‘L’ hitza filmatzea

Rose Troche zinemagile eta telesailgileari Ohorezko Saria emanez abiatu da Zinegoak gaylesbotrans zinema jaialdia, Bilbon

2016-02-22. Donostia. Rose Troche, zinemagilea. Zinegoak jaialdiko Ohorezko saria. 22-02-2016. San Sebasti√°n. Rose Troche, cineasta. Premio de honor del festival Zinegoak.

Rose Troche zinema zuzendari, gidoigile eta ekoizlea, atzo, Bilboko Arriaga antzokian. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS

Rose Troche zara?», galdetu dio New Yorkeko metroan neska batek Rose Troche zinemagileari (Chicago, AEB, 1964), eta Rose Trochek, baietz. «Aurrekoan joan nintzen amarekin zure filma ikustera, eta, amaitutakoan, ni ere lesbiana nintzela esan nion. Mila eta mila esker». 1994an Go Fish filma egin ostean, maiz jaso zituen gisako erantzunak Trochek, eta harritu egin zen hasieran. «Ez nuen hori espero, baina halakoek erakusten dute zeinen garrantzitsua den istorioak kontatzea». Lesbianen eguneroko bizitza erakutsiko zuen pelikula bat egitea zen bere asmoa. Garai hartako lesbianei buruzko film dramatikoen beste muturrean. Aurrekonturik gabe. Promoziorik gabe. Pelikula egiteko gogo huts-hutsez. Oihartzun zabala jaso zuen filmak, ordea, eta, besteak beste, lan horregatik saritu nahi izan dute Troche Bilboko Zinegoak gaylesbotrans zinema eta arte eszenikoen jaialdikoek. Atzo jaso zuen Ohorezko Saria, irekiera ekitaldian. Trochek eman dio hasiera, beraz, gaurtik 29ra bitarte 101 zinema ekitaldi eskainiko dituen egitarauari.

Ez da film hori Trocheren meritu bakarra, ordea: ibilbide osoa saritu diote Zinegoak jaialdikoek; zuzendari, gidoigile eta ekoizle lan guztiak. Izan ere, Trochek bitan jaso du Berlinaleko Teddy Award saria, Go Fish lana zuzentzeagatik lehenengoz, eta 2013an bigarrenez, Concussion pelikulako ekoizle modura, baina, horrez gainera, telebistan ere aritu da, esaterako, The L Word telesaila sortzen. Baina ez da soilik ibilbidea; beste motibo bat ere badago Troche saritzeko, Pau Guillen jaialdiko zuzendariaren hitzetan. «Gizonezkoak nagusi diren munduan emakumezkoen lana ikusgarri egiteagatik ere saritu dugu».

Unibertsitatean hartu zuen zinemagile egiteko erabakia Trochek, eta identifikatua du momentu zehatza ere; Koyaanisqatsi: Life Out of Balance izeneko hitzik gabeko film esperimentala ikustean izan zen. «Hainbeste hunkitu ninduen pelikulak hitz bakar bat ere erabili gabe, orduantxe erabaki bainuen zinema egitea». Film esperimentalekin hasi, eta hortik jo zuen Go Fishidatzi, filmatu eta zuzentzera. «Orduan ez nekien zer zen zinemaren industria. Lan hori egitera bultzatu ninduen bakarra film hura egiteko gogoa izan zen». Emakumeek emakumeei buruz eta emakumeentzat egindako film bat egin nahi zuen. Kito. «Gure komunitatearentzat egin nuen, baina ezin da jakin zer gertatuko den. Eta, nolabait ere, garai horretan kulturalki film horren beharra zegoen».

Askatasun gosea

Beste bi film egin zituen Go Fish-en ostean, eta telebistara pasatu zen gero. «Nire langintza zorroztu nahi nuen, eta horregatik hasi nintzen telebistan, lan gehiago zuzentzeko aukera ematen zidalako». Eta orduan sortu zuen The L World, Kaliforniako lesbiana talde baten bizitza kontatzen duen telesaila. Eta Go Fish-ekin gertatutakoa gertatu zitzaion berriz ere. Telesaila LGTB komunitatea gogoan zuela sortu, baina audientzia zabala jaso, eta bost urtez izan zen antenan.

Trochek kontatzen duenez, ordea, ez zen trabarik gabeko bidea izan, etengabe aritu behar izaten baitzuten Showtime kateko arduradunekin negoziaziotan. «Neurri batean, kate haren jabe ziren gizonen menpe aritu behar genuen, eta haien kontrolpe horretan negoziatu beharra genuen. Haiek ematen zuten gure telesaila, eta haien legeen arabera jokatu beharra genuen. Asmatu egin behar da noraino eman dezakezun amore, eta noiz jokatu behar duzun irmo».

