Mutil-neska

Aizue, eta zein izen jarriko diozue umeari? Neska bada, Libe; mutila bada, Xabat. Zorionak, bikote, mutikoa da! Belarritakorik? Ez, eskerrik asko. Amama, amama, mutiltxoa dela! Banekien nik, zerbaitegatik brodatu nituen galtzerdiak urdinez. Tori, ea gure umeen arropatxo hauek zuenarentzako modukoak diren. Eskerrik asko, kuleroak ez beste guztiak ederto etorriko zaizkigu! Gureak aurten izan ditu lehenengo inauteriak eskolan: neskak lamiaz mozorrotu ziren eta mutilak atorrez. Ni, berriz, 5 urtekoen tutorea naiz eta zenbatzen irakasten ari natzaie: ea, Omar, zenbat mutil etorri dira gelara? Eta zenbat neska? Ba, lehenengo mailan hasi ginenean, motxila berriak oparitu zizkiguten nebari eta bioi: niri Frozenena eta berari Minionsena. Paule! Paule! Hori mutilen komuna da, zu bestera joan behar zara! Kaixo, aterki bat nahi dut 10-11 urteko ume batentzako modukoa. Ados, neskentzakoa, mutilentzakoa…? Euritarakoa. Hemendik aurrera ekipo bitan jokatuko duzue, mutilak batean eta neskak bestean; nerabezaroan gorputzak asko aldatuko zaizkizue eta gaitasunak parekatzeagatik da, ez beste ezergatik. Aizak, Markel, nobiaren bat izango duk honezkero, ala? Uf… Ez dakizu alabak zenbat galdera egin dizkidan egunotan, nahikoa lan erantzun egokiak topatzen. Igual, erantzunak barik, binomioa kuestionatzeko gakoak eman beharko zenizkioke, ez duzu uste?

Ekai gogoratzeko ekitaldiak egingo dituzte Gasteizen eta Bilbon ere

Ehunka pertsonek egin dute bat Kattalingorri elkarteak Iruñean deitutako elkarretaratzearekin, Ondarroan bere buruaz beste egin duen nerabe transexualaren omenez.

Iruñeko udaletxearen parean egin zuten igandean elkarretaratzea, 12:00etan, Ekai, Nafarroa zurekin. Navarra contigo lelopean. Hamar minutuko isilunea egin zuten bertaratu direnek, genero aniztasunaren aldeko banderaren inguruan bilduta. Txaloekin eta lore eskaintzarekin eman zioten amaiera ekitaldiari. Gaur iluntzean Gasteizen eta Bilbon egingo dituzte elkarretaratzeak.

Antolatzaileek “maitasuna eta babesa” agertu nahi izan zioten atzo Ekairen sendiari. 16 urteko nerabeak bere buruaz beste egin zuen ostegunean. Osakidetzan hormona tratamendu noiz hasi zain zegoen. Chrysallis elkarteak adierazi zuen “borroka gehiegi” bizi izan dituela bere identitatearen arabera bizi ahal izateko.

Elaxar Lersundik, Ekairen aitak, gutun hunkigarria zabaldu du sare sozialetan, bertan itxaropena agertzen du semearen heriotza azkena izango dela.

 

Iruñeko elkarretaratzean hainbat ordezkari politikok parte hartu dute; besteren artean, Aranzadiko Laura Berrok, EH Bilduko Patricia Perales eta Aritz Romeok, Eduardo Santos Nafarroako Ahal Dugu-ko idazkari nagusiak, Koldo Martínez Geroa Baiko parlamentariak eta Nafarroako Berdintasun Institutuko zuzendari Mertxe Leranozek.

Kattalingorri eta Transkolore elkarteko kide banak manifestu bat irakurri dute. Ekairen heriotzak “min handia” eragiten duela adierazi dute, nerabeak “bizitza osoa aurretik” zuelako, eta ezbeharra “bizitzea egokitu zaigun gizarte transfoboaren ondorioz” izan dela gaineratu dute. “Hau ez da gertakari isolatu bat, izateko eredu zurrunak inposatzen dituen sistema zapaltzaile baten parte baizik”.

