Futbolak eta jai giroak maskulinitate eredu tradizionalak sustatzen dituzte

/in , , , , , /by

Gazteek genero eredu zaharrei eusten dietela berretsi du Emakundek saritutako ikerketa batek. Kontzientzia kritikoa garatzeko, kontzientzia feministaren garrantzia nabarmendu dute

Ikerketaren arabera, futbola «maskulinitate heterosexista sustatzeko eremu pribilegiatua» da. Irudian, jarraitzaileak harmailan, futbol partida bat ikusten

Ikerketaren arabera, futbola «maskulinitate heterosexista sustatzeko eremu pribilegiatua» da. Irudian, jarraitzaileak harmailan, futbol partida bat ikusten. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS

Futbolak, jaiek eta zenbait aisialdi eremuk maskulinitate eredu tradizionalak sustatzen dituzte. Ondorio horretara heldu da Emakundek saritu duen ikerlan bat. «Horrek ez du esan nahi kirola egiten duten neska-mutilek ideia horri eutsiko diotenik, baina egia da futbolean hala gertatzen dela», zehaztu du Mari Luz Esteban antropologoak, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako gazteen genero harremanak aztertu dituen ikerlanaren koordinatzaileak.

EHUko Antropologia saileko bost ikerlari feministak egin dute ikerketa. 15 eta 30 urte arteko 102 gazte elkarrizketatu dituzte, baita euren testuinguruan behatu ere. Horren bitartez jasotako informazioa hiru ardatzetan sailkatu dute: jarraipena duten genero rol tradizionalak eta estereotipoak; genero eredu berri eta zaharren artean antzemandako gatazkak; eta betiko ereduekin gertatutako hausturak.

Kirola, oro har, eta futbola bereziki, «maskulinitate heterosexista sustatzeko era pribilegiatua» dela azaldu du Estebanek. Jone Miren Hernandez ikerlariak gaineratu du ezaugarri hori ez dagoela, berez, futbolari atxikia: «Interesgarria ez da futbola bere hartan, baizik eta kirol horrek dakarren guztia, bere inguruan eraikitzen dena». Alde horretatik, Hernandezek azaldu du kirola sozializazio eremu garrantzitsua dela, eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako gazteentzat ere «presentzia handia» duela.

Bestetik, «parranda» ere eredu tradizionalen sustatzaile gisa kokatu du ikerketak. «Dibertimendu eta sedukziorako balio duen eremua da neska eta mutilentzat, baina, aldi berean, beste dimentsio bat du gizonezkoen arteko sozializaziorako», azaldu du Estebanek. Dimentsio horretan, maskulinitate eredu tradizionalak indartzen direla erantsi du.

Era berean, mutilek jaiari egozten dioten «kontrolik eza» nabarmendu dute ikerketan. Kontrol falta hori drogen kontsumoarekin lotu dute gazteek —alkohola zein bestelako gaiak—. Ikerketak ondorioztatu du testuinguru horretan «maskulinitate eredu tradizionalagoa» agertu ohi dela. Egoera horiek gizon gazte gehienetan gertatzen direla gaineratu dute, baita kontzientzia feminista garatua zutela esana dutenen artean ere.

Jokabide horiek argudiatzeko arrazoibide «naturalizatzaileak» baliatu dituzte ikerketan parte hartu duten gazteek. Hau da, haien ustez, sexu bakoitzak berezkoak, naturalak, dituen grinak islatzen dira jai giroan. Dena den, eremu hori ez dago behar beste ikertua, Estebanen arabera. Edonola ere, «desberdintasunaren ikasketa naturalizatzailean» kirolak eta aisialdiak zeresan handia dutela berretsi du.

Jai eremuaz gain, lokaletan oinarritutako aisialdi eredua ere urratzeko moduko ikergaia dela iradoki du Estebanek. Hain zuzen ere, eredu hori berritzailea den edota elkarte gastronomikoetatik «oinordetzan jaso» duten galdetu diote ikerlariek beren buruari. Lokal askotan neskak eta mutilak badaude ere, aisialdi eremu horiek maskulinizatuta daudela hausnartu dute.

