Archive for month: October, 2013
Breve explicación sobre el nuevo código penal
1. Que un antidisturbios te pegue una paliza de muerte no es delito.
Que alguien lo grabe y lo difunda sí que lo es.
2. Que un banco te desahucie no es delito.
Ocupar una sucursal bancaria para protestar por haberte desahuciado: Hasta seis meses de prisión.
3. Cargarse la sanidad y la educación públicas no es delito.
Interrumpir el transporte público: Hasta dos años de prisión.
4. Que la policía abuse de su autoridad y emplee la violencia no es delito.
Resistirse a la autoridad: Hasta cuatro años de prisión.
5. Que los políticos agredan con sus reformas a millones de personas no es delito.
Que una persona agreda a un político: Hasta seis años de prisión.
6. Incumplir el programa electoral, hacer lo contrario y mentir no es delito.
Convocar manifestaciones para protestar por ello: Hasta un año de prisión.
EL PAIS: Los gais rusos se defienden de la intolerancia
- El Gobierno prohíbe que se hable a menores de relaciones homosexuales
- Las actitudes negativas de la sociedad se intensifican
Una pareja de activistas de los derechos de los gays se besa mientras es detenida en San Petersburgo. / REUTERS (ALEXANDER DEMIANCHUK)
“Hemos pasado de la ofensiva a la defensiva”. La rusa Yelena Kostiuchenko, de 26 años, reportera del periódico Nóvaya Gazeta, resume así el ánimo de la minoría de la que forma parte (lesbianas, gais, bisexuales y transexuales rusos o LGBT). Kostiuchenko es lesbiana y salió del armario en 2011, cuando, en una declaración en Internet, proclamó su cariño hacia Annia Annenkova, su pareja, una analista de gas y petróleo, con la que, si pudiera, se casaría y pediría un préstamo-hipoteca para comprar un piso.
“Somos dos tías mayores de edad (…), ciudadanas de la Federación Rusa, que trabajan bien y mucho, que pagan impuestos, que no cometen infracciones legales y que se quieren. Deseamos registrar nuestra relación. Deseamos que el Estado nos reconozca como parientes (…) como esposas con todas las consecuencias (…), quiero que mi mujer se sienta defendida en los litigios de propiedad que puedan comenzar tras mi muerte, que pueda negarse a testimoniar en mi contra ante el juez… Tendremos hijos… de antemano los amamos y los esperamos y queremos que en los certificados de nacimiento de nuestros hijos estemos inscritas las dos…”, decía Kostiuchenko.
El matrimonio gay encabezaba la lista de prioridades de la periodista en 2011. Ahora, más de dos años después, lo más relevante para ella es evitar nuevas leyes que se sumen a las dos promulgadas este año. Una de ellas prohíbe hacer propaganda a los menores de edad de las “relaciones no tradicionales” (eufemismo para relaciones homosexuales) y la otra, la adopción de niños rusos por gais extranjeros.
Alekséi Zhuravlev (diputado del partido gubernamental Rusia Unida) retiró la semana pasada del Parlamento la ley que había presentado el 5 de septiembre para que “la orientación sexual no tradicional” de un progenitor o de ambos pudiera ser motivo para privarlos de sus derechos de padres y de la custodia de sus hijos. El texto para modificar el Código de Familia ruso llevaba al ámbito privado la tesis central de la legislación ya aprobada, a saber que la homosexualidad no es una opción equiparable a las orientaciones “tradicionales”. Según el diputado Zhuravlev, la información sobre las relaciones “no tradicionales” es “muy peligrosa para la psicología aún no fortalecida del niño y puede alterar en el futuro su autoidentificación sexual”.
La población rusa con una “orientación no tradicional” oscila entre el 5% y el 7% (algo más en las grandes urbes), y por lo menos un tercio de la misma tiene niños, explicaba Zhuravlev en la presentación del proyecto de ley ahora retirado. Un cálculo conservador con esos datos (por ejemplo un 6% de gais entre los 142 millones de ciudadanos rusos) supone la existencia de 8,5 millones con una “orientación no tradicional” y, de ellos, más de dos millones y medio con hijos.
La retirada del proyecto de ley, oficialmente para ser “elaborado”, podría indicar que las autoridades no desean tensar más las relaciones con los sectores liberales del país y con los representantes de la Unión Europea que en diversas ocasiones han planteado oficialmente a sus interlocutores el tema de los derechos de gais y lesbianas en Rusia.