Hala, gizartean aldaketak sumatzen diren arren, oraindik “bide luzea” falta dela ohartarazi dute, “guztiok gizarte honetan tokia izan dezagun”. Deitzaileek gizarte “justuagoa” eraikitzera deitu dute; aniztasuna “balore bat” bezala hartuko duen gizartea, eta ez “borrokatu beharreko zerbait” gisa ulertuko duena.

Helburu hori lortze aldera galdegin dute legeen babesa, genero anistasunari arreta eskainiko dioten hezkuntza eta osasun sistema eta norberaren izatearen arabera “libreki bizi eta autodeterminatzea” eragozten duten oztopo administratiboak ezabatzea.

EHGAMek, beste Bilboko erakundeen batera, elkarretaratzera deitzen du astelehen honetan, hilak 19, arratsaldeko 19etan Arriaga Plazan, EKAIren oroimenez

Iruñean ere Ekai omendu eta aniztasuna balio gisa hartuko duen gizartea aldarrikatu dute

Ehunka pertsonek egin dute bat Kattalingorri elkarteak deitutako elkarretaratzearekin, Ondarroan bere buruaz beste egin duen nerabe transexualaren omenez.

 

Iruñeko udaletxearen parean egin dute elkarretaratzea, 12:00etan, Ekai, Nafarroa zurekin. Navarra contigo lelopean. Hamar minutuko isilunea egin dute bertaratu direnek, genero aniztasunaren aldeko banderaren inguruan bilduta. Txaloekin eta lore eskaintzarekin eman diote amaiera ekitaldiari.

Antolatzaileek “maitasuna eta babesa” agertu nahi izan diote Ekairen sendiari. 16 urteko nerabeak bere buruaz beste egin zuen ostegunean. Osakidetzan hormona tratamendu noiz hasi zain zegoen. Chrysallis elkarteak adierazi zuen “borroka gehiegi” bizi izan dituela bere identitatearen arabera bizi ahal izateko.

Iruñeko elkarretaratzean hainbat ordezkari politikok parte hartu dute; besteren artean, Aranzadiko Laura Berrok, EH Bilduko Patricia Perales eta Aritz Romeok, Eduardo Santos Nafarroako Ahal Dugu-ko idazkari nagusiak, Koldo Martínez Geroa Baiko parlamentariak eta Nafarroako Berdintasun Institutuko zuzendari Mertxe Leranozek.

Kattalingorri eta Transkolore elkarteko kide banak manifestu bat irakurri dute. Ekairen heriotzak “min handia” eragiten duela adierazi dute, nerabeak “bizitza osoa aurretik” zuelako, eta ezbeharra “bizitzea egokitu zaigun gizarte transfoboaren ondorioz” izan dela gaineratu dute. “Hau ez da gertakari isolatu bat, izateko eredu zurrunak inposatzen dituen sistema zapaltzaile baten parte baizik”.

Hala, gizartean aldaketak sumatzen diren arren, oraindik “bide luzea” falta dela ohartarazi dute, “guztiok gizarte honetan tokia izan dezagun”. Deitzaileek gizarte “justuagoa” eraikitzera deitu dute; aniztasuna “balore bat” bezala hartuko duen gizartea, eta ez “borrokatu beharreko zerbait” gisa ulertuko duena.

Helburu hori lortze aldera galdegin dute legeen babesa, genero anistasunari arreta eskainiko dioten hezkuntza eta osasun sistema eta norberaren izatearen arabera “libreki bizi eta autodeterminatzea” eragozten duten oztopo administratiboak ezabatzea.

