BERRIA: LGTB+ harrotasunaren egunak ukitzen gaitu

http://www.berria.eus/paperekoa/1832/020/003/2014-06-26/lgtb_harrotasunaren_egunak_ukitzen_gaitu.htm

Ekainaren 28a kolore anitzeko bandera hartuta kalean sexu-askatasunak eta lesbo-gay-transexual-bisexual harrotasuna aldarrikatzeko eguna da. Geuretzat ere bai, ala?

Ez da kanpotik ezarritako betebeharra, geurea ere baden borroka baizik, barreneraino hunkitzen gaituen borroka. ELAn, militanteengandik hasita, gero eta areago ari da zalantzan jartzen normaltasuna heterosexuala izatea dela, eta zuzena, genero-identitate definitu eta normatiboa izatea.

Agian baiespen hori ez zegoen egin beharrik, baina badakigu imajinario kolektiboa alde batera utzi eta langile-klasearen beraren nortasuna irekitzea, subjektu kolektibo heterogeneo gisa, dimentsio ugari aitortzea dela, sarri ezkutuan mantentzen diren banakako errealitate eta errealitate kolektiboak aitortzea. Esaterako, hori da LGTB+ kolektiboek kaleratu dituzten aldarrikapen historikoen kasua.

Eguneroko gure bizimoduan etengabeak dira injustizia, diskriminazioa eta babes gabezia, lan merkatuan eta hortik kanpo; horregatik, sexu-eskubideen defentsa ezin da agenda sindikaletik at geratu. Bestela, eskubideak zatikatuko genituzke; hori larria da, jakinik eskubide bat murrizteak kate-efektuz beste oinarrizko eskubide batzuei kalte egiten diela, guztiak elkarren osagarri eta interdependente izanik. Eskubide sozial eta laboralak, sexu-eskubideak… Finean, giza-eskubideak.

Pentsa liteke ordena sexuala eta genero-arauak zalantzan jartzea minorien gauza dela, herritar gehienei edota langile-klaseari eragiten ez dien kontua, baina ustezko gutxiengoak sakrifikatuz gero, prezio bat ordaindu behar da aurrerago, ez soilik demokraziari dagokionez.

Hartara, ordena heteropatriarkal kapitalista mantentzea, bizitza afektibo-sexual librea izateko eskubidea armairu batean itxita edukitzea edo transexualitatea patologizatzea burdinazko hesiak altxatzea da bestelako jendarte eredu bat eraikitzerakoan, beste kultura politiko, pentsamolde eta sentitzeko erak dituen pertsona eredu desberdina egiterakoan, hain zuzen pertsona eta kolektibo hauek izanik gure jendartea errotik eraldatzeko bidea egingo dutenak.

Bestea-ren kultura hori guztia aitortzeak (arauaren barnean ez dagoena, desberdina dena sexu-hautu edo -izaerari buruz edota genero-identitateari dagokionez) sindikatu garen aldetik interpelatu eta ukitu egiten gaitu, ez soilik gure eguneroko borroka sindikalean. Kontrara, ezarritako arauekiko kritiko diren beste kolektibo eta mugimendu sozialekin dugun aliantza indartu egiten du.

Beraz, borroka eta ardatz kritikoak gurutzatzeko ariketa diskurtso formaletik haratago eraman behar da, oso zaila eta oztopoz betea den arren agenda sozial eta laboral erreibindikatibo batean borrokak eta interes kolektiboak bateratzea.

Horregatik, bidegurutze teoriko horrekin batera banakako eta taldekako praktikak beharrezko izango dira, aurre egiteko sinesmen- eta balio-sistema honi guztiari, eta hori beste era batera formulatzeko. Izan ere, hainbat arlotan agindu nahi baitigu: besteak beste, nor maite behar duzun, gizon ala emakume gisa nolakoa izan behar duzun eta, areago, zure nortasun agirian zein izen agertu behar den.

Hezur hutsean dirauen erregimen demokratiko (oraindik horrela izendatzen jarraitu badezakegu) eta patriarkal honetan, babes kolektiborako ditugun tresnak desagertzear daude. Austerizidioak horrela agintzen du, eta lanaren mundutik garbi ikusten dugu: lan erreformak, negoziazio kolektiboaren erreforma, erreforma fiskala, LOMCE edota berehalako abortoaren erreforma, besteak beste.

Murrizketak, atzerapausoak, eskubide galerak… lelo galantak. Gainera, badirudi gaitz horiek gure salbazioa izango direla. Horretara bideratuak daude egungo medio eta diskurtso ofizialak ustezko errekuperazio eta tunelaren irteeraz mintzo direnean.

Gure oinarrizko eskubideak merke- merke saltzen ari diren garai hauetan, ikusezinak diren inpaktu eta arrisku egoera handienetan dauden pertsona eta kolektiboei erreparatu behar diegu. Horretarako, sindikalismotik eguneroko ekintza sindikala eta negoziazio kolektiboa LGTB kolektiboen eskubideen alde jarri behar dugu, dibertsitate sexualaren eta genero identitate anitzen alde borrokatuz baita ere. Lantokietan neurri eta ekintza lotesleak lortuz, alde batetik, eta, bestetik, agerikoa eta eraginkorra den aliantza partekatuz errealitate hauen inguruan lanean dabiltzan kolektibo eta mugimendu sozialekin.