Genero ereduetan arrakala

Genero eredu berri eta zaharren artean antzemandako gatazkak ere jorratu ditu ikerlanak. Horien artean, «erreferentetzat» jo dituzte Hondarribiko eta Irungo (Gipuzkoa) alardeak. Bidasoa eskualdeko gazteek duela hogei urteko argudioak «errepikatu» dituztela azaldu dute antropologoek; transmisio horretan familiaren eta lagun taldearen eragina handia izan dela hausnartu dute. Bestalde, alarde parekidearen aldekoen artean beste jokabide batzuk antzeman dituzte, gizarte mugimendu edota «figura feminista» batek kontzientzia kritikoa piztu dielako.

Beste maila batean, ikerketan ikusi dute genero harreman ereduen arteko gatazkek indar berezia izan ohi dutela bizitzaren «trantsizio uneetan»: lan ibilbideari lotutako erabakiei aurre egitean, bikote harremanak hastean, eta, azkenik, seme-alaba bat izatean. Aldi horietan, amatasunaren, etxeko lanen banaketaren, aisialdiaren eta beste hainbat gairen inguruko gatazkak areagotu ohi direla nabarmendu dute.

Ikerketa lanak antzeman du ereduen arteko gatazka bestelako alorretara heldu dela. Indarkeria matxistari edota sexualitateari dagokionez, aldaketak sumatu dituzte gazteen diskurtsoan. Edonola ere, gaineratu dute aldaketok horretara mugatzen direla: teoriara. Horrez gain, gazteek ziurgabetasunarekin eta alor ezkor eta gatazkatsuekin lotzen dituzte aipatu gai horiek.

Gizonen eta emakumeen arteko harremanetan genero rol tradizionalekin apurtzen duten eredu berriak antzeman dituzte ikerketan. Nagusiki, bi modutan gertatzen dela xehatu du Hernandezek: batetik, ezkontzea eta haurrak izatea dakartzan eredu tradizionala hautsiz; eta bestetik, genero rol maskulino eta femeninoen arteko muga gaindituz —afektuzko jokabideen eta kirolaren bidez, lan munduan, ikasketetan…—. Halaber, Hernandezek beste ezaugarri bat gehitu du: eredu berriak urratzen dituzten pertsonek kontrol sozial agerikoa duten eremuak baliatzen dituzte: gorputzaren irudiarekin esperimentatu, erresistentzia agertu…

Hausketarako hiru eragile

Genero harreman tradizionalekin hausten duten eredu berrien inguruan, galdera bati heldu dio Emakundek saritutako ikerketak: zein faktorek eragiten dute desberdintasunaren inguruan iritzi kritikoagoa izatea? Emaitzak ikusita, zenbait faktore eman dituzte: ideologia feminista izatea, ingurutik jasotako erreferentziak, eta sozializazio espazioetan izandako parte hartzea.

Kontzientzia feministaren garrantzia nabarmendu dute, baina beste eragileen garrantzia ere gogoratu dute. Erreferentzien artean, familian, lagun taldean edota hezkuntza munduan jasotakoak nabarmendu dituzte. «Normalean emakumeak izan ohi dira», zehaztu du Estebanek. Sozializazio espazio zehatzei dagokionez, bi modutan susta daiteke iritzi kritikoa agertzea: eredu tradizionalak sustatzen duten espazioetatik urrunduz, edo jokabide irekia ahalbidetzen duten eremuetan parte hartuz. Azken horien artean abesbatzak aipatu dituzte.

Sexu askatasunaren alde manifestazio jendetsuak Euskal Herrian

/in , , , , /by

LGTB Harrotasunaren Nazioarteko Egunak Euskal Herriko hiri nagusiak koloreztatu ditu ekainaren 28an. Borrokarako, sexu askatasuna aldarrikatzeko eta aniztasuna ospatzeko egunean ortzadarra izan da protagonista.