Ehunka lagunek oroitu dute hildako nerabe transexuala, Ondarroan

 

Udalak hiru eguneko dolua ezarri du; ostegunean bere buruaz beste egin zuen 16 urteko gazteak

Hamabost minutuko bilkura isila egin zuten Ekairen omenez, Ondarroako udaletxe aurrean. ARITZ LOIOLA / ARGAZKI PRESS

Ehunka lagunek parte hartu zuten atzo Ekai Lersundi oroitzeko ekitaldian, Ondarroan (Bizkaia). 16 urteko nerabea ostegunean aurkitu zuten hilik, bere buruaz beste eginda. Adingabe transexualen familiak biltzen dituen Euskal Herriko Chrysallis elkarteak deitu zuen elkarretaratzera, eta hamabost minutuko bilkura isila egin zuten bertaratutakoek, Ekai, maite zaitugu zioen pankartaren inguruan bilduta. Nerabearen senideek ere parte hartu zuten ekitaldian, Chrysallis elkarteko kideekin, herritarrekin eta Ondarroako Udaleko ordezkariekin batera.

Deitzaileek bilkuraren amaieran azaldu zutenez, «minduta eta haserre egon arren, gure seme-alabei diegun maitasunagatik lanean jarraituko dugu». Ondarroako Udalak, nerabearen senide eta lagunei babesa adierazteaz gain, «aurrera begira lanean jarraitzeko» beharra azpimarratu du. Hiru eguneko dolua ezarri du.

Erroldan izen aldaketa lortzeko prozesuan zegoen nerabea; halaber, Gurutzetako ospitalean hormona tratamenduaren zain zegoen. Udalaren arabera, azken urteetan «zenbait erakundek ezarritako oztopo ugariri» aurre egin behar izan dio nerabeak.

Euskal Herriko Chrysallis elkarteak ere azpimarratu du «eguneroko borrokan» aritu behar izan duela Ekaik. Elkartearen arabera, bere institutuan formakuntza saio bat egiteko eskatu zuen adingabeak, komunitateak haren errealitatea ulertu eta errespetatu zezan, baina ikastetxeak ez zuen halakorik egin. Adingabe transexualak babesteko lege bat galdegin du Chrysallisek.

Ondarroan ez ezik, Iruñean, Donostian eta Gasteizen ere egingo dituzte nerabearen omenezko elkarretaratzeak. Gaur eguerdian egingo dituzte Iruñean eta Donostian, herritarrak udaletxeen aurrean bilduta. Aldiz, Gasteizen bihar egingo dute. 19:00etan izango da, Andre Maria Zuriaren plazan.

Ondarroako herritarrek Ekai gazte transexuala agurtu dute

Chrysallis EH elkarteak deituta, Ondarroako herritarrek «gero arte» esan diote Ekairi, aste honetan hilik aurkitu zuten 16 urteko gazte transexuala. Ehunka lagun batu dira ‘Ekai maite zaitugu’ zioen pankarta baten aurrean, 15 minutuz, Mikel Laboaren ‘Txoria txori’ abestiak soilik hautsi duen isiltasun batek lagunduta.

Ehunka lagun batu dira Ondarroan Ekai gazte transexualari azken agurra emateko. (Aritz LOIOLA / ARGAZKI PRESS)

Ehunka herritarrek «maite zaitugu» esan nahi izan diote azken aldiz Ekai transexual ondarrutarrari, ostegunean hilik aurkitu zuten 16 urteko gaztea. Chrysallis EH elkarteak deituta, Ondarroako herritarrek gaztea agurtu dute, larunbat arratsaldean egin den elkarretaratzean.

15 minututan luzatu da elkarretaratzea, isiltasunean. ‘Ekai maite zaitugu’ zioen pankarta bat eta kandelaz osatutako bihotzak osatzen zuten elkarretaratzearen lehen lerroa. Une hunkigarriena Ekairen gurasoak zerbait aurreratu direnean iritsi da, bozgoragailuetatik Mikel Laboaren ‘Txoria txori’ abestia entzungai zegoen bitartean.

Senide eta lagunei babesa erakustearekin batera, «aurrera begira lanean jarraitzeko beharra» azpimarratu du Ondarroako Udalak. «Azken egun zail hauetan, euren bihotz onez lanean aritu diren herritar eta elkarteei bere esker ona adierazi die udalak, eta bereziki transfobiaren kontra eta gorputz eta identitate aniztasunaren alde lanean ari direnen jarrera txalotu».

