DISFORIATIK EUFORIARA

/in /by

TRANSEXUALITATEA. HAUR ETA NERABEAK

Alaik zakila dauka, baina neska dela aldarrikatzen du. Alai bezala transexualitate egoeran dauden haur guztiak askatasunez bizi daitezen du helburu Chrysallis Euskal Herria elkarteak. Sendiek pubertaroan dute kezka nagusia: gorputz aldaketek egonezina eragitea saihestu nahi dute.

transexualitatea-berria 2015

Badaude zakila duten neskak eta bulba duten mutilak. Baieztapen hori ezinbestekoa da, Aingeru Mayorren ustez, «duela gutxira arte pentsaezina zena pentsagarri bihurtzeko». Haurrentzat zein gurasoentzat. «Umeei beren identitatearekin konektatzeko aukera ematen die. Beren burua adierazteko modurik ez edukitzea oso gogorra baita». Martxoan jaiotako Chrysallis Euskal Herria elkarteko presidentea da; transexualitate egoeran dauden haur eta nerabeen gurasoak biltzen ditu taldeak. Hala du Mayorrek Alai alaba: zakila daukan neska bat da. 8 urte bete ditu ekainean, eta orain urtebete egin zuten trantsitoa. «Ingurukoei berretsi genien bazekitena: Alai neska bat dela. Eta ikusi duenetik mundu guztiak argi duela, askoz lasaiago bizi da».

2 urterekin hasi zen Alai eskatzen femeninoan trata zezaten:guapo ordez, guapa esan ziezaioten. «Hasieran pentsatu genuen erreferente guztiak emakumezkoak izatearen ondorio zela: ama, ahizpa, izeba, lehengusinak… Eta ni ere ez naiz oso maskulinoa. Ez genion trabarik jarri ahizpa zaharraren arropak janzteko». Aurki galdegin zuen soinekoekin kalera ateratzea; orduan hasi ziren gurasoak presioa nabaritzen: «Niri ez hainbeste, baina emazteari denetik esaten zioten. Negu batez, erabaki zuen gonarik edo soinekorik ezingo zela erabili, ez berak, ez alabek; jendearen epaiketekin nekatuta zegoen».

Sexologoak dira Alairen guraso biak; haientzat pentsatzekoa zen transexualitatea. «Baina horrek ez du esan nahi mingarria ez denik: kezka eta beldur asko ditugu». Ez zuten berehala onartu: «Teoria psikologiko batzuek diote haurren identitatea ez dela egonkortzen 7 urte bete arte; horregatik, guk, aurrerapausoak eman beharrean, itxarotea erabaki genuen, pentsatuta 7 urterekin definituko zela. Bi urtez, jendeari esan genion ez genekiela Alai neska ala mutila izango zen. Baina teoria horiek ez dute oinarririk: 2-3 urterekin haurrek argi dute beren sexu identitatea».

Galduta egon ohi dira gurasoak, Soraya Vega psikologoaren arabera: «Egoerak eskuetatik ihes egiten die askotan. Erreferente gutxi daude, eta emaitzak aurreikusteko gaitasun txikia dugu». Baina umeak ez dira arazo, erantsi duenez: «Oro har, problema familian, eskolan eta gizartean egoten da: generoaren zentzu bat inposatzen zaie haurrei, eta ez zaie libre jarduteko aukera askorik uzten. Gizon-emakume binomioak erabat baldintzatzen du genero aniztasuna normal-normal adierazi ahal izatea». Sendiek ziurtasunik eza sentitzen dutela dio Rosa Almirall ginekologoak, baina «formula magikorik» ez dagoela gaineratu du: «Ez dago transexualitatearen froga objektiborik, pertsonek adierazten dutenetik harago. Gure egitekoa da pertsona txiki horien eta gurasoen alboan egotea, ahalik eta erosoen senti daitezen».

Bartzelonako Transit zerbitzuan lan egiten dute Almirallek eta Vegak; 2012an sortua da, eta lehen mailako arreta zentro publiko batean dago. Ikuspegi aitzindaria eskaintzen dute: patologizaziotik aldendua. Izan ere, transexualitatea buru eritasuntzat dute osasun sistema gehienek: ebaluazio psikiatrikoa egiten diete transexualei, genero disforia diagnostikatu eta tratamendua abiatzeko. Almirallek, baina, ebaluazio psikiatrikorik ez egitea edo eskatzea erabaki zuen: «Ez dago transexualitatea buru nahasmendu gisara hartzeko eta disforia diagnostikatzeko exijitzen duen legerik. Protokolo medikoek beharrezkotzat joko balute ere, gomendioak dira; etikoki, horien gainetik daude pertsonen erabakitzeko ahalmena eta eskubidea». Horrek erabat aldatu du euren abiapuntua. Vega: «Uste dugu genero identitateetan aniztasuna dagoela; beraz, ez dugu nahasmendutzat hartzen, gizartean onartu gabeko aniztasun gisa baizik. Onarpenik ezak eragindako bizi gatazken gainean lan egiten dugu».

Baina zer aholkatu behar zaie sendiei? Transiteko kideentzat, haurren bilakaera errespetatzea da gakoa. Genero identitateak hainbat bide har ditzakeelako. Ume batek bere generoarekin ustez bat ez datorren jarduera bat egiteak ez du esan nahi transexuala denik, Vegaren arabera: «Kasu batzuetan, mutil batek soineko bat jantzi nahi du, baina mutil sentitzen jarraituko du. Beste batzuetan, ez. Ezin da jakin. Beraz, nahi duten bezala agertzen lagundu behar zaie».

Ildo horretan, Almirallek ohartarazi du generoari buruzko irakurketa asko sexistak direla; adibidez, futbola gustuko ez duten mutilek gatazka bat dutela esatea. «Generoa bizitzeko modu eta intentsitate asko daude, baina kontuan izan behar dugu trans batzuek eredu binarioenean kokatzen dutela beren burua». Erantsi du haur batzuengan ere ez dagoela genero malgurik: «Hasieratik argi dute beren identitatea, eta nabarmendu egiten dute: 2 urterekin irmo adierazten dute nor diren, eta 5ekin sentitzen duten generoan sozializatzen dira. Hor umeek dute ekimena, eta familiek alboan egon behar dute».