ELAk eutsi egingo dio bere konpromisoari, ekainaren 28arekiko nahiz hetero araua eta inposatutako genero-aginduak hausten dituztenekiko. Egungo egoera ikusirik, ezin ditugu baztertu borroka historikoak, ezta gure erraietan hunkitzen gaituzten ahotsak isilarazi ere.

Ekainaren 28an, denok kalera!

BERRIA: “Homosexualak ezkutatuta eta beldurrez bizi dira Afrikan”

Alica Nkom, Giza Eskubideen aldeko abokatua

Alice Nkom 2

Alice Nkom

Homosexualak erraz kartzelatzen dituzte Kamerunen; gizarteak, Elizak eta gobernuak baztertu egiten dituzte; egoera aldatzeko, nazioartearen laguntza eskatzen dute defentsan ari diren abokatu gutxiek.

Duela 50 urte, Afrikako abokatutzaren esparrua gizonen esku zegoen, eta homosexualen defentsa egitea ia pentsaezina zen. Baina Alice Nkomek (Kamerun, 1945) haien artean toki bat egitea lortu zuen, eta Kamerungo aurreneko abokatu emakume beltza bihurtu zen, 24 urte zituela. Urteak eta urteak eman ditu Afrikako gay eta lesbianen eskubideen alde borrokan. Asteon, Bilbon izan da, EHUko udako ikastaroetan antolatutako Komunikazioa, gatazkak eta garapenerako lankidetza topaketetan hitzaldi bat ematen. LGTB kolektiboak (lesbiana, gay, transexual eta bisexualak) Kamerunen duen egoera ezagutarazi du.

Mehatxuak jasaten dituzu gay eta lesbianak defenditzeagatik. Nola eramaten duzu egoera hori?

Abokatuentzat oso arriskutsua da horrelako ekintza motetan sartzea. Ez gara asko. Ez da lan erraza izaten, baina urte asko daramatzat, eta ohituta nago oztopoei aurre egiten. Gai hau tabua da: homosexualek ezkutuan bizi behar dute Afrikan. Giza eskubideei eta pribatutasunari buruz ari gara; hori dela eta, eztabaida sortu behar dugu gizartean.

Urte hauetan zer aldatu da Kamerunen? Nola bizi dira gay eta lesbianak?

Egoerak okerrerantz egin du, oro har. Duela 30 urte, edateko ura ateratzen zen etxeko txorrotatik, eta gai nintzen nire haurren biberoiak betetzeko. Gaur egun, nire ilobena ezin dut bete etxeko urarekin. Herrialde bateko lider bat bere herria edateko urez hornitzeko gai ez denean, gizartearen arreta beste gai batzuetara desbideratzen ahalegintzen da. Futbola eta homofobia oso erabiliak dira horretarako. Egun, horri esker, estigmatizatuta bizi dira homosexualak. Gogoan dut 2003an lau mutil etorri zirela nire bulegora. Frantziatik oporretan etorri ziren Kamerunera. Haietako bi bikotea zirela sumatuta, erabaki nuen abisu bat eman behar niela. Azaldu nien zer gertatuko zen jendeak lagunak baino gehiago zirela igartzen bazuen. Txundituta eta beldurrez begiratu zidaten.

Lesbianen egoera are zailagoa al da oraindik?

Ez, egoera bera da guztientzat, oso txarra. Haurtzaroan has daitezke arazoak. Diru asko xahutzen dugu haurrak atzerrira bidaltzen. Pentsatzen dugu gure herrialdea eraikitzen lagunduko dutela bueltatzen direnean, kanpoan ikasitakoarekin. Batzuk oso gazte bidaltzen dituzte; horren ondorioz, atzerrian hasten dira sexu orientazioa deskubritzen, eta, noski, askok homosexualitatea aukeratzen dute. Horiek, bueltatzean, umiliazioa, jazarpena eta kartzela baino ez dute aurkituko.

Afrikako zein herrialdetan da errepresiorik bortitzena?

Kamerunen daude homosexualen aurkako lege gogorrenak, eta atxiloketa gehienak han izaten dira, isilpean. Nazioartea Ugandari begira dago, onartu duen lege zapaltzaile bat dela eta. Baina, jazarpenari dagokionez, Ugandan baino okerragoa da egoera Kamerunen.

Zer argudio erabiltzen dituzte gazte homosexualak kartzelatzeko?

Edozein keinuk edo hitzek balio du pertsona bat espetxeratu ahal izateko. «Maite zaitut», esaten duen mezu bat bidaltzea ere oso arriskutsua izan daiteke. Norbaitek homosexuala zaren susmoa hartzen badu, arazoak izan ditzakezu berehalaxe. Janzkerarekin adi ibili behar dute. Ez da onartzen emakume jantzirik erabiltzea. Oro har, jendea telebistatik edo irratitik urrun dago, eta tradizioei helduta bizi da. Homosexualitatea mendebaldetik datorren gaitz bat dela uste dute, eta ez dute onartzen. Ez dira ohartzen benetako errepresioa beren herrialdetik bertatik datorkiela, pentsamolde bat inposatu baitiete.