Baina akabo telebista. Urte batzuk egin, eta askatasun goseak eraman zuen berriz ere zinema independentera. «Telebistan eraginkorra izan behar duzu, eta asko ikasten da horrekin, baina ez zaituzte sortzaile izateko kontratatzen. Mundu hori utzi, beraz, eta Concussion filmaren ekoizle lanak egin nituen». Eta hor, berriz askatasuna. «Lan hura ez zegoen inoren kontrolaren menpe, oso diru gutxirekin egin genuen eta. Guk kontrolatzen genuen dena, ez baitzegoen kanpoko dirurik. Eta oso zaila da hori telebistan».

Irauli egin da orain giroa, Trocheren hitzetan. Industrian pentsatu gabe hasi zuen berak bere lehen filma, baina egun filma egiten hasterako pentsatzen dute sortzaileek industrian. «Irakasle eta tutore aritzen naiz zinemagile izan nahi duten ikasleekin orain, eta oso kontziente dira Facebook orri bat izan beharraz eta 5.000 jarraitzaile lortu beharraz, baita ezer egiten hasi baino lehen ere. Pelikula egiten hasterako arrakasta lortu beharraren ideia bertan dagoela dirudi. Apur bat etsigarria egiten zait hori, uste baitut gauzarik onenak zure baitako gune puru batetik sortzen direla. Eta horren bila nabil ni neu ere orain filmatuko dudan hurrengo lanarekin».

«Aniztasuna kulturaren bidez lantzea da gure apustua»

Astelehenean hasiko da gaylesbotrans zinema eta arte eszenikoen Zinegoak jaialdia, Bilbon. Alor artistikoa eta alor soziala uztartzea da erronka, Pau Guillen zuzendariaren hitzetan.

PAU GUILLEN. ZINEGOAK JAIALDIKO ZUZENDARIA

PAU GUILLEN. ZINEGOAK JAIALDIKO ZUZENDARIA

Astelehenean hasiko da Zinegoak Bilboko gaylesbotrans nazioarteko zinema eta arte eszenikoen jaialdia, baina hasita balego bezala da. Otsailaren 22tik 29ra egingo da berez jaialdia, eta ehun film baino gehiago proiektatuko dituzte guztira, baina aurten hitzaldi, argazki erakusketa eta proiekzio sorta bat ere prestatu dute jaialdi aurreko egunetarako. Jaialdiaren alde zinematografikoa eta alde soziala inoiz baino estuago uztartzea da asmoa, Pau Guillen jaialdiko zuzendariak azaldu duenez (Alacant, Herrialde Katalanak, 1976).

Handitu egin nahi zenuten jaialdia, eta lortu duzue.

Zinemari dagokionez, oso ongi dago jaialdia; sentsibilizazioaren, ikusgarritasunaren eta naturalizazioaren alorrean nahi genuen handiagoa. Gure berri dutenek badakite pelikula onak jartzen ditugula. Horrek funtzionatzen duela bagenekien, antolatzaileok Hegoak elkarteko kide izateaz gainera zinemaren profesionalak ere bagarelako, eta mimo handiz aritzen garelako. Azken urteetan aurrekontua handitu ahal izan dugu, eta proposamen zinematografikoaz harago jotzeko aukera eman digu horrek. Jaialdiak sentsibilizazio egitasmo modura ere funtziona zezan nahi izan dugu, horiek baitira jaialdiaren bi zutabe nagusiak: zinema eta sentsibilizazioa.

Alde sozialaren eta alde artistikoaren arteko oreka bilatzea izango da beti gisa honetako jaialdien erronka, ezta?

Guk geuk oso barneratuak ditugu bi alor horiek. Oso argi dugu LGTBren sentsibilizazioan aritzen den elkarte batean ez lukeela zentzurik izango huts-hutsean zineman ardaztutako jaialdi batek. Asko zaintzen dugu oreka horregatik. Eta horregatik ditugu programan Veneziako Mostran pelikularik onenaren Urrezko Lehoia jaso zuen Desde allá filma eta aniztasun funtzionala duen jendearen sexualitatea lantzen duen Yes, We Fuck dokumentala.

Urtero saiatzen zarete nazioarteko jaialdietan ibilbidea egina duten eta sarituak izan diren lanak biltzen.

