Aldarria, harro eta ozen

LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Eguna aldarrikatzeko asmoz, hainbat ekitaldi antolatu dituzte gaurko, Euskal Herriko hainbat hiri eta herritan. Arratsaldean izango dira deialdi nagusiak: 19:30ean eta 20:00etan.

Hilaren 18an Miarritzen antolatu zuten manifestazioa

Hilaren 18an Miarritzen antolatu zuten manifestazioa. BOB EDME

Ozen entzungo da gaur, urtero legez, Euskal Herriko gay, lesbiana, transexual, bisexual eta intersexualen aldarria kalean. Aurreko egunetan antolatu diren ekitaldiez gain, hainbat mobilizazio eta bestelako egitasmo egingo dituzte gaur.

Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan antolatu dituzte manifestazioak. 19:30ean hasiko dira Bilboko —Moiua plazatik— eta Donostiako deialdiak —Bulebarretik—. Bizkaiko Ekainak 28 Koordinakundeak antolatu du Bizkaiko martxa, Harrotasunak ez du mugarik lelopean, errefuxiatuen afera mahai gainean jarriz. Izan ere, «guztientzako gizarte justuagoa» nahi dutela aldarrikatu zuten prentsaurrekoan, sexu aniztasuna eta genero nortasuna kontuan hartu gabe. Gogora ekarri zuten Europara iritsi nahi duen errefuxiatu uholdea, eta ikusarazi haietako askok «disidentzia sexualaren estigmari» aurre egin behar diotela.

Gipuzkoakoa EHGAMek, Bilgune Feministak, Medeak-ek eta Kitzikan-ek antolatu dute. Gasteizkoa, bestalde, Andre Maria Zuriaren plazatik abiatuko da, 20:00etan. Ordu berean hasiko da Iruñeko manifestazioa ere, autobus geltoki zaharretik, E28 plataformak antolatuta.

Ez dira deialdiak antolatu dituzten elkarte bakarrak. Gehituk, esaterako, hainbat ekitaldi antolatu ditu Donostiako Gros auzoko Katalunia plazan. Haurren txokoarekin hasiko dute, 17:00etan, eta musika bideoak jarriko dituzte 19:00etan. Ordu erdi geroago, manifestua irakurriko dute, eta 19:45ean koloretako puxikak askatuko dituzte, Orlandoko (AEB) sarraskiaren biktimen omenez. Musikak hartuko du lekua gero, batukadarekin.

LAB sindikatuak ohar bat plazaratu du, lantokietako sexu askatasunaren eta aniztasunaren aldeko neurriak aurkezteko. 11:00etan Bilboko Arriaga plazan biltzeko deia egin dute.

Lapurdin, ohi bezala, orain dela bi larunbat antolatu zuen mobilizazioa Les Bascos elkarteak. Herritar andana bildu ziren Miarritzeko karriketan.

Heteroarauaren ihesean

Errefuxiatuen eta, bereziki, haien artean sexu disidenteen eskubideak aldarrikatu dituzte LGTBI komunitatearen eguneko manifestazioetan

Ehunka lagun elkartu ziren manifestazioetan. Irudian, Iruñekoa

Ehunka lagun elkartu ziren manifestazioetan. Irudian, Iruñekoa. IÑIGO URIZ / ARP

«Harrotasuna» eta «lotsa» uztartu dituzte ehunka lagunek Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan. LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Egunaren harira, manifestazioak egin zituzten atzo, Harrotasunak ez du mugarik lelopean. «Europako hiritarrok azken boladan ez dugu harro egoteko moduko arrazoirik. Badugu, ordea, zertaz lotsatu», ohartarazi zuten manifestazio bukaeran irakurritako agirian. Izan ere, Europara asilo eske etorri diren milaka errefuxiatuak izan dituzte gogoan aurtengo mobilizazioetan. «Berdintasunezko gizarte zuzenagoa nahi dugu guztiontzat, gure desioak, sexu praktikak edo genero identitatea kontuan hartu barik. Oihukatu nahi dugu halako mundu berririk ez dela izango laguntza eta abegikortasuna eskatzen diguten pertsona horiek ere barnean hartuko ez baditu».