Oihartzun handia izan zuen bi gazteren kasuak: kartzelatik ateratzea lortu zenuen.

Bai, 2011n gertatu zen. Bost urteko espetxe zigorra ezarri zieten bi gizoni. Denetarik entzun zen: emakume jantzita zebiltzala, kalean aho sexua egiten ari zirela, eta abar. Nire indar osoa jarri nuen kasu hori irabazteko, eta, azkenean, aurreiritziengatik epaituak izaten ari zirela frogatzea lortu genuen. Tamalez, horrelako kasuak behin eta berriro errepikatzen dira.

Kamerunen, homosexualitatea debekatuta dago. Ba al dago debekuari jendaurrean aurre egiten dion mugimendu indartsurik, ala klandestinitatera edo atzerrira joatera kondenatuta daude?

Homosexualitatea ilegala denez, oso zaila da edozein mugimendu mota aurrera ateratzea: gero eta gehiago kriminalizatzen ari dira. Homosexualak ezkutatuta bizi behar dute Afrikan, beldurrez. Atzerrira alde egitea aukera bat da, baina denek ez dute horretarako diru nahikorik.

Kartzelatuei ere laguntzen diezu. Nola daude espetxean?

Oso gaizki bizi dira; ezin da deskribatu haien egoera. Kartzela infernua da haientzat. Dena galtzen dute: arratoiak baino okerrago tratatzen dituzte. Oso gogorra da. Kartzeletako langile asko homofoboak dira, eta ez diete babesik ematen: oinarrizko eskubideak ukatzen dizkiete. Inork ez ditu entzuten haien kexak; egoera horretan, laguntzen ari garenok familia, lagun eta itxaropen bihurtzen gara. Homosexuala izateagatik kartzelatzen dituztenean, amek ere arbuiatzen dituzte. Eta okerragoa da askatzen dituztenean: gizarteratzea ia ezinezkoa da.

Ba al dago egoera iraultzeko aukerarik?

Ezbairik gabe, badago aldaketarako aukera, baina lan handia egin behar dugu hori aldatzeko.

Aldaketa etorriko bada, nondik etorriko da?

Afrikako agintariek pentsamoldea aldatu behar dute. Lehenengo zailtasuna administraziotik dator. Agintariek esaten didate nire elkarte ADEFHOk egiten duen jarduera ezin dutela legeztatu, debekatuta dagoen zerbait defendatzen ari naizelako. Kamerunen badaukagu elkarteak libreki sortzeko askatasuna ematen duen lege bat, baina testu bat baino ez da. Berlingo Harresia eraitsi zutenean eta demokraziaren liberalizazioa gertatu zenean, Afrikako liderrak ez zeuden horretarako prest. Inork ezin du bortxatu zure etxeko pribatutasuna. Kamerunen, sexu harremanak etxean egin behar dira. Ezin da inor bortxatu, adingabeekin ezin da harremanik eduki, eta ezin da kanpoaldean praktikatu: horiek dira mugak. Beraz, pribatutasunean egiten den bitartean, ez lioke inori axola behar nola egiten den.

Zer erantzukizun daukate Afrikatik kanpoko herrialdeek Afrikako homosexualen egoeran?

Mandelak arrakasta handia lortu zuen apartheid-aren kontrako borrokan, eta, neurri batean, nazioartean zabaldu zen oihartzunari esker lortu zuen. Kanpoko indarrak aliatu garrantzitsu izan ziren. Kasu honetan ere, Mendebaldeko herrialdeen laguntza ezinbestekoa da Afrikako agintarien jarrera aldatzen laguntzeko. Zuen esperientziak behar ditugu. Giza eskubideei buruz ari garenean, guztion ardura da.

Kritikatu izan duzu Mendebaldeko gizarteek Afrikako egoerarekin duten jarrera.

Ez dira behar beste egiten ari. Kasu batek edo bestek oihartzuna lortzen duenean, arreta erakartzen dugu, baina ahaztu egiten da berehala.

AEBetan XIX. mendera arte izandako esklabotasunarekin konparatu duzu Kamerungo egoera. Hain larria al da?

Esklabotza mundu osoari eragiten zion arazo handi bat izan zen; toki batzuetan bada oraindik ere. Homosexualekin beste hainbeste: giza eskubide bat urratzen ari dira bai batean eta bai bestean. Elkartasuna funtsezkoa da horren aurka borrokatzeko. Beti egongo da bere pentsaera inposatzen saiatuko den beste bat, eta horren aurka indarrak batu behar dira. Kamerungo gay eta lesbianentzat oso garrantzitsua da jakitea ez daudela bakarrik.

Zer pisu du gaur egun erlijioak horretan?

Erlijioa da nire lanean aurkitzen ditudan harresi altuenetako bat. Jendeak esperantzarik ez duenean, kexak inori kontatu ezin dizkionean, Jainkoarekin hitz egiten du. Batez ere, helduak hurbiltzen dira elizara, eta apaizek diotena entzuten dute. Homosexualen aurkako diskurtsoa behin eta berriro errepikatzen denez, oso erraza da haiengan eragina izatea.

Zer egin daiteke estigma bukatzeko?