Eskolan ikusarazia

Transiteko kideen arabera, gurasoentzat une erabakigarria izaten da eskolarako jauzia: 5 eta 7 urte arteko haurrek etxean lorturikoa ikastetxean ere aplikatu nahi dutenean. Hain zuzen, eskolan izandako gatazka baten harira erabaki zuten Alairen gurasoek trantsitoa egitea. «Mutil zaharrago batek Alairi esan zion mutila zela zakila zeukalako», azaldu du Mayorrek. «Ahizpa hurbildu zen eztabaidara, eta mutilari esan zion: ‘Zuk ezin baduzu pentsatu neska dela, ez pentsatu, baina ez ukatu, eta utzi bakean’». Erantzunak begiak ireki zizkien gurasoei: «Zertan ari ginen? Jendeari errespetua eskatzen genion, baina guk jarraitzen genuen berari buruz maskulinoan hitz egiten. Konturatu ginen Alaik hasieratik definitua zuela bere burua; guk aldatu behar genuela begirada. Hori izan zen lehen urratsa: lehen mutil bat ikusten genuen lekuan, neska bat ikusi behar genuen».

Orduan izan zuen lehen harremana Espainiako Chrysallis elkarteko arduradunekin, eta Euskal Herriko taldea antolatzen hasi zen. Antzeko egoeran zeuden familien arteko laguntza sare bat sortzea izan zen lehen helburua; besteak beste, ezagutza partekatzeko: «Txikikeriei buruzko zalantzak geneuzkan: non eros ditzakegu zakila duen neska batentzat erosoak diren kuleroak?».

Eguneroko oztopoen artean, haurren dokumentazio aldaketarena da elkartearen borroka zailenetakoa: agirietako izena eta sexua. Alairen nortasun agiriak dio mutila dela, jaiotza agiriak bezala. Espainiako legediaren arabera, ezingo du aldatu 18 urte bete arte. Mayorrek onartu du alabak izen neutroa edukitzea abantaila dela, baina sexuaren erreferentziak eragozpen handiak sortzen dizkie: «Aireportura banoa nire alabarekin, mutil bat dela adierazten duen dokumentu bat aurkeztuko dut; funtzionarioak esan ahal dit ez dagokiola berari, eta orduan Alairen kontu intimoen berri eman beharko diot. Sekulako eskubide urraketa da».

Nerabezaroa kezka nagusi

Baina haurren epe ertaineko etorkizunean dute gurasoek kezka nagusia: pubertaroan, gorputzean aldaketak gertatzen diren garaian. Umeak txikiak izan arren, horri buruz galdetzen diote Almiralli. «Medikuntzak, aukerak ematen dituenez, bide baterantz gidatzen ditu. Eta gurasoek, sarri, haurren sufrimendua saihesteko, esaten diete lasai egoteko, ez dituztela sexu ezaugarriak garatuko, blokeatzaileak daudelako, eta izango direla izan nahi duten gizonak edo emakumeak. Beraz, pubertaroa heltzean, gazteak ere larritu egiten dira, oso adi jarraitzen dituztelako aldaketa fisikoak».

Bi tratamendu mota daude. Batetik, hormona blokeatzaileak eman dakizkieke gaztetxoei pubertaroa hastean, 11-12 urterekin. Blokeatzaileek hormonazio naturala eteten dute, eta, ondorioz, ez dira bigarren mailako sexu ezaugarriak garatzen: bularrak, transexualitate egoeran dauden mutiletan —hilerokorik ere ez dute—; eta intxaurra, ahotsa edota bizarra transexualitate egoeran dauden nesketan. Bestetik, hormonazio gurutzatua har dezakete, 16 urtetik aurrera —legez pazienteei autonomia aitortzen zaien adina da—, desiratutako generoaren sexu ezaugarriak garatzeko.

Osasun arreta hori sare publikoan jasotzea bermatu nahi du Chrysallisek. «Pubertaroa gogorra da ia edonorentzat, baina gorputzaren aldaketak desio ez den norabidean gertatzen badira, are gogorragoa da», azaldu du Mayorrek. «Bizipen horietan asko dago jokoan. Nerabe bakoitzak erabaki behar du, baina hala nahi dutenek blokeatzaileak eta hormonak erabiltzeko aukera izan beharko lukete». Kezka du, halere, bi tratamenduen arteko epearekin: «Lau urte egin ditzakete haur gorputzarekin, inguruko lagunenak garatzen diren bitartean». Uste du ez duela zentzurik 16 urtera arte itxaroteak hormonazio gurutzatua abiatzeko: «Argi dute euren identitatea».

Halakorik oso herri gutxitan egiten dutela zehaztu du Rosa Almirallek, eta inon ez 15 urte bete aurretik. Zuhur jokatzearen aldekoa da bera; lasai hartzea gomendatu ohi die sendiei: «Oinarrizkoa da garapen fisikoaren prozesua nola doan ikustea: mutil biologiko batzuei oso berandu hazten zaie bizarra, eta neska biologiko batzuei bular gutxi ateratzen zaie. Hortaz, sarri, itxarotea komeni da, aztertzeko nolako eraldaketa fisikoa duten, eta nola sentitzen duten bilakaera hori». Pubertaroko aldaketekin eroso bizitzeko gai dira nerabe batzuk, baina jasangaitz egiten zaie beste batzuei. «Urrats bat gehiago edo gutxiago egiteko giltzarria sufrimendua izan behar da. Eta hori oso bestelakoa da prozesu bakoitzean. Haiek dute azken hitza».

Halere, gorputz autoestimua lantzeko beharra nabarmendu dute Transiteko kideek. Ariketa onuragarria litzateke gizarte osoarentzat, baina funtsezkoa da transexualentzat, Almirallen ustez: «Gustatuko litzaidake gehienek onartu ahal izatea beren garapen biologikoa; hartara, pertsona txiki horiek ez lukete euren sexu biologikoa ukatu beharko. Uste dut trans gizon edo emakume izateko heldutze prozesuan garrantzitsua dela jakitea zein den norbere sexu biologikoa, nahiz eta desiratua ez izan; nor diren eta non dauden ulertzen lagundu ahal die. Bestela, euren gorputzaren onarpena ez lantzeak samina eragingo die bizitzan».

Blokeatzaileek gazteen sexualitatean izan ditzaketen ondorioekin ere kezka agertu du: «Hormonazio naturalaren sentsazioak etetean, agian gazte horiek ez dute inoiz jakingo zein den bere sexualitatea; asko kezkatzen nau pertsona horiek beren gorputzez gozatzeko gai ez izateak».

Ongizatearen garrantzia

Mayorrek, ordea, Herbehereetako ikerketa bat aipatu du: «Blokeatzaileak erabiliz trantsitoa egin duten nerabeek edozein gazteren autoestimu eta bizi-kalitate maila bera dute». Ongizatearen garrantzia nabarmendu du: transexualitate egoeran dauden haur eta gazteentzat ezinbestekoa da onartuak izatea. «Ez da kontu estetikoa, hil ala bizikoa baizik».