Errefuxiatu horien artean dauden gay, lesbiana, transexual, bisexual eta intersexualak ikusaraztea izan zen atzoko mobilizazioen berezitasuna. «Euren etxea utzi eta gurean etxe berria eraikitzeko dauzkaten arrazoi askoren artean, euretako askorentzat inportanteenetako bat izan daiteke disidente sexualak izatea. Gerrak, ihesaldiak, errefuxiatu guneetan sartu eta pilatzeak eragindako arazoei gehitu behar diete disidente sexualaren estigma».

Europan ere ez dute lortzen erasoak desagertzerik. Atzoko egunaren harira argitaratutako adierazpenean, EAEko arartekoak azpimarratu zuen lege aitortza beti ez dela berme: «Orlandoko zorigaiztoko gertakariak agerian jarri du, gainera, talde horren kontrako gorroto delituek arriskutsuak direla oraindik ere, baita LGBTIen eskubideak legez aitortuta dauden gizarte batzuetan ere». Testu berean eman du datua: «Oinarrizko Eskubideen Europako Agentziak 2012an egin zuen azterlanak agerian utzi du Europan ere LGBTI pertsonak indarkeriaren eta gorrotoaren beldur direla, lautik batek pairatu baititu indarkeria fisikoa edo mehatxuak bere sexu joeragatik edo genero identitateagatik azken bost urteotan». Hego Euskal Herrian, esate baterako, %3,3 hazi dira aurten LGTBI komunitatearen aurkako erasoak.

Lan munduan ere, okerrera

«Krisia hasi zenetik ugaritu egin direla nabaritu dugu», ohartarazi zuen Urtzi Ostolozaga LABeko kideak, atzo goizean sindikatuak Bilbon egin zuten elkarretaratzean. «Lantokietan beldurra eta lehiakortasuna ugaritu egin dira. Murrizketek eta lan erreformak egonezina sortu dute», azaldu zuen. «Ezberdinarekiko gorrotoa oinarri duen eskuin muturreko diskurtsoarekin» lotu du. Haren esanetan, «langile klasea zatitzea» da helburua.

LABek sexu askatasunaren aurkako erasoei aurre egiteko tresna bi sortu ditu azken urteetan: 2014an gida bat aurkeztu zuen; iaz, lantokietan prebentziorako eta erasoei erantzuteko protokolo bat. Ostolozagak aitortu zuen protokoloa ez dela eurek nahi besteko ezaguna, baina iruditzen zaio fruituak eman dituela. Horretan sakontzeko, irailetik aurrera prestakuntza saioak eskainiko dituzte. Gainontzeko sindikatuekin elkarlanean aritzeko premiaz ere ohartarazi zuen.

Lantegietan LGTBIfobiaren aurkako borroka indartzeko premia ikusi du LABek

Sindikatuen arteko elkarlana sustatzeko asmoa iragarri du sindikatuak. Elkarretaratzea egin du Bilbon goizean, eta Euskal Herri osoan egingo diren mobilizazioetan parte hartzera deitu du.

lab- lantokietan ere sexu askatasuna

LAB sindikatuko ordezkariak Bilboko Arriaga plazan elkartu dira LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Egunean lantegietan ere sexu askatasuna aldarrikatzeko. Urtzi Ostolozaga sindikatuko bozeramailearen esanetan, “krisia hasi zenetik ugaritu egin dira erasoak”. Haren esanetan, egoera zaurgarriagoan daudenek —gazte, etorkin, emakume eta LGTBI komunitateko kideak, kasurako— langileriak oro har baino gehiago sufritzen dituzte krisiaren erasoak.

Horregatik LABek azken urteetan diskriminazioari aurre egiteko tresna bi sortu dituela ekarri du gogora: gida bat eta protokoloa. Biak fruituak ematen ari direla azaldu du, baina protokoloak espero baino ezagutza txikiagoa lortu duela aitortu du. Ikusgarri egiteko kanpaina bat ipiniko dute martxan, ordezkari sindikalen bulegoetan kartel berezi bat ipinita. Era berean, aurki prestakuntza saioak eskainiko dizkiete.