Sin embargo, la comunidad gay prefiere no bajar la guardia y cree estar ante “una tregua” para distender la atmósfera ante los Juegos Olímpicos de Invierno de Sochi, que se celebran en febrero. Kostiuchenko dice estar preparando un informe sobre los diputados de la Duma Estatal (cámara baja del Parlamento) que son gais y amenaza con lanzar a la web datos sobre “los políticos que no se atreven a salir del armario”. También quiere organizar un gay parade durante los Juegos en Sochi. La reportera es pesimista sobre la evolución del sistema político “que ha situado la comunidad gay en la lista de los enemigos internos, junto con los inmigrantes y los defensores de derechos humanos”. “Hay que conservar las libertades que nos quedan, como educar a nuestros hijos, porque la libertad de expresión ya la perdimos”, dice.
En la sociedad rusa las actitudes negativas hacia los gais se han intensificado, según el centro sociológico Levada. En un sondeo en abril, un 35% de los interpelados consideraba la homosexualidad como una enfermedad o el resultado de un trauma psíquico y un 43%, la veían como un síntoma de depravación o malas costumbres, mientras el 12% opinaban que se trata de una orientación como otras. La gran mayoría (73%) querían que el Estado atajara las manifestaciones públicas de homosexualidad.
En San Petersburgo, la “ventana a Europa” de Rusia, la legislación local antigay (iniciativa del diputado Vitali Milónov) gravita sobre el ambiente. “Proyectos culturales interesantes no se realizan porque sus promotores temen que surjan problemas con las autoridades, y, en cambio, personajes mediocres usan el escándalo para obtener publicidad barata”, señalan medios culturales peterburgueses, que constatan “la disminución de los vínculos de nuestra ciudad con los centros occidentales”. En privado, funcionarios rusos confiesan a sus interlocutores europeos su incomprensión por el peso que ha adquirido la situación de los gais en la relación de Moscú con Occidente. “Se exige a Rusia más de lo que puede asimilar un país dominado por el conservadurismo”, señalan.
El diputado y jefe de la comisión legislativa del Parlamento de San Petersburgo, Vitali Milónov, impulsó la ley local contra la propaganda de la homosexualidad entre menores, precedente para la legislación aprobada a escala estatal. Este político de Rusia Unida, el partido gubernamental, asegura que “rezaría e intentaría corregir el vicio”, si un hijo suyo le dijera que tiene una “orientación sexual no tradicional”.
El nivel de tolerancia varía en una misma ciudad y en la geografía del Estado. El 12 de octubre, en el Campo de Marte de San Petersburgo, en un espacio habilitado a modo de speaker’s corner de Hyde Park, cosacos, hinchas futbolísticos y nacionalistas arremetieron contra un grupo de gais que organizaban una salida del armario. Pero, pese a rechazos como este, en las dos grandes ciudades de Rusia los gais pueden hacer su propia vida, a diferencia de las zonas de tradiciones patriarcales como el norte del Cáucaso, donde muchos gais o lesbianas ocultan su identidad sexual o huyen de familias, que pueden obligarles a casarse, imponerles una “violación correctiva” e incluso amenazarlos de muerte, según Tatiana Vinnichenko, una profesora en la Universidad de Arjangelsk, una ciudad de 350.000 habitantes. Vinnichenko es activista de la LGTB, la mayor organización de defensa de los derechos de los gais en Rusia, con central en San Petersburgo y ramas en 18 de las 83 provincias del Estado. “El año pasado teníamos muchas consultas sobre cómo formar una familia o cómo hacer una inseminación artificial, ahora nos preguntan sobre la emigración”, dice Vinnichenko, según la cual en emigrar piensa “uno de cada tres activistas de nuestra organización local, de 120 personas”. “Para lograr un clima de mayor tolerancia, haría falta una mayor información, pero como la información es equiparada a propaganda, estamos en un círculo vicioso”, explica.
“Las minorías sexuales son sólo uno de los grupos afectados por el problema de la tolerancia en Rusia”, afirma Vladímir Pribylovski, especialista en el estudio de grupos racistas, xenófobos y nacionalistas. “Quienes se dedicaban antes a pegar y perseguir a los emigrantes, se dedican ahora a perseguir a los gais, ya que estos están más indefensos”, opina el experto.
En la vida cotidiana los gais pueden encontrar respeto y comprensión. Mijaíl Tumásov, un traductor de 38 años procedente de Samara, vive con Denis, de 26, desde hace ocho años y está agradecido a su madre, que “jamás ha preguntado” sobre su sexualidad y que acepta que ambos duerman juntos en la misma cama. Kostiuchenko no cree que Rusia sea especialmente homófoba, a pesar de los golpes que ha recibido cuando participa en piquetes. “La gente siente curiosidad y cuando les cuento que vivo con una chica, pero que la ley nos prohíbe casarnos, se interesa sobre cómo cocinamos y cómo hacemos el amor…”, dice. En su opinión, una “salida masiva del armario” ayudaría a los homosexuales. Dos periodistas televisivos se han “destapado”. Anton Krasovski, en enero de 2012, y Oleg Dusáev, de 33 años, el pasado agosto. “Soy un cristiano creyente y estoy convencido de que Dios me ha creado y me quiere tal como soy”, dijo este periodista del prestigioso canal estatal Kultura.