Eliza, politikari, administrazio eta familiekin hitz egin. Afrikako emakume orok ilobak eduki nahi ditu, eta homosexualitatea horiek ez edukitzearen sinonimo da. Amak ulerberak dira, baina, gizartearen presioa dela eta, arbuiatu egiten dituzte seme-alaba homosexualak. Helduak hezi behar dira umeak ere babesteko.

Hiesaren aurkako borroka handia da zurea. Egoera larria da oraindik Afrikan, ezta?

Sidado erakundean lan egiten dut, eta nerabeak hiesetik babestea da xedea. Gaixotasun horren inguruan ez dago ez prebentziorik eta ez informaziorik, nahiz eta oso gaitz arriskutsua den. Gainera, mundu osoko krisia nabaritu dugu; izan ere, nazioarteko erakundeek Afrikari bidaltzen dizkioten laguntza ekonomikoek behera egin dute.

Haurren defentsan konprometituta zaude. Zure haurrez gain, beste 50 adoptatu dituzu. Zerk bultzatu zaitu horretara?

Nahiago du pentsatu haiek ni adoptatu nautela. Kamerunen eta atzerrian bizi dira, eta, kanpora bidaiatzen dudanean, ni ikusten ahalegintzen dira. Nire maitasuna nahi badute, nola esango diet ezetz?

GARA: Francisen hilketak ozendu egin zuen homosexualen eta transexualen borroka

Duela 35 urte polizia espainol batek tiroz erail zuen Errenterian Bizente Badillo «Francis». Garaiko egunkariek «emakumez jantzitako gizon baten» hilketaren berri eman zuten, EHGAM plazara atera zen milaka lagunen aurrean eta lehenengoz ahots gora aldarrikatu zuen pertsona orok sexualitatea modu askean bizitzeko duen eskubidea.

orereta_1_francis_manifaBizente Badillo Francis Alacanteko herri txiki batekoa zen berez, gazterik Errenteriara bizitzera etorria eta erabat bertakotua zegoena. Gaua maite zuen eta emakumez trabestitzea gustatzen zitzaion. Asko ibiltzen zen Apolo izeneko dantzalekuan, oso ezaguna zen bertan eta areto horretako langileak lagunak zituen. Hain juxtu, bertan galdu zuen bizitza.

1979. urteko ekainaren 10a zen. Francis Apolo dantzalekuan zegoen, bertako langileekin hizketan eta trago bat hartzen. Ordurako diskoteka itxita zegoen. Norbaitek atea jo zuen eta langile bat gerturatu zen atera dantzalekua dagoeneko itxita zegoela esateko. Baina ate joka zebilen gizona ez zen konformatu, eta berriz egin zuen sartzeko saiakera. Eta, berriz, erantzun berdina eman zioten. Azkenean, ez dakite seguru nola, baina lortu zuen gizon hark dantzalekura sartzea. Lekukoek kontatzen dutenez, oso urduri eta haserre zegoen, euskaldunen kontrako biraoak botatzen zituen behin eta berriz, eta euskaldunen bat zeinen gustura hilko lukeen esaten omen zuen. Eta horrela zebilela, Francisek esan omen zion, «euskaldun bat? Ba hementxe daukazu bat». Orduan gizonezkoak pistola bat atera zuen poltsikotik eta tiro eman zion Francisi. Balak begian jo zuen eta han bertan geratu zen zerraldo. Gerora jakin zen tiro eman ziona Antonio Cava Laguna polizia espainola zela. Epaiketaren ondoren bederatzi hilabete kartzelan eman eta libre geratu zena.

Errenterian berehala zabaldu zen Francisen erailketaren berri eta herri batzar bat deitu zen gertaera latz hura nola salatu erabakitzeko. Aldi berean, udal batzarraren ezohiko bilkura bat izan zen (artean ez zegoen udaletxerik) hilketa hura gaitzesteko.

Erailketa gertatu eta bi egunera, ekainaren 12an, Errenterian greba orokorra izan zen eta herri batzar jendetsua antolatu zen herriko plazan. Garaiko kronikek kontatzen dute 10.000 lagun baino gehiago bildu zirela batzarrera eta ondorengo manifestaziora. Herri batzar hori oso garrantzitsua izan zen. Bertan, milaka lagunen aurrean, agertu ziren lehendabizikoz EHGAM-eko zenbait kide eta ozen esan zuten bazela garaia pertsona homosexual eta transexualen eskubideen aldeko borrokan hasteko. Nahikoa zela, ezin zela beste erasorik onartu inoren aukera sexuala tarteko.

Mikel Martin EHGAMeko kidea herri batzar hartan zegoen duela 35 urte, eta borroka bide berdinean segitzen du gaur egun. «Bizkaian sortu zen EHGAM urte pare bat lehenago eta Donostia inguruan eta Oreretan ere ari ginen mugitzen. Baina Francisen hilketak prozesua bizkortu egin zuen. Hurrengo egunean egunkari batean irakurri genuen ‘Han matado a un hombre vestido de mujer’ eta izugarri haserretu ginen. Bazirudien emakumez jantzita egoteak erasoaren larritasuna gutxitzen zuela. Eta orduan esan genuen, amorruz eta haserrez, nahikoa zela. Hor geundela eta gure eskubideen alde borrokatzeko gogoa eta beharra sentitzen genituela. Ozen esan genuen pertsona guztiek geneukala nahi genuen modura janzteko eskubidea, modu askean maitatzekoa eta sexualitatea nahi moduan bizitzekoa», kontatu du Martinek.