Zentzu horretan, Ekairen heriotza «alperrik izan ez dadin» Ondarroako Udalak «aurrerantzean ere bere esku dagoen guztia» egingo duela nabarmen du. «Maite zaitugu», errepikatu du Udalak.

«Ezberdintasunen naturaltasuna» aldarrikatu nahi du Zinegoak jaialdiak

Sexu, identitate eta genero aniztasuna lantzen duten jaialdietan erreferente bilakatzen ari da Zinegoak eta, aurten, «ezberdintasunen naturaltasuna» aldarrikatuz abiatuko du 2018ko edizioa. Otsailaren 19tik martxoaren 4ra bitartean burutuko da jaialdia eta Emilie Jouvet zinemagile frantsesak jasoko du Ohorezko Saria.

ATARIKOAK

Zinegoak abiatu aurretik, otsailaren 14an hasita «3, 2, 1… Zinegoak!» ekitaldi sorta ere antolatu dute. Besteak beste, Guggenheim museoan edota Bilborocken izango dira ekintzak.

 

Zinegoak-eko lantaldeak atzo aurkeztu zituen prentsaurrekoan XV. edizioak ekarriko dituen nobedade eta proposamenak. Sexu, identitate eta genero aniztasuna lantzen dituen zinema jaialdi bilbotarra bere alorrean erreferente bilakatzen ari da eta aurtengo edizioa otsailaren 19an hasi eta martxoaren 4an amaituko da.

Prentsaren aurrean azaldu zutenez, programazioaren alderik indartsuena lehenengo astekoa izango da, egun horietan emango baitira lehiaketan parte hartuko duten filmen lehen paseak eta bigarren astean, aldiz, film emanaldien errepikapenak eta jarduera osagarriek hartuko dute nagusitasuna. Guztira, 135 emanaldi eta jarduera inguru izango dira.

Zinegoak-eko zuzendari Pau Guillenek azaldu zuenaren arabera, edizio honetan «ezberdintasunen naturaltasuna» aldarrikatzea izango dute xede: «Gure ideia nagusia da ezberdintasunek norbanako egiten gaituztela, eta maitatzeko moduak, gure identitatea adierazteko moduak eta gure sexualitateaz gozatzeko moduak ezin dutela mugatuta egon arau sozial edo estetikoengatik».

Aldarrikapen hori jaialdiaren hastapenetik presente egon dela ere baieztatu zuen Guillenek eta kartelaren ilustrazioa edota emango diren lanak hautatzeko orduan irizpide hori ere kontuan hartu dutela zehaztu zuen. Baita Ohorezko Saria Emilie Jouvet-i ematea erabakitzeko unean ere. Izan ere, zinemagile frantsesak intimitatea eta gorputza borrokarako eta militantziarako tresna bihurtu ditu, zinemaren eta argazkigintzaren bidez. «Artista konprometitua eta ausarta da, gai unibertsalekiko joera du, eta borroka itzela egin du Iraultza Frantsesaren ondorioz sortutako 1789ko Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala bertan behera uzteko eta horren ordez Queer Iraultzaren ondorioz sortutako ‘Ezberdintasun Aberasgarriak ditugun Herritar guztien Aldarrikapen Unibertsala’ ezartzeko», nabarmendu zuten Zinegoaketik saria Jouveti emango ziotela iragarri zutenean.

Estreinaldiak

Programazioaren alorrean estatu espainolaren mailako hogeita bi estreinaldi izango direla nabarmendu zuten eta, horrez gain, Europa mailako hiru eta mundu mailako bi ere izango direla goraipatu zuten: “Nove de Novembro”, Lazaro Louzaoren lehen lana, galegoz filmatu den lehen LGTB pelikula; eta “Enfemme”, Alba Barbe i Serra zuzendariaren lana, crossdressing munduaz jarduten dena.