BERRIA: Euskalduntasuna eta sexufobia. Azurtzarekiko elkartasunez
Iñigo Bilbao, Imanol Alvarez, Jose Ignacio Sanchez eta Jaime Mendia
EHGAMkideak
Politikari askok izaten dituzte arau heterosexualetik eta moral kristautik kanpoko harreman sexualak, gehienetan ezkutuan. Horiek ere albiste izan zitezkeen, gertatu direlako eta, ia seguru, gertatuko direlako berriro. Guk geuk, asko ezagutu arren, izenik sekula emango ez badugu ere. Ez dugu izenik emango, arestiko albisteak ez daukalako segidan doanarekin batere loturarik. Horregatik, eta zitala litzatekeelako gauza biak nahastea, biak egia biribila eta osoa diren arren.
Zitalkeria, horixe dario hainbat hedabideri, New York hiriko Euskal Etxean jazotakoaren ondoren, Aitzol Azurtzaren gainean argitara emandako albisteari. Albistea? Horra hor gakoa… Ez baitago hor albisterik. Esango digute Azurtzaren gogo sexualak aipatzea ez dela homofobia, eta haren ogibideaz hamaika sarbide aurki daitekeela sarean. Egia. Egia den bezala argazkian ageri den besteak ere seme-alaba andana egina duela, eta horiek guztiak emaztearekin larrua jotzen egin dituela, eta ez mezetan belaunikatuz. Baina kazetariak ez du halakorik aipatzen. Politika ez baita sexu jarduera heterosexualekin nahastu behar.
Homosexualitatea Azurtzaren «bihurrikeria» gaitzesteko erabili du ustezko kazetariak; lehendakariari egindako «itsuskeria» ordainarazteko, alegia. Azurtza emakume atzerritarrak etxeko lanetarako oso baldintza kaskarretan kontratatzen dituen enpresako burua balitz, eredu litzateke hedabide horientzat, eta seguru ez luketela halakorik aipatuko Euskal Etxearen aferaren gaineko albistean. Jakina, Azurtza esplotatzaile madarikatu horietakoa izan balitz, ez litzateke albiste izango, ez behintzat Urkullu jauna muturrarazteagatik. Azurtzak, baina, bere gorputzaren erabilpen autonomoa egin du sos batzuk irabazteko. Hori bai, sexuaz baliatu da inoren menpe egon barik eta inor esplotatu barik. Ezin barkatuzkoa, alegia. Eta horretan datza, hain zuzen, egunkarion homofobia eta sexufobia.
Azurtzaren gaytasuna ezaguna zen New York hiriko Euskal Etxekoak ezagutzen dituen edonorentzat. Horren ezagunak, NABOk ere —North American Basque Organizations (Ameriketako Estatu Batuetako Euskal elkarteak), hori izena, hori… alajaina!— arazoak izan dituela sagartzulo hartako txokoan gay jendeak izan duen harrera eta festarako aukeragatik. Hori bai litzateke albiste, New York edo Bartzelonako euskal etxeetan gay jaiak egin izan direla jakinaraztea, euskalduntasunak ez duelako tupust egiten gizon bik edo emakumezko bik dantza egin edo larrua jotzearekin. Euskal Etxean maritxuak bildu izan zirenean Azurtzari elkarrizketa egin eta Harri-ren gainekoak galdetuz gero, bapo! Baina ez, hedabide horiei. Gakoa hemen ez baita ageriko egitea homosexualitatea, eta, are gutxiago, sexu gogo horiek euskal emakume eta gizonon artean duten xarma. Bai zera! Asmoa Azurtzaren «gaiztakeria» agerian uztea zen, eta azaltzea zergatik egin zuen egin zuena. Zergatik? Gay delako, jendaurrean popatik hartzen duen aktore pornoa gainera. Azurtza ez da, haien iritziz, euskaldun peto-petoa; horregatik egin dio lehendakariari egin dion itsuskeria.
Horregatik guztiagatik, EHGAMkideok gure elkartasunik zintzo eta gozoena bidali nahi diogu Aitzol Azurtzari. Hainbat mediok egin diotena lotsagarria, zitala eta zerrikeria hutsa dela uste dugu, eta horrela, hitzez hitz, argitu nahi diegu euskal herritarrei. Homofobiak eta sexufobiak hamaika aurpegi higuingarri ditu, eta hau horietako bat da.