Sindikatuak berak egindako elkarretaratzean ez ezik, Euskal Herri osoan egingo diren beste mobilizazioetan ere parte hartuko dute LABeko kideek. Gizarteari beste horrenbeste egiteko deia egin diote. Bilbon eta Donostian 19:30ean hasiko dira manifestazioak, Moyua plazan eta Bulebarrean. Iruñean eta Gasteizen, 20:00etan abiatuko dira, autobus geltoki zaharretik eta Andre Mari Zuriaren plazatik.

EHGAMek, berriz, Urrezko Hirukia banatu du Bilboko Kafe Antzokian. Iker Ortiz de Zarate, Javier Liñera eta Jon Koldo Vazquez aktoreek jaso dute, euren ibilbide profesionalean LGTBI komunitatearen helburuekin bat datozen gaiak jorratzeatik. Aurten ez dute Trapuzko Espartinik banatu, hautagaiak “errepenak edo Euskal Herritik urrunekoak” izan direlako.

Homofobiaren aurpegiak

Gizarteak inoiz baino normaltasun handiagoz ikusten du LGTBI komunitatea, baina ez da guztiz islatzen egunerokoan. Homofobiak bizirik dirau herritarren artean, nahiz eta «kontraesanezkoa» izan daitekeen.

zebrabide koloretsua

Stonnewalleko (New York, AEB) istiluen 47. urteurrena da gaur. Poliziek izen bereko tabernan egindako sarekadari erantzunez, altxatu egin ziren New Yorkeko gay, lesbiana eta transexualak. Mugarri bihurtu zen altxamendu hura LGTBI komunitatearentzat; ordura arte ilunpean bizi zen talde hura bere eskubideen eta sexu aukeraren alde agertzen hasi zen. Ostadarra kolorea hartzen hasi zen. Horregatik da ekainaren 28a LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Eguna.

Hobetu da egoera 47 urte geroago; agerikoa da urrats handiak egin direla gayen, lesbianen eta transexualen eskubideen alde, baina bizirik dirau homofobiak oraindik ere. Hiltzen. Aldaerarik makurrena erakutsi zuen hilaren 12an: gizonezko batek LGTBI komunitateko 50 lagun hil zituen tiroz Orlandoko (AEB) dantzaleku batean. Samina eta haserrea eragin zuen gertakari hark munduan. Oihartzun txikiagoa izan zuen bi aste lehenago Veracruzko (Mexiko) dantzaleku batean izandako erasoak; lau kide hil zituzten, eta hamar zauritu. Ostadarra belztu zuten erasook.

Tamalez, izozmendiaren erpina besterik ez da. Eraso bortitz horiez aparte, sexu aukera askatasun osoz bizitzeko oztopoak dituzte egunerokoan LGTBI komunitateko kideek. Mikrohomofobien eraginaz hitz egin du Imanol Alvarez EHGAMeko sortzaileak. «Homofobia handia dago; hor daude Orlandoko kasua eta antzeko beste batzuk. Baina egunerokoan agertzen diren homofobia asko daude, mikrohomofobiak, batzuetan gu konturatu gabe; agian gure baitan».

Hainbat adibide jarri ditu: mutiko bati neska-lagunik duen galdetzea edo alderantziz, haurra ustez bere sexuari dagokion arropa erabiltzera behartzea, irainak… «Marikoia esaten duen jende gehienaren helburua ez da norbaiti marikoi deitzea, zerbait txarra esatea baizik, kabroia dela. Hizkera horren atzean ideologia dago». Espainian orain dela hilabete batzuk gertatutakoa ekarri du gogora: Andaluziako futbol epaile batek kargua utzi zuen, ezin zituelako jasan partidaro egiten zizkioten irainak.