Gure marka hori dela esango nuke. Beti izaten dugu hain ezagun izan gabe ere nazioarteko sariren bat jaso duten lanak. Aurten Oscarretarako hautatu duten Sangailés Vasara lituaniarra dugu, adibidez, eta baita Berlinaleko sekzio ofizialean izan den Bizarreere. Beti saiatzen gara LGTBko zirkuituez harago jaialdien zirkuitu orokorretako filmak ere harrapatzen. Zinemazaleek izugarri gozatzen dute gure jaialdiarekin. Tira, zinemazaleek, eta baita publiko orokorrak ere, gure asmoa beti baita jaialdia zabal egitea. Ehun zinema ekitaldi baino gehiago ditugu, eta beti topatuko duzu intereseko zerbait, zinema edo aniztasuna edonola ulertzen duzula ere. Badaude pelikulak zinemazaleentzat, aniztasunaren alorreko militanteentzat, eta publiko orokorrarentzat ere bai. Programa begiratu behar da, eta hautatu. Horregatik banatzen ditugu doan 3.000 liburuxka baino gehiago hirian.

Zein da, orduan, LGTB zinema jaialdi on bat egiteko giltza?

Jendea entzun behar da, eta ulertu behar da mezu bera eman arren komunikazio bide ezberdinak erabili behar direla jende ezberdinarengana iristeko. Ergela litzateke umeentzako tailerrak antolatu eta bertan queer teoriak azaltzen hastea. Ulertu behar da badagoela jendea gaian murgilduago dagoena, eta jendea kanporago dagoena, eta asmatu behar da bakoitzari nola helarazi bere intereseko izan daitekeena.

Iaz galizierazko A esmorga filma programatu zenuten: aretoan, LGTB kolektiboko jendea eta galiziarrak.

Ikaragarri maite ditut uztarketa horiek. Bistakoa dena da zu gay bazara, edo lesbiana, edo trans, edo bisexuala, edo intersexuala…

…edo galiziarra…

edo galiziarra bazara, ba, gaiarekin identifikatuta sentitzen zarenetan errazago jotzen duzula zinemara. Eta horietariko bat ere ez bazara, pelikula on batez gozatzera joango zara aretora. Saio guztietan saiatzen gara sentsibilitate artistikoa eta sentsibilitate soziala uztartzen.

Rose Troche zinemagileak jasoko du aurtengo ohorezko saria. Zergatik hautatu duzue bera?

Zinema zuzendari emakumezko oso gutxi daude, eta Troche zuzendari, gidoigile eta ekoizle da. 1990eko hamarkadan lortu zuen sona, Go Fish filmarekin, ordura arte inori ez zitzaiolako bururatu ere egin emakumezko lesbianen bizitzaz modu erlaxatuan aritu zitekeenik ere. Eta hori egin zuen berak: melodramarik gabe, lesbiana batzuen bizitza kontatu zuen, eta hori ikustea liluragarria izan zen lesbiana askorentzat. Gero, global bilakatu zen The L Word telesaila sortu zuen, eta aritzen da ekoizle lanetan ere. Zaila da zineman hainbeste alor landu dituen eta lesbiana dela argi adierazten duen emakume militanterik topatzea. Ideia ona iruditu zitzaigun horregatik saria hari ematea; bere lanagatik, eta baita ikur gisa ere.

Kolektiboa ikusarazi eta ahalduntzea zen erronka hasieran.

Orain 13 urte, kolektiboa ikusgarri egiteko espazioak sortu behar ziren. Guk hori kulturaren bidez egitea erabaki genuen, ordurako bai baitzeuden ekintza zuzenean eta kontu legaletan aritzen ziren elkarteak. Oinarrizkoak dira lan horiek, horiek gabe ez dagoelako ezer, baina guk apustu egin genuen kulturaren bidezko ikusgarritasun hori lantzearen alde. Ahaldundu beharra zegoen orduan: «Ei, hau gure jaialdia da». Oraindik ere gure jaialdia da, baina mundu guztiari eskaintzen diogun tresna bat ere bada. Jaialdiak irauten duen bitartean aniztasunaren gaia erdigune bihurtu nahi dugu hirian eta hedabideetan. Aniztasun sexuala ez baita gizarte aniztasuna besterik.

Jaialdiko egitarau osoa ikusteko, bisitatu webgune hau:

zinegoak.com

Sexu askatasunaren aldeko Afrikako borroka irudikatzen duten erakusketa

Amnesty International Euskadi erakundeak eta Zinegoak jaialdiak antolatutako ekimenaren xedea «herritarrak sexu, afektu eta familia aniztasunaren aurrean sentsibilizatzea» da

zinegoak--575x323

Afrikako bost lurraldetan sexualitatea askatasunez bizitzeko borrokan dabiltza. Hau erakutsiko duen argazki erakusketa bat izango da ikusgai gaurtik Bilboko kaleetan, hain zuzen ere. Amnesty International Euskadi erakundeak eta Zinegoak jaialdiak antolatu dute erakusketa. Hauek, Bilbao Historiko Elkartearen eta Alde Zaharra, Bilbo Zaharra, San Frantzisko eta Zabalako Merkatarien Elkartearen laguntza ere izan dute.