NAIZ: Euskalduntasuna eta sexufobia. Aitzol Azurtzarekin elkartasunez
Presidenteak oposizioaren jarrera txarretsi du, bart bizkartzainaren zakila xurgatzeko erabilitako aho berberaz baliatuz. Hori izan zitekeen bat.
Aitzol Azurtza
Edo bestea: legebiltzarkide jeltzaleak abiadura handiko trenaren premia defenditu du Gasteizen, Bilbora joan aurretik mutil-lagunak popatik eman diezaion lehenik, ondoren emaztearekin eta semetxo biekin etxean afaltzeko. Horiek biak ere albiste izan zitezkeen, biak gertatu izan direlako eta, ia seguru, gertatuko direlako berriro, guk geuk izenik sekula emango ez badugu ere. Eta ez dugu izenik emango, arestiko albisteak ez daukalako segidan dihoanarekin batere loturarik. Horregatik, eta zitala litzatekeelako gauza biak nahastea, biak egia biribila eta osoa diren arren.
Zitalkeria, horixe dario bai Correok bai Diario Vascok New York hiriko Euskal Etxean jazotakoaren ondoren Aitzol Azurtzaren gainean argitara emandako albisteari. Albistea? Horra hor gakoa… ez baitago hor albisterik. Esango digute Azurtzaren gogo sexualak aipatzea ez dela homofobia, eta haren ogibideaz hamaika sarbide aurki daitekeela sarean. Egia. Egia den bezala argazkian ageri den besteak ere seme-alaba andana egina duela, eta horiek guztiak emaztearekin larrua jotzen egin dituela, eta ez mezetan belaunikatuz. Baina kazetariak ez du halakorik aipatzen. Politika ez baita sexu jarduera heterosexualekin nahastu behar.
Homosexualitatea Azurtzaren ‘bihurrikeria’ gaitzesteko erabili du ustezko kazetariak; lehendakariari egindako ‘itxusikeria’ ordaindu arazteko, alegia. Azurtza emakume atzerritarrak etxeko lanetarako oso-oso baldintza kaskarretan kontratatzen dituen enpresako burua balitz, eredu litzateke aipatu egunkari bi horientzat, eta seguru ez luketela halakorik aipatuko Euskal Etxearen aferaren gaineko albistean. Jakina, Azurtza esplotatzaile madarikatu horietakoa izan balitz, ez litzateke albiste izango, ez behintzat Urkullu jauna muturtu arazteagatik. Azurtzak baina bere gorputzaren erabilpen autonomoa egin du sos batzuk irabazteko. Hori bai, sexuaz baliatu da inoren menpe egon barik eta inor esplotatu barik. Ezin barkatuzkoa, alegia. Eta hortan datza, hain zuzen, egunkarion homofobia eta sexufobia.
Azurtzaren gaytasuna ezaguna zen New York hiriko Euskal Etxekoak ezagutzen dituen edonorentzat. Horren ezagunak, NABOk ere –North American Basque Organizations, hori izena, hori… alajaina!– arazoak izan dituela sagartzulo hartako txokoan gay jendeak izan duen harrera eta festarako aukeragatik. Hori bai litzateke albiste, New York edo Bartzelonako Euskal Etxeetan gay jaiak egin izan direla jakin araztea, euskalduntasunak ez duelako tupust egiten gizon bik, edo emazkumezko bik, dantza egin edo larrua jotzearekin. Euskal Etxean ‘maritxuak’ bildu izan zirenean Azurtzari elkarrizketa egin eta Harriren gainekoak galdetuz gero, bapo! Baina ez, hori bost bai Correori bai Diario Vascori. Gakoa hemen ez baita ageriko egitea homosexualitatea, eta are gutxiago sexu gogo horiek euskal emakume eta gizonon artean duten xarma. Bai zera! Asmoa Azurtzaren ‘gaiztakeria’ agerian uztea zen, eta azaltzea zergatik egin zuen, egin zuena. Zergatik? Gay delako, jendaurrean popatik hartzen duen aktore pornoa gainera. Alegia, Azurtza ez da, haien iritziz, euskaldun peto-petoa eta horregatik egin dio lehendakariari egin dion itxusikeria.
Horregatik guztiagatik, EHGAMkideok gure elkartasunik zintzo eta gozoena bidali nahi diogu Aitzol Azurtzari. Correok eta Diario Vascok egin diotena lotsagarria, zitala eta zerrikeria hutsa dela uste dugu, eta horrela, hitzez hitz, argitu nahi diegu euskal herritarrei. Homofobiak eta sexufobiak hamaika aurpegi iguingarri ditu, eta hau horietako bat da.