Egungo gizartean familia nuklearrak duen garrantzia nabarmendu du Saioa Iraola Bilgune Feministako kideak.Heteroaraua ez da gure bakea! leloa erabili dute gaurkoari begira. «Adierazi nahi dugu bakea ez dela neutroa, patriarkatuak duen funtzionamendu normalari esaten zaiola bake. Heteroaraua bakearen aurkako arau sistema da». Izan ere, Iraolaren irudiz, sistema horren errealitate dira, besteak beste, sexu indarkeria, indarkeria ekonomikoa eta prekaritatea.

«Kontraesanezkoa» da errealitatea, Alvarezen iritziz. Homosexualitateak eta transexualitateak inoiz baino oniritzi handiagoa izan arren, «azalean» dago homofobia. «Balirudike politikoki zuzen izateak egon beharko lukeela azalean, eta gorrotoa barren-barrenean, baina kontrakoa gertatzen dela sumatzen dut: matxismoa eta homofobia daude azalean, pertsona bat zein ar edo zein eme den erakusteko iniziazio erritu bat balitz bezala; baina, gero, barrenean, gehienek normaltzat hartzen dute pertsona bat gaya edo lesbiana izatea».

Kontraesan horren adierazle izan daiteke kale erasoen hazkundea, nahiz eta ez dagoen argi zein aldagaik eragin duen. LGTBI komunitateak orain duen ikusgaitasuna izan daiteke faktoreetako bat, Iraolaren ustez: «Gero eta gehiago gara praktika hegemonikoetan arrakalak egiten ditugun gayak, lesbianak eta transexualak; eta, horren aurrean, areagotu egin da erresistentziaren eta indarkeriaren erabilera. Ilunpean zaudenean, erresistentziak daude, baina ikusgai bihurtzeko apustua egiten duzunean, areagotu egiten dira». Horrez gain, lehen baino beldur gutxiago dago eraso horiek salatzeko garaian.

Alvarez ere iritzi berekoa da, nahiz eta baduen zalantzarik. «Lege aldetik aurrerapauso handiak eman direnez, beharbada gutxiengo bihurtzen ari diren taldeek sutsuago adierazten dute homofobia, amorruaren amorruz; baina ez dakit analisi errazegia ez den hori. Urteak pasatu dira, eta erasoak murriztu beharrean, areagotu egin dira. Kezkatu egiten gaitu horrek». Penduluaren metafora erabili du atzerapausoa irudikatzeko.

Ospakizuna eta borroka

Fobiak gizartean hartzen ari diren garrantzia nabarmendu du Iraolak, beste aldagai bat bezala: «Fobiek oinarritzen dute gure jendarteko joera». Bilgune Feministako kidearen iritziz, «fobiak sustraietan errotuak dituen jendarte batean bizi gara, non gerra letra larriz idazten ez den, eta, meteoritoen gisa, aldizkako gerra uneak bizi direla ematen duen. Bizitza bera baliogabetua dago osoki, eta gorrotoz betetako bizitzak garatzen goaz».

Senegalgo egoera ezagutzeko aukera izan zuen Alvarezek orain dela gutxi, Munduko Medikuek Bilbon antolatu zuten jardunaldi bati esker. Herrialde horretako LGTBI komunitateko kideek azaldu zutenez, «beti egon da homofobia», baina inoiz baino erantzun sutsuagoa egiten dute orain bestelako sexualitateen aurka. «Mendebaldetik desberdintzeko egiten dute, kontra egiteko beste modu bat da. Homosexualitatea Mendebaldeko zerbait dela esaten dute. Erlijioa, azken batean, herria erabiltzeko aitzakia da; berdin du islama edo kristautasuna den, botereak interes jakin batzuk defendatzeko erabiltzen du erlijioa».

Erasoen inguruan hausnartzeko garaian, beste gai bati heldu dio Iraolak: norbere egoera sozialari. «Nazioarteko oihartzunari begira ez da berdin Orlandon, AEBetan, LGTB taberna batean jendea erailtzea, edo Mexikon. Euskal Herrian ere ez da gauza bera gay exekutibo bat izatea edo etxeko langile lesbiana bat. Klase soziala, kultura eta nazio ikuspegia ere kontuan hartu beharreko aldagaiak dira».