Film horien berri ematera etorriko dira Bilbora hogei gonbidatutik gora, eta, «horrela, publikoak aukera izango du sortzaileekin zuzen-zuzenean hartu-emana izateko».

Horrez gainera, jaialdiaren ohiko atalak ere izango dira: film laburren arloa garatuko du Begiradak atalak, Narratiba Berriak izen berriarekin abiatuko da Off atala eta Argitutako Klasiko Ezkutuen zikloa ere izango da. Bilgunen, bere aldetik, bi gai nagusi landuko dira: memoria historikoa –Federico Garcia Lorcaren erailketaren inguruan ariko dira– eta pinkwashing izeneko kontzeptuaren inguruko eztabaida. Amaitzeko Zinegoak-etik eskerrak eman zizkieten Zinegoak Hedapenean parte hartu duten udalerri guztiei. «Gero eta interes handiagoa dago zinema eta kultura hirigune handietatik kanpo eramateko. Aurten Euskal Herriko 40 udalerritara helduko da Zinegoak, 50 proiekziorekin», nabarmendu zuen Oneka Alvarez Zinegoak Hedapeneko koordinatzaileak.

Zinegoak abiatu aurretik, otsailaren 14tik aurrera “3, 2, 1… Zinegoak!” ekitaldi sorta izango da zenbait erakunderekin elkarlanean: Guggenheim museoa, Pikara Magazine, Sare Lesbianista, BBK Aretoa eta abar. Azken horretan, Emilie Jouveten “Aria” lana proiektatuko da.

Kattalin Minerrek irabazi du Tene Mujika saria, transexualitateari buruzko lan batez

Euskal Herriko historia hurbilaren inguruko ez-fikziozko lanak saritzen ditu bekak. Minerrek, Amaia-Aimar Elosegi gazte transexualaren inguruko bizipenak jaso, eta gogoetarako hainbat gako proposatuko ditu.

Kattalin Miner, artxiboko irudi batean. / JUAN CARLOS RUIZ/ARGAZKI PRESS

Elosegik bere buruaz beste egin zuen 2007an, eta Minerrek, hamar urte geroago, horren inguruko hainbat hausnarketa plazaratuko ditu Tene Mujika sarietarako aurkeztutako proiektuan —Elkar argitaletxeak eta Debako Udalak antolatzen dute beka hori—. Batetik, asmoa da Elosegi zenaren nondik norakoak liburuan jasotzea. Bestetik, ordea, kazetariak gogoeta egingo du transfeminismoari buruzko ikuspegia aldatu ote den Euskal Herrian . Memoriaren, suizidioaren eta transexualitatearen inguruko proiektua jorratuko du Minerrek. Horretarako, urtebeteko epea izango du, eta bidelagun edukiko ditu orduko hainbat lekuko. Idurre Eskisabel, Imanol Murua eta Aitor Zuberogoitia izan dira proiektua aukeratu duten epaimahaikideak.

Herrikideak eta lagunak ziren Elosegi eta Miner. Gertakariaren oroimena berreskuratzea eta kidearen suizidioak Euskal Herrian edukitako eragina jasotzea ere izango da kazetariaren egitekoa. 2013an ere egin zioten omenaldi xumea Elosegiri. Genero ariketak. Feminismoaren subjektuak liburuaren aurkezpena egin zuten Hernanin (Gipuzkoa), eta bertan jaso zituzten Elosegiren zenbait gogoeta. Liburuaren hasieran ere oroimenezko hitzak eskaini zizkioten hernaniarrari.

Mugimendu feministako kidea da Miner, eta kazetari eta ikerlari gisa aritu da lanean. Iaz kaleratu zuen lehen eleberria: Nola heldu naiz ni honaino. Besteak beste, Martin Ugalde beka jaso zuen udazkenean Danele Sarriugarte eta Maddi Altunarekin aurkeztutako lan bati esker; Euskaldunon Egunkaria-k eta BERRIAk genero ikuspegitik egindako ekarpena aztertuko dute lan horretan.