Iñigo Bilbao,
Imanol Alvarez, Jose Ignacio Sanchez eta Jaime Mendia-rekin batera
EHGAM kideak
SOS ARRAZAKERIAk:BIZILAGUNAK 2013
Begira ezazu zure ingurura! Atzerritarrak daude zure auzoko
kaleetan… Ba al dakizu zergatik etorri diren, nola bizi diren hemen?
Edo agian zu zeu etorkina zara eta ez duzu hemengo jendea
ezagutzeko aukerarik izan, lagunak egin, beren bizimodua…
Mundua etxeko atarian duzu, ezagutu nahi? Jarraitu irakurtzen…
Datorren azaroaren 17an, igandea eta eguerdiko 14ak inguru,
familia euskaldunak eta atzerrikoek elkarrekin
bazkalduko dute.
Bazkari bakoitzean parte hartuko dute bertako familia batek eta familia atzerritar batek.
Bazkaria familietako baten etxean antolatzen lagunduko duen dinamizatzaile bat ere izango da.
Ez dira bakarrak izango. Une berean gauza berbera gertatzen arituko da Euskal Herriko hainbat herri eta hiritan.
Parte hartu nahi al duzu?
Idatzi info@mugak.org, deitu 943 32 18 11 edo fitxa hemen bete http://www.mugak.eu/
Gipuzkoako SOS Arrazakeria 1993-2013
Guztion eskubideen alde
SOS Racismo Gipuzkoa 1993-2013
Por los derechos de todas las personas
NAIZ: Aitzol Azurtzaren bizitza pribatua bortxatu izana salatu du New Yorkeko Euskal Etxeak
Aitzol Azurtza. (Gotzon Aranburu)
Euskal Etxearen mendeurren ekitaldietan gertatutakoak soka luzea ekarri du. Donostiako alkate Juan Karlos Izagirrek zorion mezua igorri zuen bideo bitartez, eta New Yorken zen Iñigo Urkullu lehendakariak ez zuen begi onez ikusi ekitaldian hura botatzea. Ezadostasunak izan zituzten antolatzaileek eta Lakuako ordezkariek, baina Euskal Etxeak onartu egin zuen bideoaren emanaldia bertan behera uztea.
Bertan gertatutakoa, ordea, Euskal Herriraino heldu zen Aitzon Azurtza presidente zenaren hitzen bitartez. Gogor salatu zuen berak Lakuako ordezkaritzak izan zuen jarrera.
Ondoren, bere aurkako zenbait informazio argitaratu dira komunikabideetan. Horien artean, aktore pornoa zela esaten zutenak. Horrek bere presidente kargua uztera eraman zuen.
Euskal Etxeko bazkideen batzarrak eskutitza igorri die bazkide guztiei, Azurtzaren aurka zenbait komunikabidek izandako jarrera salatu eta bere jarduna defendatzeko. «Narda ematen digu eta goibeldu egiten gaitu zenbait komunikabidek Aitzolen bizitza pribatuaz egin duen erabilera interesatua», esan dute.
Halaber, Izagirreren bideoaren harira sortutako polemikaren ildotik, Azurtzari zuzendaritza-kontseiluak hartu zuen erabakia berari eta solik berari egotzeko izan diren ahaleginak salatu ditu Euskal Etxeak. «Batzarrak bere egiten ditu zuzendaritza-kontseiluak hartutako erabakiak eta gure Euskal Etxearen burujabetzaren alde hark erakutsitako irmotasuna», dio eskutitzak.
Aitzol Azurtzak bazkideen «begirune osoa» duela azpimarratu dute eta Euskal Etxean egindako lana goratu. «Aitzoli gure elkartasuna adierazten diogu, Euskal Etxearen independentziaren alde bere buruaren kaltean egindako sakrifizioa eskertzen diogularik».
NAIZ: Ezgaitasuna, sexualitatea
Sexualitatea garatzeko aukera pertsonen autoestimuarekin zuzenean lotuta dagoela diote adituek. (Gorka RUBIO/ARGAZKI PRESS)
«Sexualitatea bizitza guztian lagun dugun ezaugarria da; zaindu behar den balore bat. Horregatik diot sexualitatea ez dela eskubide bat, errealitate bat baizik», hala hasi da mintzatzen Rosa Ugartemendia sexologoa. Edonorentzat garrantzitsua litzatekeen baieztapena, are eta garrantzitsuagoa da ezgaitasun bat duen pertsona batentzat, bere sexualitatea garatzeko gainditu beharreko langak ugariak direlako oraindik ere; gorputzak jarritakoak dira gutxienak, inguratzen dituen gizarteak sustatzen dituen “ideietan” oinarrituak gehienak.