11 sendik osatzen dute egun Chrysallis Euskal Herria. «Baina badakigu familia gehiago daudela egoera honetan», esan du. «Eta nolakoa izango da haur horien bizi-kalitatea? Heldu transexualen %43 bere buruaz beste egiten saiatu dira. Elkartearen helburua da errealitate hau sozializatzea, haur horiek ilunpetik ateratzeko, haurtzaro ukaturik izan ez dezaten, etorkizun hori saihesteko». Eta umeok irribarre egin dezaten: «Transexualitate egoerari disforia deitzen diote psikiatrek. Bitxia da: gure umeek disforia sufritzen dute, ezinegona, beren identitatea ukatzen zaienean; baina beren identitatean bizitzeko aukera ematen zaienean, disforiatik euforiara pasatzen dira, zorionera».

Júbilo entre la comunidad gay de Estados Unidos

/in , , , , , , /by

WASHINGTON – La alegría era incontenible entre la comunidad gay de Estados Unidos. San Francisco, la ciudad que hace una década allanó el camino para la aprobación de los matrimonios gay en Estados Unidos, explotó ayer de júbilo tras el respaldo del Tribunal Supremo a las uniones de personas del mismo sexo en todo el país. Poco después de que se conociese el fallo que legaliza el matrimonio homosexual en los cincuenta estados, una enorme bandera con el arcoíris que simboliza el matrimonio gay ondeaba en la entrada del Ayuntamiento de la ciudad.

Fue precisamente allí donde, a principios del 2004, con la bendición del entonces alcalde Gavin Newson y la mirada atenta del resto de estadounidenses, 4.000 parejas del mismo sexo contrajeron matrimonio. Las pioneras fueron Phyllis Lyon y Del Martin, una pareja de ancianas lesbianas juntas desde hacía 51 años. El Tribunal Supremo de California declararía ilegales aquellas uniones tan solo unos meses después, pero el ejemplo de San Francisco impulsó iniciativas similares en otros estados y condujo, a la histórica decisión del máximo tribunal estadounidense. – Efe

Menos del 2% de los matrimonios son entre personas del mismo sexo

/in , , , , , , /by

grafico matrimonio igualitaro-el pais

No son mayoría, pero ahora están donde antes no estaban: en las estadísticas de matrimonios. En 10 años, desde la entrada en vigor del matrimonio igualitario, en España se han celebrado 31.610 enlaces entre personas del mismo sexo, según los datos del Instituto Nacional de Estadística (INE). La cifra —baja si se toma en cuenta que apenas equivale al 1,72% de los más de 1,8 millones de casamientos registrados en una década— es lo de menos para las organizaciones que promovieron la ley: nunca se trató de cantidad, sino de tener los mismos derechos que cualquier otra pareja.

El Congreso votó la ley el 30 de junio de 2005, durante el Gobierno de José Luis Rodríguez Zapatero (PSOE), y casi dos semanas después, el 11 de julio, se celebró la primera boda gay. Emilio Menéndez y Carlos Baturín, que entonces tenían más de tres décadas como pareja, se casaron en el Ayuntamiento de Tres Cantos (Madrid). El primer matrimonio entre dos mujeres llegó 11 días después, el 22 de julio, cuando Tani y Verónica se dieron el “sí” en Mollet del Vallès (Barcelona). Detrás de ellos, muchos más.

Así, con la palabra “matrimonio” y no bajo el amparo de uniones civiles o contratos, empezaron a casarse ante jueces, alcaldes, concejales, notarios, como cualquier ciudadano español. Los hombres son mayoría, con el 61,40% del total de los matrimonios celebrados entre personas del mismo sexo.

Solo en 2006 se oficiaron 4.313 bodas entre homosexuales en España, la cifra anual más alta en esta primera década. Desde entonces los matrimonios no han bajado de 3.000 al año. La incertidumbre, sin embargo, llevó a muchos a pensar en el “ahora o nunca”. En septiembre del 2005, poco tiempo después de la entrada en vigor del matrimonio igualitario, el PP recurrió la ley ante el Tribunal Constitucional. El partido, entonces en la oposición, consideraba que las bodas entre homosexuales “desnaturalizaban” el matrimonio. Un largo silencio —el tribunal tardó siete años en resolver el recurso— hizo que las parejas ya casadas temieran por la validez de su unión. El Constitucional avaló la norma en noviembre de 2012.

Solo en 2006 se oficiaron 4.313 bodas homosexuales en España, la cifra anual más alta en esta primera década

Y así como ahora están en las estadísticas de matrimonios, también están en las de divorcios, que empezaron a aparecer en 2007. El INE tiene las cifras de las uniones homosexuales celebradas entre 2005 y 2014. En el caso de las separaciones, sin embargo, por ahora solo cuenta con el desglose de datos hasta 2013. Los números dan cuenta de una característica: proporcionalmente, las personas del mismo sexo se divorcian menos. En este periodo de nueve años, de 2005 a 2013, 1.858 de los 28.310 enlaces entre personas del mismo sexo se disolvieron en procesos de divorcio, separación o anulación. Es decir, el 6,56% de las uniones homosexuales terminaron en una ruptura.

Las tasas de separación han sido más altas en el caso de los matrimonios heterosexuales. En el periodo 2005-2013 se registraron 1.626.783 matrimonios y 1.075.893 divorcios, separaciones y nulidades entre parejas heterosexuales. Esto quiere decir que por cada 10 bodas entre hombres y mujeres hubo 6,6 rupturas.

En otras palabras, de los 1.077.751 divorcios, separaciones y nulidades registrados entre 2005 y 2013, apenas 1.858 —el 0,17% del total— corresponden a rupturas entre parejas del mismo sexo.

Aunque entre las parejas del mismo sexo se registren menos divorcios si se compara con las cifras de las parejas heterosexuales, ese dato ha ido en aumento año tras año, sin excepciones. Los primeros se registraron en 2007, con 59 rupturas entre parejas que habían contraído matrimonio, según la base de datos del INE. Desde entonces, el número no ha hecho más que subir hasta llegar a las 549 disoluciones en 2013, la cifra anual más alta.

Como ocurre también con las parejas heterosexuales, el divorcio es el tipo de disolución matrimonial entre quienes deciden separarse; ha sido la elección de 1.773 parejas del mismo sexo (95,42% del total). Las separaciones son mínimas (22) y las nulidades, casi inexistentes (4).