LGTB Harrotasunaren egunez manifestazioa Bilbon

LGTB Harrotasunaren egunez manifestazioa Bilbon. (Argazkia: @EcuadorEtxea)

Hego Euskal Herriko hiriburuetan barrena manifestazio jendetsuak izan dira. Arratsalderako zegoen egina deialdia lau hiriburuetan eta ehunka lagun bildu ditu gay harrotasunaren eta aniztasunaren aldarrikapenaren egunak. LGTBfobiaren aurkako aldarriak nagusitu dira eta errefuxiatuekiko elkartasuna adierazi dute manifestariek. Bilbon, esaterako, Harrotasunak ez du mugariklelopean egin dute. Eredu tradizionaletik kanpo dauden errealitate ugariak aldarrikatu dituzte.

bilbo 2016-ecuador etxea

“Sexu askatasuna posible izateko, pertsonen duintasuna errespetatu behar da”

/in , , , , /by

Urtero ohi duenez, EHGAM Euskal Herriko Gay Askapenerako Mugimenduak Urrezko Hirukia sariak banatu ditu gaur Bilboko Kafe Antzokian.

urrezko hirukia 2016

Iker Ortiz de Zarate, Imanol Alvarez, Javier Liñera eta Jon Koldo Vazquez

ker Ortiz de Zarate, Javier Liñera eta Jon Koldo Vazquez aktoreek jaso dute, euren ibilbide profesionalean LGTBI komunitatearen helburuekin bat datozen gaiak jorratzeagatik.

Bilbo Hiria irratiko koordinatzaile Ane Zabalak Imanol Alvarez EHGAMeko kidearekin eta Vazquez sarituarekin hitz egin du.

Aldarria, harro eta ozen

/in , , , , , , /by

LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Eguna aldarrikatzeko asmoz, hainbat ekitaldi antolatu dituzte gaurko, Euskal Herriko hainbat hiri eta herritan. Arratsaldean izango dira deialdi nagusiak: 19:30ean eta 20:00etan.

Hilaren 18an Miarritzen antolatu zuten manifestazioa

Hilaren 18an Miarritzen antolatu zuten manifestazioa. BOB EDME

Ozen entzungo da gaur, urtero legez, Euskal Herriko gay, lesbiana, transexual, bisexual eta intersexualen aldarria kalean. Aurreko egunetan antolatu diren ekitaldiez gain, hainbat mobilizazio eta bestelako egitasmo egingo dituzte gaur.

Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan antolatu dituzte manifestazioak. 19:30ean hasiko dira Bilboko —Moiua plazatik— eta Donostiako deialdiak —Bulebarretik—. Bizkaiko Ekainak 28 Koordinakundeak antolatu du Bizkaiko martxa, Harrotasunak ez du mugarik lelopean, errefuxiatuen afera mahai gainean jarriz. Izan ere, «guztientzako gizarte justuagoa» nahi dutela aldarrikatu zuten prentsaurrekoan, sexu aniztasuna eta genero nortasuna kontuan hartu gabe. Gogora ekarri zuten Europara iritsi nahi duen errefuxiatu uholdea, eta ikusarazi haietako askok «disidentzia sexualaren estigmari» aurre egin behar diotela.

Gipuzkoakoa EHGAMek, Bilgune Feministak, Medeak-ek eta Kitzikan-ek antolatu dute. Gasteizkoa, bestalde, Andre Maria Zuriaren plazatik abiatuko da, 20:00etan. Ordu berean hasiko da Iruñeko manifestazioa ere, autobus geltoki zaharretik, E28 plataformak antolatuta.

Ez dira deialdiak antolatu dituzten elkarte bakarrak. Gehituk, esaterako, hainbat ekitaldi antolatu ditu Donostiako Gros auzoko Katalunia plazan. Haurren txokoarekin hasiko dute, 17:00etan, eta musika bideoak jarriko dituzte 19:00etan. Ordu erdi geroago, manifestua irakurriko dute, eta 19:45ean koloretako puxikak askatuko dituzte, Orlandoko (AEB) sarraskiaren biktimen omenez. Musikak hartuko du lekua gero, batukadarekin.

LAB sindikatuak ohar bat plazaratu du, lantokietako sexu askatasunaren eta aniztasunaren aldeko neurriak aurkezteko. 11:00etan Bilboko Arriaga plazan biltzeko deia egin dute.