Erakusketaren inaugurazioarekin hasiko dira Zinegoak Bilboko Gaylesbotrans Nazioarteko Zinemaldiak antolatutako ekintzak. Jarduera horien asmoa da «herritarrak sexu, afektu eta familia aniztasunaren aurrean sentsibilizatzea», bere arduradunek adierazi dutenez.

Erakusketaren izenburua ‘Maitatzea ez da delitua’ da. Formatu handiko 27 irudiz osatuta dago, eta Alde Zaharreko eta San Frantziskoko 27 taberna, jatetxe eta saltokitan egongo dira ikusgai. «Lortu nahi dugun helburua da jendeak bere egunerokotasunean argazkiekin topo egin dezala eta argazkiok hausnarketarako deia izan daitezela; guztiok sexualitatea askatasun osoz bizitzeko dugun eskubidearen inguruko hausnarketa», azaldu du Aimar Rubio Amnesty International erakundeko aniztasun taldeko kideak.

Argazkiak Kenia, Hegoafrika, Kamerun, Zanbia eta Ugandan hartuak dira. Hauen bidez, aurpegia jarri nahi diete euren bizitza arriskuan jarriz, libre maitatzeko eskubidea defendatzeko borrokan dihardutenei. Gainera, omenaldi berezia da, «maitatzea ez dela delitua defendatzeagatik bizitza galdu duten Noxolo Nogwaza eta Jean-Claude Roger Mbedéri».

«Erakusketaren bitartez, errealitate gordinak ekarri nahi ditugu gogora, modu positiboan. Esaterako, homosexualitateak munduko 80 herrialdetan ilegala izaten jarraitzen duela, edo lau eta hamar urte arteko kartzela zigorra ekar dezakeela. Afganistan, Pakistan, Saudi Arabia edo Iranen, besteak beste, heriotza zigorra jasotzeko arriskua dute homosexualek», azaldu du.

Bilboko udalak azkenean atzera egin behar izan du Fiturren aurkeztutako “Bilbao Gay Friendly” gidarekin

Madrilen ospatutako aurtengo Fiturren Bilboko Udalak aurkeztutako “Bilbao Gay Friendly” gidak kritika ugai jaso ditu Ehgam eta Bildu eta Udalberri alderdi politikoen partez; hau dela eta, azken unean Bilboko Udalak gida bastertzea erabaki du.

Tres varones y la bandera del arcoíris protagonizan la portada

Bilboko udalak egindako “Bilbao Gay Friendly” gida

 

EHGAMen adierazpena:

AL AYUNTAMIENTO DE BILBAO LE INTERESAN LOS GAYS

Al Ayuntamiento de Bilbao le interesan los gays. Guapos, jóvenes, divertidos, y con mucho mucho dinero. Los gays de fuera de Bilbao, claro. Por eso se ha ido a Fitur a promocionar el «Bilbao Gay Friendly» con toda la pompa y boato del que dispone.

Por cierto, las lesbianas y las/los trans no deben de tener tanto dinero, porque al Ayuntamiento de Bilbao no le interesan tanto. Claro, las lesbis tienden a formar familia, por aquello del instinto maternal, y las/los trans bastante tienen con pagarse las múltiples operaciones, así que no pueden gastar mucho en sus vacaciones. O eso es lo que piensan en el ayuntamiento de Bilbao, al parecer.

Las y los trans, las lesbis, los gays de Bilbao, en cambio, no le gustamos demasiado a este ayuntamiento. O eso, o es que tiene realmente problemas para mostrar su afectividad en público, cosa que nosotras no, y ahí está el problema. Porque este ayuntamiento pone mucho esfuerzo en reprimir las muestras de afectividad no normativa en público, tanto que hasta redacta una normativa para ello. Se esfuerza en enviar a su policía a vigilar el correcto cumplimiento de su normativa. Se esfuerza en perseguir y destruir las zonas al aire libre de encuentro entre gays. No se esfuerza tanto, en cambio, en controlar la homofobia en sus plenos, ni tampoco en dedicar recursos a los movimientos de liberación sexual en su ciudad.

Realmente no entendemos, Ayuntamiento de Bilbao, nuestro ayuntamiento, cómo no se os cae la cara de vergüenza en Fitur esta semana.

Por cierto, cuando en el stand de Bilbao en Fitur promocionáis la cuidad como «Gay Friendly», ¿ya informáis a los que se muestran interesados que si se les ocurre mostrarse afectivos por la calle un/a policía municipal puede ponerles una multa de escándalo, siguiendo la normativa vigente aprobada por vosotros y vosotras, o que el cruising está prohibido y perseguido en la ciudad? ¿Realmente creéis que un gay va a venir a una ciudad en la que el cruising está prohibido? No tenéis ni idea de qué va esto…

Bilbo, ‘gay friendly’? Bai zera!