Ordura arte entzun gabeko ahotsa zen. «Manifestazioetan oso ohikoa zen Poliziaren kontra egiteko ‘maricones’ eta ‘iros a tomar por el culo’ bezalakoak entzutea. Horiek ziren, jende askorentzat, zeuden irainik eta erasorik bortitzenak. Eta gu han, haien ondoan manifestazioan. Gu, homosexualak eta ipurditik hartzea gustuko genuenak. Horrelakoekin erabat nazkatuta geunden», segitu du Martinek. Nabarmendu du, gainera, manifestazio haietan parte hartzen zuen jendea aurrerakoia zela, abangoardia zela, erabat errepresioaren kontrakoa, eta, hala ere, «heteroarauan erabat sartuta zegoena, pertsona homosexualekiko aurreiritzi izugarriak zituena».

Trabestismoa garai hartan

«Trabestismoa, bai Francisena eta bai besteena, nahiko toleratzen zen garai hartan baldin eta muga zehatz batzuetatik ez bazinen ateratzen. Gogoan dut nola etortzen ginen Donostiako gune batera. Bertan ohikoa zen trabestien espektakuluak egotea eta gauez trabesti horiek txalotzen zituztenak hurrengo egunean atxilotu edo erasotzen zituzten berdinak ziren. Trabestismoa onartuta zegoen bizitzeko modu oso mugatu eta zehaztu gisara, toki konkretu batzuetan eta une zehatzetan. Betiere begira zeudenen dibertimendurako, jolaserako, baina ez hortik kanpora. Ezpainak margotutako gizona, ileorde bat janzten zuena, soinekoa janzten zuena… une batean ondo pasatzeko tresna bat baino ez zen begira zeudenentzat, une horretan beren beharrak ase beste lanik ez zuena. Hortik kanpo, iraindu, jipoitu, atxilotu eta zigortu beharrekoa zen», kontatu du Mikel Martinek.

Berak ezagutzen zuen Francis eta ezagutzen zuen zer-nolako giroan mugitzen zen, garai hartako jendartearen tasunak ezagutzen dituen bezala. Deskribatzen duen egoera gogorra da; «gauez homosexualekin harremanak zituzten gizon asko egunez haien kontrako jarrera bortitzenak agertzen zituztenak izaten ziren, egunez jipoitzen eta iraintzen zituztenak», jarraitu du.

Mikel Martin, Francisen antzera, errenteriarra da eta garai hartan herrian mugimendu dezentekoa zegoen, arlo guztietakoa gainera. «Oreretan mugimendu handia zegoen. Beti izan da oso herri dinamikoa eta aldarrikatzailea, ondo antolatutakoa eta erantzuteko gaitasun oso sustraitua duena: langileen mugimendua bizi-bizirik zegoen, mugimendu feminista suspertzen hasita zegoen, Franco joan berria zen, diktadura baten itolarritik gentozen eta arnasa hartzeko behar izugarria genuen… Testuinguru horretan kokatu behar dira Francisen hilketa eta ondorengo protestak», kontatu du.

Francisen erailketa baino astebete lehenago gertatu zen Tuteran Gladys del Estal ekintzaile ekologistarena. Guardia Zibil batek tiroz erail zuen gaztea protesta antinuklear batean parte hartzen ari zela. Mikel Martinek bi erailketak oso gertutik bizi izan zituen; Tuterako protestan bertan zen eta Francis herriko laguna zuen.

Francisen erailketa gertatu zenerako Errenterian gizon eta emakume talde bat elkartzen hasia zen asko kezkatzen zituen gai bati buruz hitz egiteko: askapen sexuala. «Heteroarautik kanpo sentitzen ginen, gutxiengo bat ginen eta erabat kontrakoa eta bortitza zitzaigun inguru batean mugitzen ginen. Sentitzen genuen betebeharrak bagenituela, beste pertsona guztiek bezala, baina eskubiderik ez genuela. Eta kezkaz bizi genuen egoera. Pentsa, 1978. urtera arte homosexualitatea delitua zen».

Francisen hilketak eta ondoren komunikabideetan izan zuen oihartzunak isilka baina dagoeneko bazetorren borroka bat azkartu egin zuen, eta ozenago bihurtu. «Orduan hasi ginen esaten ‘Hemen gaude eta ez gara ezkutatzen’ manifestazioetan», kontatu du Mikel Martinek. 35 urte geroago horretan segitzen dute, aurreiritziak deseraikitzen eta heteroarauaren bide estuak zabaltzen, denon mesederako.

BERRIA:EHGAMen Urrezko Hirukia, ‘Goenkale’ eta Mikel Ruedarentzat

Trapuzko Espartina, berriz, ‘Correo’ eta ‘Diario Vasco’-ri eman diete.

urrezkohirukia

EHGAMen sarien banaketa. Argazki Press

Euskal Herriko Gay eta Lesbianen Askapanerako Mugimenduak urtero banatzen ditu Urrezko Hirukia eta Trapuzko Espartina sariak. Aurten, Urrezko Hirukiak bi irabazle izan ditu: Goenkale ETBko telesaila, eta Mikel Rueda zinema zuzendaria, A escondidas filmagatik. Horrela, biek egindako lana aitortu nahi izan du mugimenduak. Trapuzko Espartina ere biren artean banatu dute: Correo eta Diario Vasco egunkariek eraman dute.