Lapurdin, ohi bezala, orain dela bi larunbat antolatu zuen mobilizazioa Les Bascos elkarteak. Herritar andana bildu ziren Miarritzeko karriketan.

Heteroarauaren ihesean

/in , , , , , /by

Errefuxiatuen eta, bereziki, haien artean sexu disidenteen eskubideak aldarrikatu dituzte LGTBI komunitatearen eguneko manifestazioetan

Ehunka lagun elkartu ziren manifestazioetan. Irudian, Iruñekoa

Ehunka lagun elkartu ziren manifestazioetan. Irudian, Iruñekoa. IÑIGO URIZ / ARP

«Harrotasuna» eta «lotsa» uztartu dituzte ehunka lagunek Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan. LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Egunaren harira, manifestazioak egin zituzten atzo, Harrotasunak ez du mugarik lelopean. «Europako hiritarrok azken boladan ez dugu harro egoteko moduko arrazoirik. Badugu, ordea, zertaz lotsatu», ohartarazi zuten manifestazio bukaeran irakurritako agirian. Izan ere, Europara asilo eske etorri diren milaka errefuxiatuak izan dituzte gogoan aurtengo mobilizazioetan. «Berdintasunezko gizarte zuzenagoa nahi dugu guztiontzat, gure desioak, sexu praktikak edo genero identitatea kontuan hartu barik. Oihukatu nahi dugu halako mundu berririk ez dela izango laguntza eta abegikortasuna eskatzen diguten pertsona horiek ere barnean hartuko ez baditu».

Errefuxiatu horien artean dauden gay, lesbiana, transexual, bisexual eta intersexualak ikusaraztea izan zen atzoko mobilizazioen berezitasuna. «Euren etxea utzi eta gurean etxe berria eraikitzeko dauzkaten arrazoi askoren artean, euretako askorentzat inportanteenetako bat izan daiteke disidente sexualak izatea. Gerrak, ihesaldiak, errefuxiatu guneetan sartu eta pilatzeak eragindako arazoei gehitu behar diete disidente sexualaren estigma».

Europan ere ez dute lortzen erasoak desagertzerik. Atzoko egunaren harira argitaratutako adierazpenean, EAEko arartekoak azpimarratu zuen lege aitortza beti ez dela berme: «Orlandoko zorigaiztoko gertakariak agerian jarri du, gainera, talde horren kontrako gorroto delituek arriskutsuak direla oraindik ere, baita LGBTIen eskubideak legez aitortuta dauden gizarte batzuetan ere». Testu berean eman du datua: «Oinarrizko Eskubideen Europako Agentziak 2012an egin zuen azterlanak agerian utzi du Europan ere LGBTI pertsonak indarkeriaren eta gorrotoaren beldur direla, lautik batek pairatu baititu indarkeria fisikoa edo mehatxuak bere sexu joeragatik edo genero identitateagatik azken bost urteotan». Hego Euskal Herrian, esate baterako, %3,3 hazi dira aurten LGTBI komunitatearen aurkako erasoak.

Lan munduan ere, okerrera

«Krisia hasi zenetik ugaritu egin direla nabaritu dugu», ohartarazi zuen Urtzi Ostolozaga LABeko kideak, atzo goizean sindikatuak Bilbon egin zuten elkarretaratzean. «Lantokietan beldurra eta lehiakortasuna ugaritu egin dira. Murrizketek eta lan erreformak egonezina sortu dute», azaldu zuen. «Ezberdinarekiko gorrotoa oinarri duen eskuin muturreko diskurtsoarekin» lotu du. Haren esanetan, «langile klasea zatitzea» da helburua.

LABek sexu askatasunaren aurkako erasoei aurre egiteko tresna bi sortu ditu azken urteetan: 2014an gida bat aurkeztu zuen; iaz, lantokietan prebentziorako eta erasoei erantzuteko protokolo bat. Ostolozagak aitortu zuen protokoloa ez dela eurek nahi besteko ezaguna, baina iruditzen zaio fruituak eman dituela. Horretan sakontzeko, irailetik aurrera prestakuntza saioak eskainiko dituzte. Gainontzeko sindikatuekin elkarlanean aritzeko premiaz ere ohartarazi zuen.