Bilboko Udalari gayak interesatzen zaizkio. Politak, gazteak, dibertigarriak eta diru askorekin. Bilbotik kanpoko gayak, noski. Horregatik joan da FiturreraBilbao Gay Friendly sustatzera.

Baina lesbianek eta transexualek ez bide dute horrenbeste diru eduki, Bilboko Udalari ez zaizkiolako hainbeste interesatzen. Noski, lesbianek familiak osatzera jo ohi dute amatasun instintuaren kontuarengatik, eta transexualek nahikoa lan izaten dute egin behar dituzten ebakuntzak ordaintzen, eta ezin dute diru asko gastatu oporretan. Antza denez, hori da Bilboko Udalean pentsatzen dutena.

Aldiz, udalak ez ditu oso gustuko Bilboko transexualak, lesbianak eta gayak. Hori, edo publikoki bere afektibitatea adierazteko arazoak dauzka. Izan ere, udal hau gogotik saiatzen da afektibitate ez-normatikoko adierazpen oro erreprimitzen; normatiba bat eta guzti idatzi du horretarako. Bere polizia bidaltzen du normatiba hori zuzen betetzen dela zaintzeko. Gayen elkargune diren aire zabaleko eremuak jazartzen eta eraisten saiatzen da. Ez da hainbeste saiatzen, aldiz, osoko bilkuretan homofobia kontrolatzen, ezta sexu askatasunaren aldeko mugimenduentzat baliabideak ezartzen ere.

Zinez ez dugu ulertzen nola ez zareten lotsagorritzen Fiturren.

Bide batez, Fiturren informatzen al duzue afektibitatea publikoki adieraztea otutzen bazaie udaltzain batek isuna jar diezaiekeela edocruising-a debekatua eta jazarria dagoela? Benetan uste al duzuecruising-a debekatuta egonda etorriko dela gay bat? Ez daukazue arrastorik ere hau zertaz doan.

(Berriak euskararatua)

MEDIOETAN:

 

Zinegoak jaialdiak sail bat eskainiko dio Mexikoko transexualitateari

ZINEMA. Hilabete pasatxo falta da Bilbon egiten den Zinegoak zinema jaialdirako. Aurtengoak sail bat eskainiko dio Mexikoko transexualitateari. Lau filmek osatuko dute sail hori; bi fikziozkoak izango dira, eta beste bi, dokumentalak. Otsailaren 23tik 26ra bitartean proiektatuko dira, doan. Horietatik nabarmentzeko modukoa da Carmín Tropicalfilma, sari asko jasotakoa. Ventura Pons zuzendariak itxiko du jaialdia, El virus del miedo lanarekin.

Carmín Tropical filmeko irudi bat

Carmín Tropical filmeko irudi bat. Z / EZEZAGUNA

Bilbo, ‘gay friendly’? Bai zera!

Bilboko Udalari gayak interesatzen zaizkio. Politak, gazteak, dibertigarriak eta diru askorekin. Bilbotik kanpoko gayak, noski. Horregatik joan da FiturreraBilbao Gay Friendly sustatzera. Baina lesbianek eta transexualek ez bide dute horrenbeste diru eduki, Bilboko Udalari ez zaizkiolako hainbeste interesatzen. Noski, lesbianek familiak osatzera jo ohi dute amatasun instintuaren kontuarengatik, eta transexualek nahikoa lan izaten dute egin behar dituzten ebakuntzak ordaintzen, eta ezin dute diru asko gastatu oporretan. Antza denez, hori da Bilboko Udalean pentsatzen dutena. Aldiz, udalak ez ditu oso gustuko Bilboko transexualak, lesbianak eta gayak. Hori, edo publikoki bere afektibitatea adierazteko arazoak dauzka. Izan ere, udal hau gogotik saiatzen da afektibitate ez-normatikoko adierazpen oro erreprimitzen; normatiba bat eta guzti idatzi du horretarako. Bere polizia bidaltzen du normatiba hori zuzen betetzen dela zaintzeko. Gayen elkargune diren aire zabaleko eremuak jazartzen eta eraisten saiatzen da. Ez da hainbeste saiatzen, aldiz, osoko bilkuretan homofobia kontrolatzen, ezta sexu askatasunaren aldeko mugimenduentzat baliabideak ezartzen ere. Zinez ez dugu ulertzen nola ez zareten lotsagorritzen Fiturren. Bide batez, Fiturren informatzen al duzue afektibitatea publikoki adieraztea otutzen bazaie udaltzain batek isuna jar diezaiekeela edocruising-a debekatua eta jazarria dagoela? Benetan uste al duzuecruising-a debekatuta egonda etorriko dela gay bat? Ez daukazue arrastorik ere hau zertaz doan.