Sariak emateko ekitaldia larunbatean egingo dute, Bilboko Kafe Antzokian.

 

GARA:Ehgam-en Urrezko Hirukia, «Goenkale» eta Mikel Ruedarentzat

urrezkohirukia«Goenkale» telesaila eta Mikel Rueda zinema zuzendariaren lana txalotu zituen atzo Ehgam Euskal Herriko gay-les askapen mugimenduak. Normalean hautagaien artean bat aukeratzen dute, baina aurten ezin izan dute bakarrarekin konformatu, eta biak saritu dituzte.

Imanol Alvarez Ehgam-eko kideak azaldu zigunez, hasiera batean mugimenduak ETB1eko ekoizpena kritikatzen zuen «sexua ez zelako existitzen eta are gutxiago homosexualitatea». «Gero aldatzen joan ziren, eta orduan sartu ziren pertsonaia gayak, mutil zein neskak, seropositiboren bat, transexualen bat… ikusi dugu nola saiatu diren errealitatea islatzen, eta gainera zentzu positiboan eta naturaltasunez», aipatu zuen.

Mikel Ruedari, berriz, «A escondidas» filma zuzentzeagatik eman zioten. Izan ere, bertan bi mutil gazteren arteko harremana kontatzen da, eta gainera horietako bat atzerritarra da (homofobia eta xenofobia agerikoak dira). «Zirkulua itxi nahi izan dugu. Duela urte batzuk `80 egunean’ [Jon Garaño eta Jose Mari Goenagak zuzendua] filmari eman genion, hain zuzen ere, zahartzaroan ere amodioa badagoela erakusten duelako eta gainera bi emakumeren arteko harremana azaltzen zelako».

Hamaika sentipen, hamaika bizipen, hamaika izate: ¡aquí ni dios es normal!

A los grupos que integramos la E28J Koordinadora de Bizkaia este año 2014 nos parece un buen momento para pensar en la situación en que nos encontramos hoy en día y en nuestros logros, y la mejor manera de hacerlo es comparar el programa con el que comenzó Ehgam allá por el año 1977 con la evaluación que hacemos de las circunstancias actuales.

Os presentamos el fruto de nuestra reflexión para compartirla y ampliarla entre todxs:

En 1977 pedíamos la derogación de la ley de Peligrosidad y Rehabilitación Social,

y en la ACTUALIDAD tenemos una ordenanza municipal de ocupación del espacio público que capacita a la policía a recriminar su actitud a cualquier pareja que muestre su afecto en público, e incluso a ponerles una multa; diseñada no sólo, pero también contra nosotrxs según reconoció el propio ayuntamiento de Bilbao, y que se aplica con especial animosidad contra las parejas del mismo sexo.

En 1977 pedíamos la obligación por parte del Estado de impartir una educación sexual de calidad, no reproductiva, y referida a todas las sexualidades,

y en la ACTUALIDAD nos encontramos con que nunca se ha impartido una educación sexual de calidad en nuestras escuelas; se ha podido, tal vez, impartir educación para la salud, dentro de la cual se incluía la salud sexual (una vez más problematizando el sexo), o también una educación ética en la cual se trataba el tema del respeto a la diversidad afectivo-sexual, pero nunca se han incluido en el currículo temas como el conocimiento del propio cuerpo, el reconocimiento del deseo, la experimentación del placer, la práctica de relaciones interpersonales,… es decir, una verdadera Educación Sexual integral.

En 1977 pedíamos la mayoría de edad a los 16 años,

y en la ACTUALIDAD tenemos una ley que aumenta la edad de consentimiento sexual de los 13 a los 15 años, diseñada desde la problematización del sexo y desde la infantilización no sólo de lxs jóvenes sino también de toda la sociedad en general.

En 1977 pedíamos la creación de relaciones humanas libres sustituyendo a la familia patriarcal y al matrimonio institucionalizado,

y en la ACTUALIDAD vemos que existen niveles de convivencia que no tienen reconocidos sus derechos, cuando las únicas relaciones consideradas legítimas son las institucionalizadas, ya que el matrimonio igualitario se ha utilizado para asimilar todas las relaciones al modelo heteronormativo.

En 1977 pedíamos la superación  de las categorías y/o roles macho/hembra, masculino/femenino, activx/pasivx…

y en la ACTUALIDAD nos encontramos con que la imposición del binarismo es más fuerte que nunca. Tenemos varios ejemplos de ello: en euskera ha habido siempre nombres de persona sin género que ahora Euskaltzaindia pretende normativizar (el nombre Aitziber pasa a ser exclusivo para chicas, Ametz para chicos y Ametza para chicas), la práctica común de cirugía de normalización genital a lxs recién nacidxs intersexuales, así como la problematización de la transexualidad.