Lantegietan LGTBIfobiaren aurkako borroka indartzeko premia ikusi du LABek

/in , , , , , , /by

Sindikatuen arteko elkarlana sustatzeko asmoa iragarri du sindikatuak. Elkarretaratzea egin du Bilbon goizean, eta Euskal Herri osoan egingo diren mobilizazioetan parte hartzera deitu du.

lab- lantokietan ere sexu askatasuna

LAB sindikatuko ordezkariak Bilboko Arriaga plazan elkartu dira LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Egunean lantegietan ere sexu askatasuna aldarrikatzeko. Urtzi Ostolozaga sindikatuko bozeramailearen esanetan, “krisia hasi zenetik ugaritu egin dira erasoak”. Haren esanetan, egoera zaurgarriagoan daudenek —gazte, etorkin, emakume eta LGTBI komunitateko kideak, kasurako— langileriak oro har baino gehiago sufritzen dituzte krisiaren erasoak.

Horregatik LABek azken urteetan diskriminazioari aurre egiteko tresna bi sortu dituela ekarri du gogora: gida bat eta protokoloa. Biak fruituak ematen ari direla azaldu du, baina protokoloak espero baino ezagutza txikiagoa lortu duela aitortu du. Ikusgarri egiteko kanpaina bat ipiniko dute martxan, ordezkari sindikalen bulegoetan kartel berezi bat ipinita. Era berean, aurki prestakuntza saioak eskainiko dizkiete.

Sindikatuak berak egindako elkarretaratzean ez ezik, Euskal Herri osoan egingo diren beste mobilizazioetan ere parte hartuko dute LABeko kideek. Gizarteari beste horrenbeste egiteko deia egin diote. Bilbon eta Donostian 19:30ean hasiko dira manifestazioak, Moyua plazan eta Bulebarrean. Iruñean eta Gasteizen, 20:00etan abiatuko dira, autobus geltoki zaharretik eta Andre Mari Zuriaren plazatik.

EHGAMek, berriz, Urrezko Hirukia banatu du Bilboko Kafe Antzokian. Iker Ortiz de Zarate, Javier Liñera eta Jon Koldo Vazquez aktoreek jaso dute, euren ibilbide profesionalean LGTBI komunitatearen helburuekin bat datozen gaiak jorratzeatik. Aurten ez dute Trapuzko Espartinik banatu, hautagaiak “errepenak edo Euskal Herritik urrunekoak” izan direlako.

H(ETEROAR)AU (A) EZ DA GURE BAKEA. PLAZEREZ DESOBEDITU

/in , , , , , , , /by
SAIOA IRAOLA URKIOLA
EUSKAL HERRIKO BILGUNE FEMINISTA

Familia nuklearrik? Ez, eskerrik asko. Gero eta gehiago gara patriarkatuaren oinarria den familia nuklearraren nagusitasuna eta gailentzen den harreman eredua ezbaian jarriz, heteroaraua plazerez desobeditzeko hautua egiten dugunak: guraso bakarrak, lesbianak, bi guraso baino gehiagoko haurrak, harreman poligamiakoak dituztenak, ama izatea erabakitzen dugun lesbiana bikoteak, sexu langileak, transexualak, praktika sexual koitalak lehentasunezkoak ez ditugunak, ama ez izatea erabakitzen dugunak, praktika sexualen kategorizazioari ihes egiteko hautua egiten dugunak, lagun taldeak, eta abar.

2016/06/28

Hortaz, sexualitateari, plazerari, dimentsio politikoa emateko saialdi erabatekoa izan dadin jarraitzen dugu. Ez ditugulako praktika lesbikoak arauaren barnean sartu nahi, araua bera deslegitimatu, praktika aniztasuna errealitate bat dela ohartarazi eta denak erdigunean gaudela aldarrikatzen jarraituko dugu.