Gaurko eguna ospatzeko eta borrokatzeko dela uste dute biek. «Aspaldiko leloa da Euskal Herrian Jaia eta borroka. Bietarako aproposa da gaurko eguna. Ondo dago olgetan aritzea, baina ezin dugu ahaztu lan egiteko asko dugula oraindik ere. Batzuek, batez ere gazteenek, pentsatzen dute: ‘Zer gehiago nahi dugu?’. Legea, oro har, nahiko ona da, ñabarduraren bat salbu, baina gizartean homofobia dago oraindik», azaldu du Alvarezek. Ekainaren 28ak duen «ikusgaitasuna» nabarmendu du Iraolak: «Denak dira borrokarako egunak, baina egia da gaur dimentsio handiagoa hartzen duela. Borroka eta mobilizazio eguna da».

Transexualen Arretarako Batzordea sortu da

IRUÑEA. Transexualen Arretarako Batzordea sortu du Nafarroako Gobernuak, Nafarroako Berdintasunerako Institutuaren baitan. Diskriminazioari aurre egitea izango da batzorde horren egiteko nagusia. Besteak beste, gizartean transexualitatea ikusgarri egiteko proiektuak sustatuko ditu. Gainera, Nafarroako Gobernuko sail guztiei eragingo dien plana ere osatu beharko du.

Ekainaren 28an plazerez desobeditzera dei egin du Bilgune Feministak

Familia nuklearraren nagusitasuna ezbaian jarriz, «heteroaraua plazerez desobeditzeko» hautua babesten du Bilgune Feministak ekainaren 28ko «borroka egunaren» atarian. Parte hartzera animatu du.

0623_eh_pride

Sexualitateari eta plazerari dimentsio politikoa emateko saialdi erabatekoa izan dadin lanean jarraitzen du Euskal Herriko Bilgune Feministak. Ez dituzt e «praktika lesbikoak arauaren barnean sartu» nahi, baizik eta araua bera deslegitimatu. Praktika-aniztasuna errealitate bat dela ohartarazi eta denak erdigunean gaudela aldarrikatzen dute.

«Gero eta gehiago gara patriarkatuaren oinarria den famili a nuklearraren nagusitasuna eta gailentzen den harreman eredua ezbaian jarriz, heteroara ua plazerez desobeditzeko hautua egiten du gunak: guraso bakarrak, lesbianak, bi guraso baino gehiagoko haurrak, harreman poligamikoak dituztenak…». Era berean, agertzen dutenez, gero eta ageriagoa da aniztasuna oinarri duen jendarte baten premia. Eta bide horretan jendarte feminista baten alde lanean segitzeko beharra ikusten dute. «Honetan herritar orok badugu zer egina».

«Heteroaraua ez da gure bakea» diote, eta haitz honen arrakalen ugaritzearen aitzinean erresistentziak eta indarkeria areagotzen doazela ohartarazten dute. Hor kokatu dituzte kaleko erasoak eta «Espainiako Gobernu ultraeskuindarrak krisiaren aitzakiapean egindako erreformak eta bultzatutako neurriak»; gay, lesbiana eta etorkinen sendiak arazoak dituzte nen multzoan sartu ditue n Familia Plana eta osasunean transexualen operazioetan egindako murrizketak kasu. «Honek familia patriarkal nuklearraren indartzea eta sexualitatea plazeraren kudeaketa gisa ulertu beharrean erreprodukziorako bitarteko gisa ulertzean sakontzea ditu ondorio, besteak beste».

Bilgune Feministak plazerez desobeditzen segituko du «musu, begirada, koska, masaje, mimo eta laztan bakoitzean», eta ekainaren 28ko «borroka egunean» parte hartzera deitu du.

BilbaoPride, una ola positiva a la altura de la ciudad

BilbaoPride es una iniciativa para celebrar la diversidad y la visibilidad del colectivo de Lesbianas, Gays, Bisexuales y Transexuales (LGTB). Ha nacido en Bilbo gracias al esfuerzo de mucha gente. Se ha creado la comisión HarroBi, en la que participan Bilbao Bizkaia Be Friendly, Ortzadar GLBT, Bilbao Historiko, “Blue magazine” y personas de distintos ámbitos.