Fiesta en el corazón del movimiento homosexual estadounidense

/in , , , , , /by

INTERNACIONAL Luz verde al matrimonio gay en Estados Unidos

  • Una larga cola a las puertas del bar The Stonewall Inn fue el preludio de la celebración; allí se gestó el orgullo gay

  • Al caer la noche, una marcha convocada para celebrar la jornada llegó hasta el bar donde la Historia daba sus primeros pasos

 

El verde y pequeño Christoper Park fue testigo de la gran fiesta que se organizó alrededor de la taberna The Stonewall Inn, en el corazón de Greenwich Village (Nueva York), para celebrar la decisión del Tribunal Supremo de legalizar el matrimonio de parejas del mismo sexo en todo el país. “Nunca creí que vería algo así en vida”, exclamaba Phen Wong, que vive a dos manzanas del icónico bar, con una bandera con el símbolo = en la mano.

Junto a su marido Paul Sturm, con el que se caso hace tres años en cuanto Nueva York legalizó el matrimonio gay -llevan juntos 28-, destaca que “por fin todos tienen derecho al matrimonio sin distinción. Ahora hay que ver cómo afecta a los países de alrededor”, remarca mientras intenta hacerse una foto a las puertas de la taberna. La pareja es cliente habitual de The Stonewall Inn, cuyas dos plantas se llenaron el viernes desde primera hora de la tarde, y conocen bien la historia sobre lo ocurrido el 28 de junio de 1969; aunque cuando se instalaron en el barrio era una tienda de ‘bagels’.

Los altercados con la policía en la taberna originaria, que se había convertido en centro de reunión de gay y lesbianas, eran frecuentes a finales de los años 60, cuando estaba prohibido servir alcohol a los gays o que bailasen unos con otros. Pero aquél día de 1969, propietarios y clientes se enfrentaron a la policía y los disturbiosse prolongaron varias jornadas. Nacía el movimiento por los derechos de LGBT y el orgullo gay.

La larga cola a las puertas del The StoneWall Inn -para entrar en el local y para hacerse una foto ante el luminoso-, no parecía importarle a nadie. La neoyorquina Kelly Norris esperaba su turno junto a su mujer, con la que se casó hace menos de un año, y un amigo. “Me siento genial. Esta decisión hace que otra gente pueda expresar su amor como hicimos nosotras”, explica haciendo hincapié en lo diferente que es para las nuevas generaciones en comparación con la lucha de hace medio siglo.

El matrimonio formado por Paul Sturm y Phen Wong

El matrimonio formado por Paul Sturm y Phen Wong. EL MUNDO

Para los veteranos, la legalización del matrimonio gay es un triunfo histórico en la batalla por la igualdad. A unos metros de la taberna, la actriz Lea DeLaria -que interpreta a Big Boo en la serie ‘Orange is the new black’- subrayó el orgullo que siente por pertenecer al movimiento LGBT. “Esto es lo que significa el orgullo gay. Estamos cambiando el mundo una vez más “, dijo ante varios centenares de personas desde un escenario improvisado horas antes para festejar la decisión de la Corte.

DeLaria, que declaró ser “lesbiana profesional desde 1982, antes era ‘freelance'”, pidió al público que corease una máxima del movimiento “rechazo ser invisible”. El consejero delegado de GMHC (Gay Men’s Heal Crisis), Kelsey Louie, señaló que la “comunidad es imparable cuando marchamos juntos” e hizo un llamamiento para seguir combatiendo el VIH. Una batalla que sigue vigente hoy.

Cuando cayó la noche, una marcha convocada para celebrar este día histórico llegó a las puertas de The StoneWall Inn. Al epicentro el movimiento LGBT y donde este domingo se volverán a dar cita miles de personas durante la celebración del desfile del Orgullo Gay.

LAB eta Steilas saritu ditu EHGAMek sexu askapenaren egunaren harira

/in , , , , /by

Ekainaren 28a bertan da eta EHGAMek urteroko sari eta zigorren berri eman du. LAB eta Steilas sindikatuek jasoko dute aurten Urrezko hirukia, zigor edo salaketa modura ematen duten Trapuzko espartina, berriz, Bilboko Udalarentzat izango da, ‘cruising’-a debekatzeagatik.

Sexu askapenaren eguna izango da igandean eta horren harrira urteroko Urrezko hirukia sariak eta Trapuzko espartina zigor edo salaketa izendapenak egin ditu publiko EHGAMek. Zoriontzeko lanen artean LAB eta Steilas sindikatuak aipatu ditu aurten EHGAMek eta eurentzat izango da Urrezko hirukia. Lehena, Genero eta aniztasun sexualerako Gida argitaratzeagatik eta bigarrena Lantokietako bazterkeria eta jazarpen homofobikoaren aurkako protokoloa abiaratzeagatik.

Lehen atal honetan, gainera, Iñaki Perurena eta Bizkaiko Diputazioak homofobiaren aurka garatu zuen kanpainaren baitan parte hartu zutenak aipatu ditu bereziki.

Beste aldean, Trapuzko espartina Bilboko Udalarentzat izango da. Espazio Publikoaren Erabilera Arautzeko Ordenantza eskutan Santo Domingo gainean gizonen arteko harremanak edo ‘cruising’ delakoa debekatu zuelako. Eremu honetan aipamen berezia Ignacio Munilla gotzainarentzat izan da, ‘Sexo con alma y cuerpo’ liburuan esan zituenengatik, baita Europako Justizia Auzitegia ere, homosexualek odola ematea ez dela diskriminazioa ebazteagatik.

Mobilizazio deialdiak

Iganderako hainbat eragile eta elkartek egin du mobilizaziorako deia. Horien artean Ernai gazte antolakundeak ohar bidez «sexualitatea askatasunez bizitzea sistemari aurre egiteko borrokarako tresna» dela adierazi du. Asteburuko ekintza eta mobilizazioetan parte hartzeko deia egin du.

Nafarroako Parlamentura gaur iritsi da sexu askapenaren aldeko aldarria:

nafarroa 2015

EHGAM premia a LAB y STEE-EILAS, y ‘castiga’ al Ayuntamiento de Bilbao

/in , , , /by

El colectivo de defensa de los derechos de los homosexuales ha ‘castigado’ al Ayuntamiento por haber prohibido el ligue entre hombres en el alto de Santo Domingo, aplicando una ordenanza de 2010.

El colectivo EHGAM, entregando los premios Triángulo de Oro

El colectivo EHGAM, entregando los premios Triángulo de Oro. Foto: EiTB

El colectivo de defensa de los derechos de los homosexuales EHGAM ha concedido este año sus premios “Triángulo de Oro” a los sindicatos LAB y STEE-EILAS, y la “Alpargata de Plata” al Ayuntamiento de Bilbao por “prohibir el ligue entre hombres en el alto de Santo Domingo”.