Monogamia, familia eredu patriarkala, estigma zein maitasun erromantikoaren bitartez emakumeon sexualitatearen eta gorputzen kontrola susta-tzen duen heteroarauaren aurrean gero eta ozenagoa da arau nagusitik kanpo kokatzen garenon ahotsa. Sexualitate hegemonikoaren edozein arau-hauste bidean aurrera jarraitzeko ezinbestekoa dugu: patriarkatuak sortu dituen kategoria hertsiak eta mugatuak gailendu, eta aniztasuna oinarri duen jendarte baten beharra gero eta ageriagoa da. Zentzu horretan, jendarte feminista baten alde lanean jarraitzeko beharra ikusten dugu, eta honetan herritar orok badugu zer egina.

H(eteroar)au (a) ez dela gure bakea diogu. Heteroarauaren haitzean arrakalen ugaritzearen aurrean, erresistentziak eta indarkeria ere areagotzen doaz: kaleko erasoak, edota Espainiako Gobernu ultraeskuindarrak krisiaren aitzakiapean-edo egindako erreforma eta bultzatutako neurriak ere. Artean, Familia Plana, zeinetan gay, lesbiana eta etorkinen sendiak arazotsuen multzoan sartu dituen; osasungintzan transen sexu operazioetan egindako murrizketak, lesbianei zuzendutako lagunduriko ugalketa teknologien zerbitzu publikoetan izandako murrizketak, hezkuntzan Lomce legearen bitartez egiten  ari den ideologizazio eskuindarra, balio diskriminatzaile eta erreakzionarioen sustapena, abortuaren lege organikoan eginiko aldaketa (16-17 urte arteko emakumeek gurasoen baimena behar izatea)… Horrek guztiak familia patriarkal nuklearraren indartzea du ondorio, baita sexualitatea plazeraren kudeaketa gisa ulertu beharrean erreprodukziorako bitarteko gisa denaren ulermenean sakontzea ere, besteak beste.

Horregatik guztiagatik, ez gara nazkatuko adierazteaz, H(eteroar)AU (a) EZ DA GURE BAKEA eta plazerez desobeditzen jarraituko dugu muxu, begirada, koxka, masaje, mimo, laztan bakoitzean. Ekainaren 28a borroka eguna dugu, beraz, egingo diren mobilizazio eta ekintzetan parte hartzeko deia zabaltzen dugu.

Homofobiaren aurpegiak

/in , , , , , /by

Gizarteak inoiz baino normaltasun handiagoz ikusten du LGTBI komunitatea, baina ez da guztiz islatzen egunerokoan. Homofobiak bizirik dirau herritarren artean, nahiz eta «kontraesanezkoa» izan daitekeen.

zebrabide koloretsua

Stonnewalleko (New York, AEB) istiluen 47. urteurrena da gaur. Poliziek izen bereko tabernan egindako sarekadari erantzunez, altxatu egin ziren New Yorkeko gay, lesbiana eta transexualak. Mugarri bihurtu zen altxamendu hura LGTBI komunitatearentzat; ordura arte ilunpean bizi zen talde hura bere eskubideen eta sexu aukeraren alde agertzen hasi zen. Ostadarra kolorea hartzen hasi zen. Horregatik da ekainaren 28a LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Eguna.

Hobetu da egoera 47 urte geroago; agerikoa da urrats handiak egin direla gayen, lesbianen eta transexualen eskubideen alde, baina bizirik dirau homofobiak oraindik ere. Hiltzen. Aldaerarik makurrena erakutsi zuen hilaren 12an: gizonezko batek LGTBI komunitateko 50 lagun hil zituen tiroz Orlandoko (AEB) dantzaleku batean. Samina eta haserrea eragin zuen gertakari hark munduan. Oihartzun txikiagoa izan zuen bi aste lehenago Veracruzko (Mexiko) dantzaleku batean izandako erasoak; lau kide hil zituzten, eta hamar zauritu. Ostadarra belztu zuten erasook.