Ugartemendiak urteak daramatza errealitateari gurpildun ahulki baten perspektibatik begira, eta, horregatik, ozen dio, sexualitatea eta ezgaitasunak oso zabalak diren bi arlo izanagatik, oro har, ezgaitasunen bat duten pertsonekin lan egiten duten profesionalek sexualitatearen gaia sakonago eta modu zintzoagoan jorratu beharko luketela, pertsona ororen bizitzan balore bat dela barneratuta. «Nik ez dut inoiz sexualitatea arazo gisa bizi izan; une batzuetan berezitasunak izan ditzaket, baina nik ez nuke arazoez hitz egingo». Onartzen du, baina, ezintasuna duten pertsona guztiek ezin dutela bere moduan hitz egin, zailtasunak izan badirelako, eta, kasu batzuetan, handiak gainera.
Sexualitatea garatzeko beharra, ordea, ezinbestekoa eta garrantzitsua dela uste du: «pertsonen kondizio sexuatua desiragarria den balorea da gure gizartean» eta «gehienentzat ongizate eta garapenerako arlo ezinbestekoa». Horregatik, behin eta berriz dio, sexualitatea ulertzea eta hura lantzea ezinbestekoa da.
Zentzu berean mintzatu da Esther Perez, Biko Arloak Sexologia Elkarteko sexologoa. «Sexualitateaz mintzo garenean joera dugu koitoaz baino ez pentsatzeko, eta abiapuntu hori desegokia da. Nik nahiago dut inor izatearen kontutik abiatzea; guztioi gustatzen zaigu berezia den pertsona bat izatea alboan, elkarrekin intimitate maila handia lortzea ahalbidetzen digun pertsona bat, eta, horregatik hain justu, gorputzen arteko mugak desberdin garatzen ditugu», azaldu du. «Sexualitatea, beraz, gorputzaren bidez espresatzeko aukera da», laburbildu du. «Hortik abiatuta ulertzen da hain justu ere zeinen garrantzitsua den sexualitatea garatzeko aukera izatea, autoestimu mailan, besteak beste».
Horregatik da ezinbestekoa, pertsona ororentzat, baita ezintasunen bat duten pertsonentzat ere, sexualitatea garatzeko aukera izatea. «Maskulino edo femenino sentitzea; maitatua izatea edo maitatzea; gozatzea eta gozatua izatea; elkarbizitzea eta elkarlanean sortzea… sexuatua izatearen oinarrian sortzen diren baloreak dira eta pertsona guztiok bizitza guztian zehar desiratzen ditugu», azaldu du Ugartemendiak. Ondorioz, «sexualitatearen gabezia edo ukoa askorentzat erabateko tristura egoera baten eragile da». Norberaren duintasunari lotua ulertzen du, gainera, sexualitatea, Ugartemendiak: «Sexologia arloan aritzen garen profesional askok galdegiten dugu duintasunik baden, duintasun sexuatua ez bada; ba ote den askatasunik, norberaren sexualitatea bizitzeko askatasunik ez bada; ongizate pertsonalik baden honek ongizate sexuala barne hartzen ez badu. Ezezkoan gaude».
Gaian adituak diren pertsonek gaiaren garrantzian bat egiten badute ere, sexualitatea eta ezintasuna batzen dituen bidea trabaz beteta dago oraindik. Traba horien oinarrian, Ugartemendiaren esanetan, uste eta aurreiritzi asko daude, eta, horiek, «sexualitatea koito baginala oinarri hartzen duen aktibitate heterosexualera mugatzearen emaitza dira».
Emakumeak okerrago
Zentzu horretan, ezgaitasunen bat duten emakumeen egoera nabarmendu nahi izan du, bereziki, Ugartemendiak: «Elbarritasunak dituzten emakumeak umetzeko joera dago, emakume bezala baino ume bezala ikustekoa, alegia». Bide horretan, adibide gisa jartzen du ikastolako guraso elkarteko lehendakari zela elbarritasuna zuen ikasle baten amak esan ziona sexu heziketa abian jarri behar zutela-eta: «‘Nire alabak ez du inoiz bikoterik izango. Beraz, zertarako ikasi behar du, adibidez, kondoi bat nola jartzen den?’, esan zidan». Hala, etxean eta inguruan entzun eta bizitakoen eraginez badirela erabat asexuatuak sentitzen diren pertsonak aitortu du, «gurasoek asexuatu dituztenak».