EHGAM ha dado hoy a conocer el palmarés de estos premios que concede todos los años. El “Triángulo de Oro” ha ido ex aequo los dos sindicatos, a STEILAS por haber publicado la guía “Genero eta aniztasun sexualerako Gida”, y a LAB por haber publicado el “Protocolo contra la discriminación y el acoso homofóbico en los centros de trabajo”.

Se han llevado una mención especial Iñaki Perurena y todas las demás personas que tomaron parte en la campaña de la Diputación de Bizkaia en torno al 17 de mayo.

El “castigo”, el premio “Alpargata de Trapo”, ha sido para el Ayuntamiento de Bilbao, por haber prohibido el ligue entre hombres en el alto de Santo Domingo, aplicando para ello la Ordenanza para la Regulación de la Utilización del Espacio Público de 2010.

Las menciones especiales en negativo ha sido para el obispo José Ignacio Munilla, por las afirmaciones vertidas en el libro ‘Sexo con alma y cuerpo’ y para el Tribunal de Justicia Europeo por haber dictaminado que prohibir donar sangre a los homosexuales no es discriminatorio.

El Parlamento Vasco se suma al Orgullo Gay al izar la bandera arco iris

/in , , , , /by

IGUALDAD– El Parlamento Vasco aprobó ayer colocar durante todo el fin de semana la bandera arco iris para celebrar el Día del Orgullo Gay y llamó a todas las instituciones públicas y a la ciudadanía vasca en general a mostrar su adhesión a las iniciativas a favor de la lucha por la igualdad y a desarrollar una “labor proactiva” en la lucha contra “cualquier forma de discriminación latente en nuestra sociedad”. – E. P .

«Homosexualitatea birkriminalizatzen ari da munduan»

/in /by
AIMAR RUBIO
IKERLARIA ETA AMINISTIA INTERNACIONAL-EKO KIDEA

Afrikako homofobiari buruz osatu du bere doktorego tesia Aimar Rubiok. Hegoafrikan igaro dituen hiru hilabeteetan, bertatik bertara ezagutu ahal izan du kontinente beltzean homosexualek pairatzen duten egoera

2015-06-18. Bilbo. Aimar Rubio. 18-06-2015. Bilbao. Aimar Rubio.

18-06-2015. Bilbao. Aimar Rubio.

Gezurra badirudi ere, gaur egun maitasunak delitu izaten jarraitzen du munduko hainbat lekutan, bai behintzat maitasun hori sexu bereko pertsonen artekoa denean. Zigorrak nahieran aurki ditzakegu mundu zabalean: Ugandan, adibidez, heriotza zigorra ezartzen diete «homosexualitatea praktikatzen» dutenei; Iranen, latigoarekin jotzen dituzte; Aljerian, bizi osorako kartzelan sartzen dituzte. Baina homosexual izatea delitu ez den herrialdeetan ere, kolektibo horrek pairatzen duen jazarpena eguneroko ogia da eta, zoritxarrez, ez bakarrik Afrikan. Horixe ohartarazi du homosexualen eskubideen alde Amnistia Internacional erakundean lan egiten duen Aimar Rubiok (Getxo, 1984).

Zientzia Politikoetan lizentziaduna, Nazioarteko Ikasketetan masterra egina dauka Rubiok, eta Afrikako Homofobiaren inguruan osatu du doktoretza, “Sexual orientation, violence and human rights in Africa: South African case study” izenburuko tesia defendatuz.

Afrikako homofobia aztertu duzu. Zergatik homofobia eta zergatik Afrikan?

Zientzia Politikoak ikasten hasi nintzenetik nire lanak lotura handia izan du Afrikako gaiekin, batez ere giza eskubideen arloan. Afrikako kultura, hizkuntza eta ohitura anitzek nire jakin-mina piztu izan dute betidanik, eta Afrikatik datozen albiste eta gertaerak interes bereziarekin jarraitu izan ditut beti. Bestalde, ni neu ere homosexuala naiz eta txikia nintzenetik, bai ikastolan eta bai kalean, eraso homofoboak jasan ditut, beste lesbiana edo gay askok bezala. Horrela ba, orain dela bost urte, Afrikatik zetozen gay eta lesbianen giza eskubideen inguruko albiste lazgarriek nire arreta piztu zuten, eta gai horren inguruan lan egiteko gogoa piztu zidaten.

Zure lana burutu ahal izateko Hegoafrikara joan zinen. Non mugitu zinen eta zer egin zenuen?

Hiru hilabete eman nituen Johannesburgon, eta batez ere elkarrizketak egiten eta ‘Gay and Lesbian Memory in Action’ erakundearen artxiboak ikertzen aritu nintzen. Erakunde horretan Afrikako LGTBI (Lesbiana, Gay, Transexual, Bisexual eta Intersexual) historiari buruzko milaka dokumentu dauzkate, eta izugarria da homosexualitatearen memoria historikoaren alde egiten duten lana. Pretoriara eta Lurmutur Hirira ere joan nintzen. Bertan, LGTBI aktibista, ikertzaile, mediku, kazetari eta homosexualen eskubideak defendatzen dituzten apaiz kristau zein musulmanei egin nizkien elkarrizketak, homofobiaren jatorriak eta ondorioak aztertzeko.

Kontraste ugariko herrialdea aurkitu omen zenuen. Zer zentzutan?

Bai, Hegoafrika kontraste izugarriko herrialdea da. Desmond Tutuk eta Nelson Mandelak ‘Ortzadar Aberria’ (Rainbow Nation) deitu zioten Hegoafrikari, herrialdeak duen biztanleriaren aniztasunagatik. Zoritxarrez, Apartheid garaiko desberdintasun sozio-ekonomikoak ez dira gainditu oraindik, eta beltz edo mestizo askok pobrezia jasaten jarraitzen dute. Kontraste handia dago biztanleria zuriaren eta zuriak ez diren pertsonen artean. Hegoafrikako biztanleen %10 inguru soilik dira zuriak, baina beraiek dira herrialdeko aberastasunaren zati handienaren jabe. Baina, gauza guztien gainetik, musikaren, kolorearen, iraultzaren eta borrokaren herrialdea da Hegoafrika.