Tamalez, izozmendiaren erpina besterik ez da. Eraso bortitz horiez aparte, sexu aukera askatasun osoz bizitzeko oztopoak dituzte egunerokoan LGTBI komunitateko kideek. Mikrohomofobien eraginaz hitz egin du Imanol Alvarez EHGAMeko sortzaileak. «Homofobia handia dago; hor daude Orlandoko kasua eta antzeko beste batzuk. Baina egunerokoan agertzen diren homofobia asko daude, mikrohomofobiak, batzuetan gu konturatu gabe; agian gure baitan».

Hainbat adibide jarri ditu: mutiko bati neska-lagunik duen galdetzea edo alderantziz, haurra ustez bere sexuari dagokion arropa erabiltzera behartzea, irainak… «Marikoia esaten duen jende gehienaren helburua ez da norbaiti marikoi deitzea, zerbait txarra esatea baizik, kabroia dela. Hizkera horren atzean ideologia dago». Espainian orain dela hilabete batzuk gertatutakoa ekarri du gogora: Andaluziako futbol epaile batek kargua utzi zuen, ezin zituelako jasan partidaro egiten zizkioten irainak.

Egungo gizartean familia nuklearrak duen garrantzia nabarmendu du Saioa Iraola Bilgune Feministako kideak.Heteroaraua ez da gure bakea! leloa erabili dute gaurkoari begira. «Adierazi nahi dugu bakea ez dela neutroa, patriarkatuak duen funtzionamendu normalari esaten zaiola bake. Heteroaraua bakearen aurkako arau sistema da». Izan ere, Iraolaren irudiz, sistema horren errealitate dira, besteak beste, sexu indarkeria, indarkeria ekonomikoa eta prekaritatea.

«Kontraesanezkoa» da errealitatea, Alvarezen iritziz. Homosexualitateak eta transexualitateak inoiz baino oniritzi handiagoa izan arren, «azalean» dago homofobia. «Balirudike politikoki zuzen izateak egon beharko lukeela azalean, eta gorrotoa barren-barrenean, baina kontrakoa gertatzen dela sumatzen dut: matxismoa eta homofobia daude azalean, pertsona bat zein ar edo zein eme den erakusteko iniziazio erritu bat balitz bezala; baina, gero, barrenean, gehienek normaltzat hartzen dute pertsona bat gaya edo lesbiana izatea».

Kontraesan horren adierazle izan daiteke kale erasoen hazkundea, nahiz eta ez dagoen argi zein aldagaik eragin duen. LGTBI komunitateak orain duen ikusgaitasuna izan daiteke faktoreetako bat, Iraolaren ustez: «Gero eta gehiago gara praktika hegemonikoetan arrakalak egiten ditugun gayak, lesbianak eta transexualak; eta, horren aurrean, areagotu egin da erresistentziaren eta indarkeriaren erabilera. Ilunpean zaudenean, erresistentziak daude, baina ikusgai bihurtzeko apustua egiten duzunean, areagotu egiten dira». Horrez gain, lehen baino beldur gutxiago dago eraso horiek salatzeko garaian.

Alvarez ere iritzi berekoa da, nahiz eta baduen zalantzarik. «Lege aldetik aurrerapauso handiak eman direnez, beharbada gutxiengo bihurtzen ari diren taldeek sutsuago adierazten dute homofobia, amorruaren amorruz; baina ez dakit analisi errazegia ez den hori. Urteak pasatu dira, eta erasoak murriztu beharrean, areagotu egin dira. Kezkatu egiten gaitu horrek». Penduluaren metafora erabili du atzerapausoa irudikatzeko.

Ospakizuna eta borroka

Fobiak gizartean hartzen ari diren garrantzia nabarmendu du Iraolak, beste aldagai bat bezala: «Fobiek oinarritzen dute gure jendarteko joera». Bilgune Feministako kidearen iritziz, «fobiak sustraietan errotuak dituen jendarte batean bizi gara, non gerra letra larriz idazten ez den, eta, meteoritoen gisa, aldizkako gerra uneak bizi direla ematen duen. Bizitza bera baliogabetua dago osoki, eta gorrotoz betetako bizitzak garatzen goaz».