EHGAMek Bilboko Udalaren Fiturrera eramateko “Bilbao Gay Freindly” gida kritikatu du

AL AYUNTAMIENTO DE BILBAO LE INTERESAN LOS GAYS

Al Ayuntamiento de Bilbao le interesan los gays. Guapos, jóvenes, divertidos, y con mucho mucho dinero. Los gays de fuera de Bilbao, claro. Por eso se ha ido a Fitur a promocionar el «Bilbao Gay Friendly» con toda la pompa y boato del que dispone.

Por cierto, las lesbianas y las/los trans no deben de tener tanto dinero, porque al Ayuntamiento de Bilbao no le interesan tanto. Claro, las lesbis tienden a formar familia, por aquello del instinto maternal, y las/los trans bastante tienen con pagarse las múltiples operaciones, así que no pueden gastar mucho en sus vacaciones. O eso es lo que piensan en el ayuntamiento de Bilbao, al parecer.

Las y los trans, las lesbis, los gays de Bilbao, en cambio, no le gustamos demasiado a este ayuntamiento. O eso, o es que tiene realmente problemas para mostrar su afectividad en público, cosa que nosotras no, y ahí está el problema. Porque este ayuntamiento pone mucho esfuerzo en reprimir las muestras de afectividad no normativa en público, tanto que hasta redacta una normativa para ello. Se esfuerza en enviar a su policía a vigilar el correcto cumplimiento de su normativa. Se esfuerza en perseguir y destruir las zonas al aire libre de encuentro entre gays. No se esfuerza tanto, en cambio, en controlar la homofobia en sus plenos, ni tampoco en dedicar recursos a los movimientos de liberación sexual en su ciudad.

Realmente no entendemos, Ayuntamiento de Bilbao, nuestro ayuntamiento, cómo no se os cae la cara de vergüenza en Fitur esta semana.

Por cierto, cuando en el stand de Bilbao en Fitur promocionáis la cuidad como «Gay Friendly», ¿ya informáis a los que se muestran interesados que si se les ocurre mostrarse afectivos por la calle un/a policía municipal puede ponerles una multa de escándalo, siguiendo la normativa vigente aprobada por vosotros y vosotras, o que el cruising está prohibido y perseguido en la ciudad? ¿Realmente creéis que un gay va a venir a una ciudad en la que el cruising está prohibido? No tenéis ni idea de qué va esto…

Bilbo, ‘gay friendly’? Bai zera!

Bilboko Udalari gayak interesatzen zaizkio. Politak, gazteak, dibertigarriak eta diru askorekin. Bilbotik kanpoko gayak, noski. Horregatik joan da FiturreraBilbao Gay Friendly sustatzera.

Baina lesbianek eta transexualek ez bide dute horrenbeste diru eduki, Bilboko Udalari ez zaizkiolako hainbeste interesatzen. Noski, lesbianek familiak osatzera jo ohi dute amatasun instintuaren kontuarengatik, eta transexualek nahikoa lan izaten dute egin behar dituzten ebakuntzak ordaintzen, eta ezin dute diru asko gastatu oporretan. Antza denez, hori da Bilboko Udalean pentsatzen dutena.

Aldiz, udalak ez ditu oso gustuko Bilboko transexualak, lesbianak eta gayak. Hori, edo publikoki bere afektibitatea adierazteko arazoak dauzka. Izan ere, udal hau gogotik saiatzen da afektibitate ez-normatikoko adierazpen oro erreprimitzen; normatiba bat eta guzti idatzi du horretarako. Bere polizia bidaltzen du normatiba hori zuzen betetzen dela zaintzeko. Gayen elkargune diren aire zabaleko eremuak jazartzen eta eraisten saiatzen da. Ez da hainbeste saiatzen, aldiz, osoko bilkuretan homofobia kontrolatzen, ezta sexu askatasunaren aldeko mugimenduentzat baliabideak ezartzen ere.

Zinez ez dugu ulertzen nola ez zareten lotsagorritzen Fiturren.

Bide batez, Fiturren informatzen al duzue afektibitatea publikoki adieraztea otutzen bazaie udaltzain batek isuna jar diezaiekeela edocruising-a debekatua eta jazarria dagoela? Benetan uste al duzuecruising-a debekatuta egonda etorriko dela gay bat? Ez daukazue arrastorik ere hau zertaz doan.

(Berriak euskaratuta)

Zinegoak jaialdiak sail bat eskainiko dio Mexikoko transexualitateari


Bilboko Zinegoak jaialdiak Mexikoko transexualitateari eskainitako sail bat izango du. Zinegoak otsailaren 22tik 29ra ospatuko da, eta TransMex saila 23 eta 26a bitartean. Bertan lau film luze eta zazpi dokumental lehiatuko dira.