Kontrasteak homosexualitatearen esparrura ere hedatzen omen dira…

Bai. Apartheid garaian homosexualitatea kriminalizatuta zegoen, baina trantsizio garaian (1994tik aurrera) Hegoafrikak munduko konstituzio aurrerakoiena onartu zuen. Gaur egun, sexu bereko pertsonen arteko ezkontzak eta adopzioak legalak diren Afrikako herrialde bakarra da. Horrez gain, konstituzionalki debekatuta dago orientazio sexual eta nortasun identitatearen inguruan inor diskriminatzea. Zentzu horretan, munduko legedi aurrerakoienetakoa da Hegoafrikakoa. Errealitatea, ordea, kontraesankorra da, eta homofobia izugarria da kalean; zoritxarrez, oso arruntak dira irainak, jipoiak, diskriminazioa, bazterketa soziala, bortxaketak, baita hilketak ere.

Hegoafrikatik kanpo, Afrikako beste herrialde askotan homosexualek bizi duten egoera benetan kezkagarria da. Non ematen dira kasurik larrienak?

Kontuan izan behar da homofobia gaitz global bat dela eta mundu osoan ematen dela, egunero. Gainera, diskurtso eta praktika homofoboak gune guztietan gertatzen direnez –bai alor publikoan, bai pribatuan–, kasurik larrienak zeintzuk diren zehaztea zaila egiten da. Bestalde, kontutan eduki behar dugu Afrika kontinente erraldoia dela, oso handia eta oso anitza, nahiz eta askotan entitate homogeneo bat bezala hartzen dugun. Zaila da osotasun hori kontuan izanda hitz egitea; baina ez, datuek ez diote gezurrik: gaur egun, Afrikako 54 herrialdeetatik 38k era batera edo bestera kriminalizatzen dute homosexualitatea, eta horietako lautan legalki heriotza zigorra aplikatzen zaie homosexualei: Mauritania, Nigeria, Somalia eta Sudanen, hain zuzen. Malin, adibidez, ez dago inolako araudirik homosexualitatearen eta sexu aniztasunaren kontra, baina biolentzia eta hilketak eguneroko ogia dira. Ugandan, Nigerian, Ghanan, Senegalen, Kamerunen edo Zimbawen ere, bai sozialki eta bai politikoki, homofobia eta matxismoa oso hedatuta daude gizartean.

XXI. mendean, zergatik jarraitzen du gobernu askok homosexualak hain bortizki zigortzen? Zeintzuk dira arrazoi nagusiak?

Zalantzarik gabe, erlijioak eta fundamentalismo itsuek zerikusia daukate horretan. Egin diren ikerketen arabera, Afrikako homofobia Estatuaren eta agente erlijiosoen arteko dialektikan babesten eta mantentzen da. Homosexualitatea kriminalizatzen duten diskurtso erlijioso eta fundamentalistek gutxiengo sexualen aurkako erasoak legitimatzen dituzte. Erlijioaren eragina eta garrantzia handia da Afrikan, jarraitzaile asko dituelako eta azkar hedatzen delako kontinente guztian. Ugandan, esaterako, agerikoa da eliza ebanjelikoa eta zenbait talde fundamentalista gobernuaren agendan sartu direla, eta Kamerunen ere berdina gertatu da, kasu horretan, eliza katolikoarekin.

2015-06-18. Bilbo. Aimar Rubio. 18-06-2015. Bilbao. Aimar Rubio.

18-06-2015. Bilbao. Aimar Rubio.

Munduko herrialde gehienetan aurrerapenak eman dira: sexu bereko bikoteen ezkontzak onartu dira, adopzioak ahalbidetu dira… Kontrako norabidea hartzeaz gain, jarrerak gogortu dituzte herrialde askok. Zergatik?

Sexu askapenaren gaiak oso urduri jarri ditu hainbat herrialde. Errusia, Uganda edo Iranek, esaterako, beraien soberania mehatxatuta ikusi dute mendebaldetik esan dietenean inor ez diskriminatzeko lege aurrerakoiak bultzatu behar dituztela. Zenbait herrialde erasota sentitu dira, nolabait esateko. Nazio Batuen Erakundeko eztabaidetan oso argi ikusten da bi bando osatu direla auzi horren inguruan: alde batetik, mendebaldeak LGTBI eskubideak defendatzen ditu; eta, bestetik, sozioekonomikoki ahulagoak diren herrialdeek homosexualitatea kriminalizatzeko beraien eskubidea aldarrikatzen dute. Mendebaldean ematen ari diren aurrerapausoak direla-eta, erreakzio moduan gero eta herrialde gehiago ari dira legediak aldatzen eta gogortzen, kartzela zigorrak edo heriotza zigorrak areagotuz, adibidez.

Hegoafrikako homosexualekin esperientziak partekatu dituzu. Nolakoa da beraien egunerokoa?

Homofobia eta matxismoa gogor ematen den guneetan, ezkutuan bizi dute gehienek beraien sexualitatea. ‘Bizitza heterosexualak’ bizi dituzte homosexual askok Afrikan, ezkondu eta seme-alabak izaten dituzte. Beraien nahi sexualak sekretuan praktikatzen dituzte, isilpeko toki klandestinoetan, inolako babesik gabe, eta gaixotasun sexualen mehatxupean. Datuen arabera, azken hamarkadan homosexualitatea birkriminalizatu duten Afrikako herrialdeetan Giza Immunoeskasiaren Birusa izugarri igo da, homofobiak ezkutuko eta babesik gabeko topaketa sexualak bultzatzen baititu. Aldiz, beraien sexualitatea publikoki adierazten dutenek giza eskubide urraketa ugari jasaten dute eta beraien bizitza arriskuan egon ohi da.

Gizonezkoen inguruan maiz hitz egiten da. Zer gertatzen da lesbiana afrikarren kasuan?

Historikoki, gizonen arteko erlazioak kriminalizatu izan dira soilik. Patriarkatuarentzat emakumeak ugalketa unitateak izan dira eta emakumeen sexualitateari ez dio inork inolako arretarik jarri. Azkenengo hamarkada honetan, ordea, gero eta herrialde gehiago ari dira beren legediak aldatzen, emakumeen plazera ere kontrolatu nahi dutelako orain. Zentzu horretan, Afrikan gertatzen ari den birkriminalizazioa emakume lesbianei begira ematen da batez ere. Hegoafrikan emakume askok pairatzen dute diskriminazioa, batetik, lesbiana izateagatik, baina, bestetik, baita emakume izateagatik, beltza izateagatik, txiroa izateagatik eta gaixotasunen bat izateagatik ere. Diskriminazio askok bat egiten dute; izan ere, homofobia inoiz ez doa bakarrik, eskutik doa bestelako jarrera bortitz batzuekin. Hegoafrikan emakumeen aurkako indarkeria hedatuta dago, eta matxismoak inpaktu handia dauka emakume guztien bizitzetan, batez ere maila ekonomiko baxuenekoen artean. Testuinguru horretan, lesbianen aurkako biolentzia ugaritu egin da.