Senegalgo egoera ezagutzeko aukera izan zuen Alvarezek orain dela gutxi, Munduko Medikuek Bilbon antolatu zuten jardunaldi bati esker. Herrialde horretako LGTBI komunitateko kideek azaldu zutenez, «beti egon da homofobia», baina inoiz baino erantzun sutsuagoa egiten dute orain bestelako sexualitateen aurka. «Mendebaldetik desberdintzeko egiten dute, kontra egiteko beste modu bat da. Homosexualitatea Mendebaldeko zerbait dela esaten dute. Erlijioa, azken batean, herria erabiltzeko aitzakia da; berdin du islama edo kristautasuna den, botereak interes jakin batzuk defendatzeko erabiltzen du erlijioa».

Erasoen inguruan hausnartzeko garaian, beste gai bati heldu dio Iraolak: norbere egoera sozialari. «Nazioarteko oihartzunari begira ez da berdin Orlandon, AEBetan, LGTB taberna batean jendea erailtzea, edo Mexikon. Euskal Herrian ere ez da gauza bera gay exekutibo bat izatea edo etxeko langile lesbiana bat. Klase soziala, kultura eta nazio ikuspegia ere kontuan hartu beharreko aldagaiak dira».

Gaurko eguna ospatzeko eta borrokatzeko dela uste dute biek. «Aspaldiko leloa da Euskal Herrian Jaia eta borroka. Bietarako aproposa da gaurko eguna. Ondo dago olgetan aritzea, baina ezin dugu ahaztu lan egiteko asko dugula oraindik ere. Batzuek, batez ere gazteenek, pentsatzen dute: ‘Zer gehiago nahi dugu?’. Legea, oro har, nahiko ona da, ñabarduraren bat salbu, baina gizartean homofobia dago oraindik», azaldu du Alvarezek. Ekainaren 28ak duen «ikusgaitasuna» nabarmendu du Iraolak: «Denak dira borrokarako egunak, baina egia da gaur dimentsio handiagoa hartzen duela. Borroka eta mobilizazio eguna da».

Transexualen Arretarako Batzordea sortu da

/in , , , , /by

IRUÑEA. Transexualen Arretarako Batzordea sortu du Nafarroako Gobernuak, Nafarroako Berdintasunerako Institutuaren baitan. Diskriminazioari aurre egitea izango da batzorde horren egiteko nagusia. Besteak beste, gizartean transexualitatea ikusgarri egiteko proiektuak sustatuko ditu. Gainera, Nafarroako Gobernuko sail guztiei eragingo dien plana ere osatu beharko du.

«I’M ORLANDO, BUT I’M NOT GAY»

/in , , , , , /by

AITZIBER PZ. KARKAMO

Orlandoko gertaerek astindua eman dio Mendebaldeko ikuspuntutik mundu deitzen diogun errealitateari. Sarraskiaren egileak marikoiak gorroto zituela jakin zen arren, Texasko gobernadoreorde ultrakatolikoak erailketak justifikatu bazituen ere, hildakoei azken agurra emateko behar duten tanatorioetan ultraeskuindar homofoboak bildu baziren ere, triskantzaren arrazoi zehatzak ahaztuz, bortizkeriarik gabeko mundua aldarrikatzen duten mezu inozo bezain hutsez bete dira sare sozialak eta I’m Orlando leloaren ordez, I’m lesbian, trans and gay hitzak iritsiko zain egon naiz.

AEBetako diskotekan jazotakoak kutsu berezia duelako eta ez delako soilik Frantzia eta Belgika kolpatu dituen fanatismoaren beste eraso bat; izateko, desiratzeko eta maitatzeko era jakin baten aurkako erasoa baizik, gure Mendebaldeko mundu aske eta garatu honetan ere sarri babesa duen fanatismo baten ondorio, hain barneratua dugun kultura judeokristauaren seinale. Ohikoa ez bada ere, gure inguruko hainbat instituziok aurrea hartuz, azkar atera dute ostadar bandera udaletxeetako balkoietara, eraso armatuaren oinarri ideologikoa agerian utziz. Ekainaren 28a gertu dugunean, egun honen zergatiari buruz urtero errepikatzen diren galdera antzuen aurrean, erantzuna Orlandon dago. Eta Errusian, Mexikon, Kenyan, Sirian edo gurean.