Sexu laguntzailea
Heziketaz gain, zenbait egoeretan laguntza emateko prestatuta dauden profesional kualifikatuak ere behar izaten dira. «Izango dira ere ezgaitasunen bat duten eta beren desira eta aukeren arabera beren sexualitatearen zenbait alor garatzeko laguntza behar duten pertsonak ere», azaldu du Ugartemendiak, sexu laguntzaileen figura gogoan.
Herrialde batzuetan, Europa iparraldean batez ere, laguntzaile sexualen figura zabalduta eta onartuta dago, ez horrenbeste gurean. Estatu frantsesean eztabaida luzea izan da auziaren inguruan, baina, aldiz, laguntzaile sexualaren figura arautzeko proiektuak ez du aurrera egin.
Azken denboran Katalunian ere indarra hartzen ari den mugimendua dela dio laguntzaile sexualen egitekoa aldarrikatzen duen Esther Perezek, oraindik ere zailtasunak asko direla onartzen duen arren. «Ezgaitasuna duten pertsonek laguntzaileak dituzte beren eguneroko hainbat jarduera egin ahal izateko: garbitzeko, janaria jartzeko… Behar horietan guztietan laguntza ematen diegu, baina ez sexualitatea bezain behar oinarrizko bat garatzeko», salatu du.
Beldurra da jarrera horren oinarrian Perezek jarri duen arrazoia: «Esperientziak izan badira, baina jendeak ez du haien inguruan hitz egin nahi. Nire ustez, gehiago ez badaude, sexu laguntzailearena legalki zalantzan dagoen figura bat delako da». Aipatu du, gainera, zenbait kasutan, «ezjakintasuna tarteko», laguntzaile sexuala prostitutarekin parekatu izan dela. «Egia da historikoki egoera hauetara gerturatu diren pertsonak prostitutak izan direla, zenbait kasutan motibazio pertsonalagatik eta beste kasu batzuetan egoera hauekin topatu direlako. Jendea asaldatu egiten da orain, baina guraso askok jo izan dute prostituten zerbitzuak kontratatzera euren semeen beharrak asetzeko, ez baitute beste biderik ikusi».
Desberdintasunak nabarmendu nahi izan ditu, ordea, Perezek: «Sexu laguntzaileak ezintasuna duen pertsonari bere bizitza sexualean laguntzen dio; bikotearekin egon nahi duenean jarrera egokia hartzen edota arropa kentzen laguntzen dio, espazio fisikoa antolatzen du…».
Horregatik, sexualitatearen eta ezintasunaren arloan ezagutza duten profesionalak behar direla uste du Perezek. «Prostitutek agian ez dute ezgaitasunaren gaia ondo menperatzen, eta, ezgaituekin lan egiten duten pertsonek, berriz, apenas dakite sexualitatea garatzeko zein baliabide eskaini behar dizkieten pertsona hauei».
Aurreratu eta pausuak ematen badira, zerbitzuok nork ordaindu beharko lituzkeen ere jarri nahi izan du mahaiaren gainean. «Ezgaitasunak dituzten pertsonek laguntzak jasotzen dituzte egunean hainbat orduz laguntzaile bat izateko. Sexu laguntzailea ere barne hartuko dute laguntzek edota nork bere poltsikotik ordaindu beharreko zerbitzua izango da?», galdegin du.
Eztabaida sakon eta mamitsua egin behar dela uste du Biko Arloak taldeko sexologoak, oraindik ere helburuak betetzetik urrun gaudela onartuta. Izan ere, «oraindik ‘zertarako?’ edota ‘hori beharrezkoa al da? galdetzen du jendeak».
«Ez dira garai onak»
Ez dira, ordea, sexualitatea bezalako gaiak jorratzeko garai hoberenak. «Eztabaida hauek erabat lotuak egoten dira uneko egoera ekonomiko, sozial eta moralekin, eta, gaur egun, sexualitatea, beldurrarekin erlazionatzen da, erabat; lehen bekatuarekin lotzen zen eta orain beldurrarekin», dio Perezek.
Iritzi berekoa da Ugartemendia. «Aurrera eta atzera egiten da; gu atzeratuta gaude, oraindik orain sexualitatea balore gisa ulertzea falta zaigulako».
Zentzu horretan, ezintasuna duen pertsonak bere sexualitatea garatzeko izan ohi duen arazo nagusia argi identifikatzen du Ugartemendiak: «bere inguruak sexualitate horren espresioa mugatzeko egiten duen presioa». Emakumeen kasuan, presioa are handiagoa da: «Mutila gizartearen eredua denez, bere adierazpen sexuala gehiago onartzen da, eta, zenbait kasutan, bultzatu ere egiten da, horrek gizondu egingo duelakoan».