Bisexualen edo transexualen kasuan, nola dago egoera?

Pertsona transgeneroek eta transexualek giza eskubideen urraketa bereziki larriak pairatzen dituzte mundu osoan. Bazterketa sozial izugarria bizi dute, isolatuak izaten dira alor publiko eta pribatuetan, eta askorentzat, prostituzioa izaten da aterabide bakarra. Hala ere, Afrikan gero eta gehiago dira transgenero eta transexualen alde lanean ari diren aktibistak, eta solidaritate sare garrantzitsuak eratzen ari dira azken urte hauetan. Egia da, hala ere, hainbat lege aldatu beharko liratekeela pertsona horiek egunerokoan beharrezko dituzten agirietan izena eta sexua aldatu ahal izateko.

Egoera larrienen aurrean babes internazionala edo kanpoko esku-hartzea beharrezkoa direla uste duzu?

Babes internazionala eskatzea, erbesteratzea edo asiloa lortzea, irtenbide posibleak izan daitezke pertsona askorentzat. Hala ere, oso gutxik lortzen dute. Homosexualitatea legala den herrialdeetan, mendebaldean batez ere, ez baita erraza onartua izatea, baliabide ekonomiko minimo batzuk behar dira horretarako, eta normalean Europan edota Ipar Amerikan oztopo asko jartzen zaizkie asilo eskatzaileei. Tristea da mendebaldeko hainbat gobernu publikoki homofobia salatzen entzun eta gero, benetan erbesteratzeko aukerarik eskaintzen ez dutela ikustea. Nazioarteko erakundeek seriotasun handiagorekin hartu beharko lukete gai hau eta halako egoerak bizi dituzten pertsonak lagundu beharko lituzkete hitzarmen internazionalak bideratuz. Gainera, homofobiaz gain, arrazismoa, xenofobia, islamofobia, matxismoa eta serofobia ere jasan behar dituzte askok; izan ere, esan bezala, homofobia ez dator inoiz bakarrik. Homofobiarekin amaitzeko sexu indarkeriarekin eta matxismoarekin ere amaitu behar da, eta horretarako baliabide politiko, legal eta material gehiago jarri behar dira martxan, bai Afrikan, baita mundu osoan ere.

Aktibismoan aritzen direnek zer kontatu dizute?

Guk uste baino aktibista gehiago dago Afrikan; batzuk homosexualak dira, eta diren bezala agertzen dira, baina, gehienek, arrisku asko hartzen dute beren gain. Egoera zaila bizi dute, baina albiste edo gertaera lazgarri batetik beti atera daiteke zerbait positiboa. Esparru honetan borrokan dabiltzan milaka aktibista anonimoen esperientzia guztiz aberasgarria da. Gaur egun, jende asko dabil borrokan, maitasuna delitu izan ez dadin aldarrikatuz. Era berean, azpimarratu behar da badaudela heterosexualak diren aktibistak ere LGTBI pertsonen alde lanean dabiltzanak: Alice Knom abokatua, Kamerunen, baita apaiz batzuk ere, Christopher Senyonjo Ugandan, edo Desmond Tutu bera, Hegoafrikan.

Europan, oro har, nola ikusten duzu homosexualitatea gaur egun?

Azken hamarkadetan aurrera egin da, baina azken urteotan atzerapausoak ere eman dira, eta, batez ere, Europa ekialdeko herrialde askotan nabarmen egin du gora homofobiak. Alde batetik, mendebaldean egin diren aurrerapausoak direla-eta, erreakzio negatiboa eman da ekialdeko herrialde askotan: Serbian, Errumanian, Azerbaijanen, Errusian… Bestalde, eta Errusian batez ere, azken urteotan eliza ortodoxoaren aldarrikapenak gobernuaren agendan sartu dira, eta horrek politika homofoboen berpiztea ekarri du. Europa ekialdean eliza ortodoxoak izan duen gorakadak eta azken urteotako krisi ekonomikoak diskurtso homofobo eta xenofoboen agerpena eragin du, batez ere alderdi kontserbadore eta ultra-nazionalisten inguruan.

Hemen ere egoera ez da ideala. Bidearen zati handi bat eginda zegoela uste genuen baina, GEHITUk emandako datuen arabera, azken urteotako ‘gorroto delituen’ gehiengoa orientazioa sexualari lotuta egon da. Legeak aurrera bai, baina gizarteari uste baino gehiago kostatzen ari zaio abiadura berean joatea?

Bilbo edo Donostiko Sexu Askapenaren eguneko manifestaziora bagoaz, irudituko zaigu ezer gutxi dagoela borrokatzeko. Gauza asko lortu dira, baina bide asko dago egiteke. Datuek ez diote gezurrik: gorroto delituen barruan asko dira sexualitatearekin eta sexu askatasunarekin zerikusia dutenak: irainak, diskriminazioa, erasoak… Tamalez, homofobia gaitz global bat da, eta Euskal Herrian ere existitzen da. Sexu askapenarena prozesu bat da, luzea eta astiro gauzatzen ari dena. Zalantzarik ez dago legeak beharrezkoak direla eskubideak gauzatzeko, baina gizartea aldatzeko lege batzuk baino zerbait gehiago behar da. Legeekin batera, kanpainak eta politikak bideratu behar dira hainbat pentsaera aldatzeko eta honen inguruan pedagogia egiteko.

Hezkuntza funtsezkoa da aniztasun afektibo eta sexualaren alde pentsamoldea irekitzeko. Hezkuntza da kontzientzia sortzeko giltza, gorrotoa errespetu bihurtzeko era bakarra. Eskolan egiten diren programez aparte, beharrezkoa da beste politika batzuk bideratzea homofobia deuseztatzeko. Adibidez, eta Euskal Herrian Afrikako hainbat etorkin daudela kontutan izanda, beraiei ere zuzendu behar zaizkie homofobia eta jarrera matxistak detektatu eta deusezteko politikak.

Bestalde, homofobiak eta transfobiak bere horretan iraungo dute heteroarauaren eta patriarkatuaren diskurtsoak baztertzen ez diren bitartean. Homofobiaren kontra baldin bagaude, beste biolentzia mota guztien kontra ere egon behar dugu; homofobiarekin amaitzeko sexu indarkeria, arrazismoa, islamofobia eta matxismoarekin ere bukatu behar dugu. Ezin da ulertu, nire ustez, sexu askapena aldarrikatzen duen pertsona bat arrazista eta xenofoboa izatea aldi berean. Zentzu horretan, LGTBI mugimenduak ezin du bakarrik bizi, eta beharrezkoa du beste mugimendu batzuekin aliantzak jostea, feminismoarekin adibidez, mundu hobeago baten bila.

