed: the painful reality.

Zinegoakeko zuzendari Pau Guillenen esanetan, aurtengoan fikzioari adina garrantzi eman nahi izan diote dokumentalei. Horiexek izango dira nagusi lehenbiziko astean, eta fikziozko lanak bigarrenean. Gainera, film laburrek tartea izango dute Begiradak sailean. Lau ziklo izango dira horren barruan: euskal ekoizpenei eskainitakoa; haurtzaro eta nerabezaroari buruzkoa; emakumeen istorioak oinarri dituena; eta genero identitatearen ingurukoa. Lau zikloak jatorrizko bertsioan emango dituzte, euskarazko azpitituluekin batzuk eta gaztelaniazkoekin besteak. Inundación antzezlana ere aurkeztuko dute La Fundición aretoan, martxoaren 3 eta 4an.

Hilabete Euskal Herrian barna

Martxoaren 5ean amaituko da Zinegoak Bilbon, baina ez da hori agurra izango: martxoaren 6tik apirilaren 7ra arte Bizkaiko hamazazpi udalerritan, Gipuzkoako bederatzitan, Arabako lautan eta Nafarroako bitan egingo dituzte proiekzioak, 44 guztira. Hemen ikus daiteke jaialdiaren egitarau osoa.

Joao Pedro Rodrigues eta Ugandako LGTB Zinemaldia, Zinegoak jaialdiaren saridunak

/in , , , , /by

Aurtengo edizioaren nondik norakoak ezagutzera ematen jarraitzen du Bilboko jaialdiak

 

Zinegoak Bilboko Gaylesbotrans Nazioarteko Zinema eta Arte Eszenikoen Jaialdiak Joao Pedro Rodrigues zinemagile portugaldarrari emango dio 14. edizioaren Ohorezko Saria, eta sari berezia eskainiko dio Queer Kampala Ugandako LGTB Zinemaldiari. Joao Pedro Rodrigues eta Kamoga Hassan Ugandako jaialdiaren zuzendaria Bilbon egongo dira.

Horrela, aurtengo edizioaren nondik norakoak ezagutzera ematen jarraitzen du Bilboko jaialdiak, eta beste urte batez, jaialdiak sari bat emango du LGTB zinemagintzan egindako lana aitortzeko asmoz.

Joao Pedro Rodrigues zinemagile portugaldarra 1966. urtean jaio zen Lisboan, eta bere herrialdeko zuzendari esanguratsuenetako bat da. LGTB zinemagintzan ere erreferentea da; sari ugari jaso ditu nazioarteko hainbat jaialditan (Venezia, Berlin, Locarno) eta Cannes moduko jaialdietan ere estreinaldiak egin ditu. Rodriguesek Zuzendari Onenaren Saria jaso berri du Locarnoko Jaialdian, ‘O Ornitólogo’ bere azken pelikulari esker (ikusgai egongo da Zinegoak-en).

Roberto Caston Zinegoak jaialdiaren programazio zuzendariaren esanetan, «Europako zinema zuzendari esanguratsu eta berritzaile nagusietako bat da» Rodrigues. Bere lanek «begirada probokatzailea» dute: «eduki zaharrei forma berriak ematen dizkie, eta gizakiaren desira bere aldaera guztietan aztertzen du». Halaber, hainbat genero landu ditu, hala nola dokumentala eta zinema esperimentala.

Zinemagile portugaldarrak ibilbide oparoa du zinemagintzan. Honako lanetako zuzendaria izan da: ‘O Fantasma’ (2000), ‘Odete’ (2005), ‘Morrer como um homem’ (2009), ‘A última vez que vi Macau’ (2012) eta ‘O Ornitólogo’ (2016).

Rodriguesek Ohorezko Saria jasoko du Zinegoak jaialdiaren inaugurazio ekitaldian, otsailaren 20an, Arriaga antzokian. Horrez gain, otsailaren 21ean ikastaro magistral bat eskainiko du Euskal Herriko Unibertsitatearen (EHU) eta bestelako hezkuntza zentroen ikus-entzunezko komunikazioko ikasleentzat. Hitzordua BilbaoArteko Art House zinema aretoan izango da.

Homosexualitatea ilegala da Ugandan

Bestalde, aurten, salbuespen modura, Zinegoak jaialdiak sari berezi bat emango dio LGTB eskubideen alde lanean ari den mugimendu edo eragile bati. Aurten Queer Kampala Ugandako LGTB Zinemaldiak jasoko du saria, eta Kamoga Hassan bere zuzendaria Bilbon izango da saria jasotzeko eta nazioarteko epaimahaiaren kide izateko, dokumentalen atalean.

Gaur egun, Ugandan homosexualitatea ilegala da oraindik. 2014an lege proposamen bat aurkeztu zen bertako parlamentuan harreman homosexualak heriotzarekin zigortzeko, baina azkenean atzera bota behar izan zuten forma arazoengatik eta nazioarteak tokiko LGTB komunitatearekin batera egindako presioari esker.

Testuinguru honetan, joan den abenduan antolatu zen lehen aldiz Queer Kampala International Film Festival (QKIFF), Afrika ekialdeko LGTB zinemaldi bakarra. Jaialdian 26 pelikula programatu ziren (bederatzi afrikarrak, eta «aurrerapauso nabarmena» izan da LGTB eskubideen alde herrialde horretan.

Pau Guillen Zinegoak jaialdiaren zuzendariak azpimarratu duenez, «oso garrantzitsua da Zinegoak-entzat mota honetako ekimenei babesa ematea, testuinguru konplexuenetan kulturaren bidez lan egiten dutelako. Gure aitortza eta indarra eskainiko diegu, Queer Kampalak aurrera egin dezan».

Kamoga Hassan QKIFF jaialdiaren zuzendaria Zinegoak-en egongo da. Sari berezia otsailaren 24an jasoko du BBK aretoan, eta bertan ‘Outed: The Painful Reality’ bere pelikula ikusi ahal izango da.