Muga fisikorik izan gabe, bestelako langak gainditu behar izaten dituzte ezgaitasun psikikoak dituzten pertsonek. Edurne Pascalek sei urte pasatxo daramatza Nafarroako Down Sindromedunen Elkartean lanean, eta beren lanen artean dago heziketa sexualeko eskolak prestatzea. Kontatu du bera elkartera iritsi aurretik ere heziketa sexuala eskaintzen zela, «baina isilka ia». 2007. urtean, ordea, elkarteak bere irizpideetan sartu zuen gaia, eta, hala, osatzen dituzten talde guztietan sexualitatearekin lotutako hezkuntzari hainbat ordu ematea onartu zuten. «Beharra gero eta nabarmenagoa zen; galdezka etortzen zitzaizkigun gazteak, eta, bestalde, jendea kexaka ere hasi zen, elkartera etortzen ziren neska-mutilak kalean jarrera intimoetan ikusten zituztela-eta», azaldu du.
«Gazte hauek –jarraitu du Pascalek– euren anaia-arrebak bikotekideekin musuka ikusten dituzte, edota espazio intimoak partekatzen; beraiek ere gauza bera egin nahi dute». Elkarteko lankideak azaldu duenez, gazteei autokontrolerako gaitasuna falta zitzaiela ohartu ziren eta horren jatorrian heziketa falta zegoela. Hasiera hartan, baina, neska-mutilon guraso guztiek ez zuten begi onez hartu aldaketa: «Guraso batzuek ez zuten beharrezko ikusten, eta, beste batzuek, berriz, sexualitate heziketa emateak sexu jarrerak bultzatuko zituela uste zuten».
Pascalen arabera, sexualitatea oso modu naturalean lantzen dute ikasgeletan. «Antisorgailuez, masturbazioaz, bikotean egin daitezkeen praktika ugariez… hitz egiten dugu», azaldu du. Argitu du, hala ere, sexualitatea afektibotasunari lotuta lantzeari garrantzi handia ematen diotela: «Euren sexualitatea askatasunez bizi behar dutela esaten diegu, baita askatasun berberarekin erabaki behar dutela norekin bizi nahi duten. Parean duten pertsonaregatik sentitzen dituzten emozioak identifikatzea eta ulertzea bilatzen dugu, eta horixe sexualitatearekin lotzea».
Abusuak ekiditea da, izan ere, down sindromea duten pertsonei eskaintzen zaien heziketaren helburuetako bat, baita, noski, haien gurasoak duten ardura handienetakoa ere. «Prebentzioa lantzen dugu parean duten pertsona gertukoa den, gehiegi gerturatzen den… antzeman dezaten. Jokoen bidez lantzen dugu alor hau, eta nork egin nahi dien min eta nork ez identifikatzeko gai izan daitezen lortzen dugu», aitortu du Pascalek. Hala ere, «gurasoen beldurrik handiena ezgaitasunik ez duten pertsonen aldetik sufri dezaketen abusuei lotuta dago», Pascalek onartzen duenez.
Heziketa, aurrera egiteko gako
Urteetako eskarmentuak erakutsi die heziketaren bitartez aurrerapauso handiak eman dituztela; oraindik orain, ordea, lanerako tarte zabala dute Pascalek ondo dakien bezala: «Jarrera sexualak modu intimoan garatu behar dituztela esaten diegu, baina, aldi berean, oso espazio pribatu eta intimo gutxi eskaintzen dizkiegu». Horregatik, bikote harreman bat dagoela jakiten dutenean, euren gurasoekin harremanetan jarri eta seme-alabei espazio pribatuak eskaintzeko eskatzen diete. «Guraso batzuek onartzen dute, eta, beste batzuek, berriz, erreparo handiak dituzte euren seme-alabek bikotekidea izatearekin».
Guztira 150 bazkide dituen elkarteko kideak onartzen du azken urteotan aldaketak gertatu direla, eta, autonomia mailan aurrerapausoak eman diren moduan, sexualitatearen garapenean ere eman direla. «Ez da ordea, lehentasunezko gai bat izatera iritsi; sexualitatearen garapena, izan ere, beste alor batzuetan lortzen duten autonomiaren emaitza ere bada».
Hala ere, down sindromea duten haurren gurasoei mezu argia bidaltzen die: «Etxean gaia landu behar da, eta, informazioa eskatzen badute, eman, horrekin jarrera sexualak azaleratuko direla pentsatu gabe».
Izan heziketarekin, izan laguntzaile sexualekin edo izan biekin, sexualitatea balore gisa hartu eta pertsona orotan lantzea ezinbestean egin beharreko bide gisa marraztu dute denek.