Zinegoak jaialdiko TransMex saila iragartzen duen kartela

Zinegoak jaialdiko TransMex saila iragartzen duen kartela. (Zinegoak)

Zinegoak Bilboko Gaylesbotrans Nazioarteko Zinema eta Arte Eszenikoen jaialdiak TransMex izeneko saila eskainiko dio Mexikoko transexualitateari. Roberto Caston jaialdiko programazio buruak azaldu duenez, «mexikar queer zine berriaren azpigenero ere dei diezaiokegunaren askotariko azken ekoizpenak» eskainiko dira sail horretan.

Zinegoak otsailaren 22tik 29ra bitartean ospatuko da, eta fikziozko 12 film luze eta zazpi dokumental lehiatuko dira. Guztira, TransMex sailak lau film luze ta zazpi dokumental lehiatuko dira. Guztira, TransMex sailak lau film luze eskainiko ditu BilbaoArten, otsailaren 23tik 26ra bitartean, doako sarrerarekin. Sari ugari jaso dituen Rigoberto Perezcanoren ‘Carmin Tropical’ nabarmendu du antolakuntzak. Protagonista muxe bat da, zapoteken kulturan kolonaurreko garaitik existitzen den figura da, eta emakume transgeneroei izena ematen die ofizialki.

Halaber, ‘Made in Bangkok’ dokumentala ere aipatu dute antolatzaileek. Gainera, dagoeneko ezagutzen dira jaialdiaren hasierako eta amaierako filmak. Hasierako galan, Stephen Dunn zuzendari gaztearen lehen lana den ‘Closer Monster’ film kanadarraren nazioarteko estreinaldia izango da. Kanadako Film Onenaren Saria jaso zuen Torontoko zinenaldiaren azken edizioan, eta LGTB urteko bost film onenetakoen artean sailkatu du ‘Vice’ aldizkariak. Bere herritik alde egiteko irrikan dagoen gaztearen istorioa kontatzen du; erabat isolatuta sentitzen da herrian, eta bitartean, berak sortutako fantasiazko munduan bizitzea erabakitzen du.

Azkenik, jaialdiaren amaiera galan, Ventura Pons bartzelonarraren azken filma proiektatuko da: ‘El virus de la por’ (Beldurraren Birusa). Josep María Miróren ‘Arkimedesen Printzipioa’ antzezlanean oinarritzen dena..

«Emakume lesbianak ikusezin egin dituzte»

Chiapasko emakume lesbianen borrokaren inguruko ‘Esas, ellas, nosotras’ dokumentala aurkeztu du Gutierrezek Euskal Herrian, Yolanda Garciarekin batera. «Memoria historikoa» du ardatz lanak.

Yolanda Garcia eta Marla Gutierrez Mexikoko dokumentalgileak, Bilbon

Yolanda Garcia eta Marla Gutierrez Mexikoko dokumentalgileak, Bilbon. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS

K‘inal Antzetik erakundeak sortu du Esas, ellas, nosotras dokumentala (Horiek, haiek, gu). Chiapasko (Mexiko) emakume indigenekin lan egiten duten emakume mexikar lesbianen inguruko lana da. Marla Gutierrez (Mexiko Hiria, 1974) da egileetako bat, eta Euskal Herrian izan da dokumentala erakusten.

Dokumentala lesbianen memoria historikoa berreskuratzeko ariketa bat da, Chiapasko emakume lesbianek egina; kolektiboak 1980ko hamarkadatik egindako erresistentzia jaso du. Nolakoa izan da etengabeko borroka hori?

Dokumentalarekin, memoria historikoaren bidez, emakumeek mugimendu sozialetan izan duten parte hartzea erakutsi nahi izan dugu. 1980ko hamarkadan San Cristobal de las Casasen [Chiapas] bizi ziren emakume lesbianak egiten ari zirena jaso nahi genuen: sindikalismoan, emakume indigenen borrokan eta abortuaren despenalizazioan.

Chiapasko emakume lesbianak erresistentzia borroka guztietan egon dira: nekazari indigenen mugimenduan, emakumeen aurkako indarkeriaren kontrakoan, zapatista zibilean… Mugimendu horietan desagertu diren emakume lesbianen egiazko erregistrorik ez dagoela diozue.

Erresistentzia mugimenduetan beti egin da ikusezin emakume lesbianen parte hartzea. Dokumentalak ikusarazi nahi du emakume lesbianak borroka horietan guztietan egon direla. Badaude emakume desagertuen estatistikak, baina emakume moduan soilik izendatzen dituzte. Ez da aipatzen desagertuen artean emakume lesbianak daudenik. Emakume lesbianak ikusezin egin dituzte. Emakume desagertuen estatistikak daude, eta kito, lesbianak zehaztu gabe.