En 1977 pedíamos libertad para mostrar en público nuestra afectividad y vestirnos y adornarnos como quisiéramos,

y en la ACTUALIDAD nos encontramos con que la homofobia-lesbofobia-transfobia sigue siendo la norma en nuestra sociedad, o que la plumafobia es habitual incluso entre nosotrxs.

En 1977 pedíamos la no injerencia de la iglesia y el estado en la intimidad personal y la no imposición de doctrinas morales en el ámbito de la sexualidad,

y en la ACTUALIDAD estamos viviendo en un estado teocrático: los actos públicos políticos más importantes del estado son religiosos, la moral de la iglesia marca la acción legal del estado, el estado sirve de recaudador de impuestos para la iglesia, el calendario laboral sigue siendo religioso, en educación se paga con dinero público la catequesis de lxs niñxs, las fuerzas del estado reprimen cualquier intento de criticar la situación de poder de la iglesia, cuando no intervienen en absoluto ante los exabruptos llenos de odio realizados por personas religiosas, etc.

En 1977 pedíamos la superación de todo tipo de censura por razón de moral sexual,

y en la ACTUALIDAD nos encontramos con que la libertad de expresión está cada vez más comprometida, el control policial de las redes sociales aumenta hasta niveles parafascistas, y se da un retroceso en la lucha contra la ‘autocensura’.

En 1977 pedíamos la obligación de la Seguridad Social a la acción preventiva de enfermedades venéreas y/o sexuales, a la revisión periódica y gratuita, y la libre autorización de uso de anticonceptivos y prácticas abortivas,

y en la ACTUALIDAD nos encontramos con recortes continuos en la Seguridad Social, la actuación de las empresas farmacéuticas se puede definir de cualquier manera menos de ética, en determinados sitios es difícil encontrar píldoras anticonceptivas o condones, lxs transexuales tenemos que aceptar ser psiquiatrizadxs para conseguir el acceso a la hormonación, la sidafobia social es aún hoy en día sangrante, y además el cambio pretendido en la ley del aborto supone un enorme retroceso en los derechos sexuales y reproductivos de todas las mujeres.

En 1977 pedíamos la no discriminación social a quienes se sometan a operaciones de reasignación de sexo,

y en la ACTUALIDAD nos encontramos con que la transfobia sigue siendo la norma, la discriminación de lxs transexuales sigue siendo tan brutal como lo era antaño, el proceso que debemos seguir para la reasignación de sexo es humillante, estereotipado y de difícil acceso.

En 1977 pedíamos el reconocimiento social del derecho a disfrutar libremente del propio cuerpo,

y en la ACTUALIDAD vemos que se sigue normativizando las relaciones afectivo-sexuales y discriminando el uso libre del propio cuerpo, como por ejemplo en el ejercicio de la prostitución.

Esta sangrante comparativa nos lleva a la conclusión de que aún nos queda mucho por hacer y des-hacer. A pesar de la imagen que se nos vende sobre los avances legales y sociales, parece que la diversidad sexual y de género es una materia pendiente. Que la norma heterocentrada y binarista sigue siendo la imperante, a pesar de que quienes estamos aquí somos la prueba concluyente de que esta norma excluye a todo el mundo, porque aquí ni dios es normal.

DESDE NUESTRAS DIVERSXS FORMAS DE SER Y SENTIR,

RECLAMAMOS NUESTRO DERECHO A LA ANORMALIDAD

E28J Koordinadora – Bizkaia

Bilboko ekainaren 28 koordinadorearen manifestoa: Hamaika sentipen, hamaika bizipen, hamaika izate: ¡aquí ni dios es normal!

Bizkaiko E28 Koordinadora osatzen dugun taldeok 2014. urtea aukeratu dugu gure gaurko egoerari eta orain arteko lorpenei buruzko gogoeta egiteko. 1977. urtean Ehgamek proposatu zuen programa eta gaurko egoera konparatu egin ditugu, hausnarketan sakontzeko bidean ariketa ezin hobea iruditu baitzaigu. Denon artean osatu ditzagun, hona hemen hainbat ideia:

1977an “Peligrosidad y Rehabilitación Social” delako legea indargabetzea eskatzen genuen,

eta GAUR EGUN espazio publikoa erabiltzeko udal-ordenantza dugu. Honen bidez poliziek afektu-adierazpen publikoak egiten dituzten guztiak jazarri ditzakete, areago ere, isuna jarri diezaiekete; Bilboko udalak berak onartu zuen bezala, gure eta beste hainbaten kontra diseinatutako ordenantza hau bereziki sexu bereko bikoteen kontra erabiltzen da.

1977an kalitatezko sexu-hezkuntza irakasteko erantzukizuna eskatzen genion Estatuari, ugalkortasunera ez bideratua eta sexualitate anitzak kontuan hartuko zituena,

eta GAUR EGUN jakin badakigu gure eskoletan ez dela inoiz kalitatezko sexu-hezkuntzarik eskaini. Osasun-hezkuntza irakatsi omen da, sexu-osasuna barne hartu duena (berriro ere sexua arazotzat hartuta), etika-hezkuntza ere irakatsi omen da, sexu-afektuen aniztasunari zor zaion errespetuaz aritu dena; baina curriculumean ez dira sekula kontuan hartu norberaren gorputza ezagutzea, desira aitortzea, plazerra probatzea, harreman ezberdinekin praktikatzea… azken finean, benetako Sexu-Hezkuntza integrala osatzen duten gaiak baztertu dira.