Azken finean, uste dut badagoela premia bat oso nabaria gizartean: aniztasuna zerbait positibo bezala ulertzeko beharra. Era berean, ohartu behar gara batzuek helarazi nahi duten gorrotoak guztioi egiten digula kalte; ondokoa diskriminatzera, gutxiestera eta bizitza duin bat izateko aukerak mugatzera eramaten gaitu gorrotoak. Pertsona orok giza eskubideak bermatuta izan behar ditu, horretaz ohartzea eta ondokoa errespetatzea baino ez da kontua.

EHGAM premia a LAB y STEE y “castiga” al ayuntamiento de Bilbao

/in , , , /by

Bilbao, 27 jun (EFE).- El colectivo de defensa de los derechos de los homosexuales EHGAm ha concedido este año sus premios “Triángulo de Oro” a los sindicatos LAB y STEILAS, y la “Alpargata de Plata” al Ayuntamiento de Bilbao por “prohibir el ligue entre hombres en el alto de Santo Domingo””

EHGAM ha dado hoy a conocer el palmarés de estos premios que concede todos los años. El “Triángulo de Oro” ha ido ex aequo los dos sindicatos, a STEILAS por haber publicado la guía “Genero eta aniztasun sexualerako Gida” y a LAB por haber publicado el “Protocolo contra la discriminación y el acoso homofóbico en los centros de trabajo”.

Se han llevado una mención especial Iñaki Perurena y todas las demás personas que tomaron parte en la campaña de la Diputación de Bizkaia en torno al 17 de mayo.

El “castigo”, el premio “Alpargata de Trapo”,ha sido para el Ayuntamiento de Bilbao, por haber prohibido el ligue entre hombres en el alto de Santo Domingo, aplicando para ello la Ordenanza para la Regulación de la Utilización del Espacio Público de 2010.

Las menciones especiales en negativo ha sido para el obispo José Ignacio Munilla, por las afirmaciones vertidas en el libro ‘Sexo con alma y cuerpo’ y para el Tribunal de Justicia Europeo por haber dictaminado que prohibir donar sangre a los homosexuales no es discriminatorio.

Ez da fikzioa; LGTB+ klase harrotasuna da

/in /by

Zinemara goazen edozein arratsaldetan, film komertzial bat ikusita ezusteko atseginen bat izan dezakegu. Hala gertatu zaigu Pride filmarekin; Britainia Handian arrakasta itzela izan zuen istorio horrek, non Galeseko langile-mugimenduaren parte batek eta laurogeigarren hamarkadako Londreseko mugimendu homosexualeko kide batzuk bat egiten duten itxuraz beti hor egon den amesgaizto neoliberalaren eta thatcherismoaren aurka.

Ez da ohikoa sindikalismoan eta ELAn zinemaz hitz egitea! Baina oraingoan badugu motiborik. Film hori, kritikari batzuen arabera, «feel good movie» bat da, rollo ona ematen duena, alegia. Haren bidez, hainbat gaitan sakon daiteke, hizkuntza zinematografikoa bitarteko, gai horiek agenda politikoan eta diskurtso kontestatario ofizialetan lehenagotik hor bazeuden ere.

Filmak gogora dakar, besteak beste, moldea edukia bezain garrantzitsua dela, garrantzitsuagoa ez bada. Izan ere, Pride-k biltzen dituen mezu anitzen artean, oinarrizkoa da «batasunak indarra ematen duela» eta borroka komunen arteko solidaritatea beharrezkoa dela. Batzuk Disney faktoriako produktu baten kutsua hartuko diote horri, edota, kontrara, La vida de Brianfilmeko Frente Popular de Judea-ren parodiarena. Film hau oso gomendagarria da gizartea eraldatzeko helburua duten militante sozialentzat ere. Halako haize freskoak tarteka on egiten du.

Harrotasunaren eguna bihar delarik, mugimendu sindikalaren eta LGTBI+ mugimenduaren arteko aliantza ezinbesteko bihurtzen da, bakoitzak klase-borroka edota hetero-arauaren eta lesbo-gay-bi-trans-fobiaren aurkako borroka posizio eta ikuspuntu desberdinetik ulertzen duen arren. Subjektu politikoak etengabe ari dira formulatzen eta eztabaidan.

Beste mezu garrantzitsu bat ere badago, ezkutuan bada ere: filmean klase-dominazio eta heteronorma sistemaren ondorioak lehen planora ekarrita ere, emakumeek bigarren mailako rola dute historia ofizialean eta gaur egun, teorian agerikoa izan arren sukaldeak eta etxeak funtsezkoak direla borroka batean.

Halaber, parodia gisa, lesbianen eta borroka feministaren errepresentazioa gerorako utzi beharrekoa dela agertzen da, borroka nagusiak urgenteak baitira, eta hauek gizonen buru eta gorputza dute… Che Guevara presente dago, konpai! Patriarkatuaren aurkako borrokak bere txanda itxaron beharko du lehentasun politikoen mailan egoteko.

Zenbaiten ustez zientzia-fikzioko film bat izan daitekeen arren, ezin da ahaztu garrantzi handia duela borroka kolektibo desberdinek ibilbide bat elkarrekin egitea, batik bat itxuraz agenda eta helburu bera ez duten kolektibo eta pertsonei dagokienez. Zaila da oso, bai, baina ez ezinezkoa.

«Bat ukitzen dutenean, guztiok ukitzen gaituzte», aldarrikatzen du mugimendu feministak. Hain zuzen, horixe da filmaren mezua: pertsona edo kolektibo baten oinarrizko eskubideei eraso eginez gero, domino-efektua gertatzen da, arrazoia edozein dela ere (klasea, sexu edo genero hautu-identitatea, nazio-, kultur edo erlijio-jatorria, aniztasun funtzionala, adina, etab.). Galesko laurogeigarren hamarkadako langile-mugimenduaren zati batek eta Londresko LGTB mugimenduko pertsona batzuk horretan asmatu egin zuten orduan. Gaur, Euskal Herrian, kolektibo, pertsona eta gizarte-mugimendu batzuk ere horretan gaude, eta egundoko balioa duela uste dugu, dominazio sistema askotarikoak gure bizitza eta borrokak indibidual bihurtzen saiatu arren.