Beharrezkoa da emakume horiek lesbianak direla esatea?

Hain zuzen.

Lesbiana izatea jarrera politikoa da, beraz?

Bai.

«Emakume lesbianak ikaragarriak gara». Dokumentaleko hitzak dira. Hori ozenki aldarrikatzea garrantzitsua dela uste duzu, ezta?

Esaera bat da, hau esatea bezala: «Ez dira gelditzen, borrokalariak dira, indar handia dute, etengabe ari dira gauzak aldarrikatzen».

Emakume «eroak» zaretela diozue. Pixka bat eroa izatea ezinbestekoa da nahi dena lortzeko?

Eroa, markatutako bideari ez jarraitzearen zentzuan. Hau da, heteronormatibitatearen bidetik atera, konbentzioei ihes egin, eta txikitatik egin behar duzula uste duten hori ez egin. Horrekin guztiarekin apurtu, eta zu zeu izaten saiatzea da gakoa.

Baina dokumentalean emakume batek dio lesbianak ez direla ausartzen hala direla esatera. Beldurra eta segurtasunik eza dira horretarako arrazoiak.

Oraindik bazterkeria eta indarkeria handia dago. Mexiko Hirian bakarrik da posible gay eta lesbianak eskutik helduta egotea leku publikoetan, eta horregatik kartzelatuak ez izatea. Chiapasen eta halako estatuetan gaia lantzea falta da oraindik, gay eta lesbianek kalean libreki pasea dezaten.

Filma Chiapasko emakume lesbianek egin duzue. Ez duzue beldurrik izan horretarako?

Bai, beti dago beldur hori. Baina une koiunturala da kalera ateratzeko, ikusezintasuna amaitzeko eta bakoitza den modukoa izateko. Uste dut gizarteak aldatzen ari direla, eta bada garaia nor zaren, zein maite duzun eta zer gustatzen zaizun esateko. Eta baita askatasunik handienarekin egiteko ere.

Ba al dago alderik Euskal Herriko lesbianen borrokaren eta Chiapaskoenaren artean?

Uste dugu paralelismo asko daudela. Euskal Herriko emakume lesbianen kolektiboekin izan gara, eta, gure iritziz, garrantzitsua da memoria historikoa berreskuratzea. Euskal Herrian ere gogoeta asko falta da, eta aurrez egindakoa sistematizatzea. Espazio batzuk irabazi badira, aurretik emakume batzuk eskubide horien alde borrokan aritu zirelako irabazi dira. Uste dugu hori gogoratzeak beste ikuspegi bat ematen duela. Egungo gazte lesbianak eta gayak beste espazio batzuetan daude: ziberespazioan, nork bere burua nola irudikatu lantzen…

Ezberdintasunak baino gehiago dira paralelismo horiek?

Europan edo AEBetan, transgeneroaz eta halako gaiez ari dira hitz egiten. Mexikon, beste gauza batzuk aldarrikatzen ari gara: besteak beste, kalean eskutik helduta ibiltzea ekintza moralgabea ez izatea nahi dugu; eta komunitate indigenetan, lesbianak ikusaraztea, haiek onartuak izatea eta lesbiana izateagatik komunitatetik ez kanporatzea eskatzen dugu.

Nola ikusten duzu etorkizuna?

Gutxiengoa izango gara gero ere. Garrantzitsua da hausnarketarako espazioak eraikitzea; baina, aldaketa gauzatu dadin, gizarteko eragile guztiek aldatu behar dute.

Abenduaren 8ko eraso homofoboa gaitzetsi du Bilboko Udalak

Udaleko Bozeramaileen Batzordeak arbuioa adierazi du eraso homofoboaren aurrean, eta ohartarazi ez dela aurten gertatutako aurrenekoa. Halaber, babesa azaldu dio biktimari.

2015-12-12. Bilbo. Eraso homofobo bat salatzeko elkarretaratzea. 12-12-2015. Bilbao. Concentración contra una agresión homófoba.

Arriagan hilaren 12an eginiko elkarretaratzea. Monika del Valle / Argazki Press

Gisa honetako erasoak eguneroko bazterketa testuinguru zabalago batean kokatzen dira”, udalak azaldu duenez: “Homo-lesbo-transfobia giza eskubideen urraketa onartezina da”. “Askatasunaren eta berdintasunaren aurkakoak” izateaz gain, udalak azpimarratu du erasoak “gizartearen elkarbizitzaren muinean dauden balio eta printzipio demoktratikoen aurkako mehatxu bat” direla.

Kitzikan elkarteak deituta, elkarretaratzea egin zuten larunbatean Arriaga plazan.