1977an 16 urtetik aurrerako adin-nagusitasuna eskatzen genuen,

eta GAUR EGUNgo legeak sexua izateko baimena 13 urtetik 15 urtera igo du, sexua arazotzat hartuta eta gazteak eta gizaki oro haurtzat hartuta.

1977an giza harreman askeak osatzea eskatzen genuen, familia patriarkal eta ezkontzaren instituzioak ordezkatuko zituztenak,

eta GAUR EGUN bizitza partekatzeko molde ezberdinen eskubideak ez dira aitortzen eta zilegi diren harreman molde bakarrak betiko instituzionalak dira. Harreman-molde guztiak eredu heteroarautzailearen mendera ekartzeko erabili da berdintasunean oinarritutako ezkontza.

1977an ar/eme, emakumezko/gizonezko, aktibo/pasibo,… kategoriak eta rolak gainditzea eskatzen genuen,

eta GAUR EGUN binarismoa inoiz baino indartsuagoa da. Hona hainbat adibide: euskaraz genero markaturik gabeko izenak ditugu eta orain Euskaltzaindiak arautu nahi ditu (Aitziber izena neskei baino ezin izango zaie jarri, Ametz mutilei eta Ametza neskei), haur jaioberri intersexualei ebakuntzak egiten zaizkie normalizazio genitala ezartzeko, eta transexualitatea arazotzat hartzen da.

1977an gure afektibitatea publikoan erakusteko eta nahi genuen modura janzteko eta apaintzeko askatasuna eskatzen genuen,

eta GAUR EGUN homofobia-lesbofobia-transfobia jendartean gailentzen da, eta baita gure artean ere plumafobia ohikoa da.

1977an gure intimitatean ez eliza ez estatua ez eskua sartzerik, eta sexualitatean arau moralik ez inposatzea  eskatzen genuen,

eta GAUR EGUN estatu teokratikoan bizi gara: estatuko ekitaldi publiko garrantzitsuak erlijiosoak dira, elizaren moralak estatuaren lege-ekintza bideratzen du, estatuak elizarentzako zergak biltzen ditu, lan-egutegia erlijiosoa da, hezkuntza alorreko haurren katekesia diru publikoarekin ordaintzen da, estatuaren segurtasun-indarrek elizaren boterearen kontrako adierazpenak zapaltzen dituzte (erlijiosoek botatzen dituzten gorrotoz beteriko zakarkerien aurrean isilik mantentzen diren bitartean), etab.

1977an sexu-moralak ezarritako zentsura mota guztiak gainditzea eskatzen genuen,

eta GAUR EGUN adierazpen-askatasunari gero eta muga gehiago ezartzen zaizkio, sare sozialen kontrol polizialak parafaszista itxura hartu du, eta autozentsuraren kontrako borrokan atzerapausuak eman dira.

1977an gaixotasun benereoak eta sexualak prebenitzeko kanpainak egitea, aldian behingo eta doaneko azterketa medikoak egitea eta antisorgailuak erabiltzeko eta abortuak egiteko baimena  eskatzen genion Gizarte Segurantzari,

eta GAUR EGUN etengabeko murrizketak egiten ari dira Gizarte Segurantzan, enpresa farmazeutikoek etikarik gabeko jokabidea dute, hainbat lekutan zaila da antisorgailuak edo kondoiak lortzea, transexualok tratamendu psikiatrikoa onartu behar dugu hormonazio-prozesuan sartu ahal izateko, hiesfobia soziala lazgarria da, eta horretaz gain, abortuaren legean ezarri nahi duten aldaketak larriki mugatuko ditu emakume guztion sexu- eta ugalketa-eskubideak.

1977an sexua berresleitzeko ebakuntzak egiten dituztenak ez baztertzea eskatzen genuen,

eta GAUR EGUN, transfobia nagusi da gure artean, transexualok pairatzen dugun bazterkeria antzina bezain ikaragarria da, sexua berresleitzeko prozesuan sartzea zaila izateaz gain estereotipatua eta iraingarria ere bada.

1977an norberaren gorputzaz modu askean gozatzeko eskubidea aitortzea eskatzen genuen,

eta GAUR EGUN sexu-afektuzko harremanak oraindik ere arautuak daude eta norberaren gorputza modu askean erabiltzea ez dago onartua (prostituzioan aritzea, kasu).

Konparazio lazgarri honen aurrean, argi dago oraindik egiteko eta des-egiteko asko eduki badugula. Maila legalean eta sozialean eman diren aurrerapausoak gorabehera, badirudi sexu- eta genero-aniztasunean oinarritutako jendartea lortzeke dugula. Arau heterosexista eta binarista nagusi da gure artean, baina arau horrek ez du balio, arau horrek denok kanpoan uzten gaitu, eta hemen gaudenok horren erakusgarri gara, gure artean inor ez baita normala.

GURE HAMAIKA SENTIPEN, BIZIPEN ETA IZATEEN GARRASIA:

ARAUTIK KANPO BIZITZEKO ESKUBIDEA ORAIN!

E28 Koordinadora – Bizkaia