Combinando la visión social y comprometida con otra de tipo lúdico-cultural, presenta un potente programa de cuatro días, desde hoy hasta el domingo, con una gran variedad de artistas, animación, ruta gastronómica, decoración callejera, conferencias, exposiciones… y un evento único que aspira a convertirse en icono: un desfile en la ría con varias embarcaciones que reunirá todos los colores del arco iris. Quieren celebrar un Pride a la altura de la ciudad, y lograr que Bilbo esté a la altura de esta ola positiva que muestra que «el derecho a ser felices siempre será una forma de reivindicar».GARA

Gutxienez 50 lagun hil dituzte homosexualak biltzen diren lokal bati eraso eginda, Orlandon

Goizaldean, lokalean dantzan eta festan ari zirenei tiroka ekin die erasotzaileak, eta ondoren han bertan gotortu da. Hasieran hildakoak 20 direla esan duten arren, azken zenbaketaren ostean 50 direla berri eman dute. Poliziak jakinarazi du erasotzailea ere hil dela, tiroketan.

MAN05. Orlando (United States), 12/06/2016.- A handout photograph made available by Univision Florida Central showing a view of the general scene of a shooting at Pulse Nightclub in Orlando, Florida, USA, 12 June 2016. Orlando Police state there are multiple injuries with reports stating that the attacker is still inside the club and has taken hostages. (Estados Unidos) EFE/EPA/UNIVISION FLORIDA CENTRAL / HANDOUT HANDOUT EDITORIAL USE ONLY/NO SALES

Homosexualak elkartzen diren lokal batera sartu, eta festan zebiltzanen kontra tiro egin du gizonezko batek, rifle bat eskuetan. Zaurituak daudela zabaldu dute berri agentziek, baina ez dute esan zenbat. Orduek aurrera egin ahala, “gutxienez 20 hildako” daudela berri eman du Poliziak. Geroago esan dute hildakoak 50 direla. Zaurituak ere asko dira.

Poliziak ere tiro egin du, eta jakinarazi du erasotzailea hilda dagoela. “Poliziarekin izandako tiroketan hil da”, esan du John Mina poliziaburuak. “Gutxienez bederatzi polizik hartu dute parte tiroketan”.

Lekukoen arabera, anbulantzia asko eta suhiltzaileak izan dira diskotekan, eta hainbat zauritu eraman dituzte bertatik. 20 zaurituri buruz hitz egin dute hasieran, baina 40 aipatu ditu WFTV telebistak.

“Leherketa kontrolatu bat” ere izan dela esan du poliziak bere twitterreko kontuan. Ez dute esan leherketa hori nork eragin duen, baina erasotzaileak lehergailuak zeuzkala uste du Poliziak.

Eraso homofoboa

Poliziak 20 urteko gizonezko bat egin du erasoaren susmagarri nagusi. Ustezko erasotzailearen aitak homofobia jo du erasoaren hipotesi nagusitzat. Bere arabera, joan zen hilean bere onetik aterata ibili zen Miamin bi homosexual muxuka ikusi zituenean.

“Barkamena eskatzen dugu. Ez genekien halako ezer prestatzen ari zenik. Ahoa bete hortz gaude, gainerako guztiak bezala”, esan du NBC News-en.

Ostegun feministak antolatu dituzte ekainerako Gasteizen

Ekainaren 28an ospatzen den LGTB kolektiboaren nazioarteko egunaren harira, egitarau zabala prestatu du Arabako Bilgune Feministak.

55463ostegun-feministak-2016

Ekainaren 28an ospatuko den LGTB kolektiboaren nazioarteko egunaren harira, Gasteizko Bilgune Feministak egitarau zabala antolatu du, besteak beste, tailerra, hitzaldia eta bideo emanaldia eskainiko dute.

Ostegun honetan, Sexu Langileen Nazioarteko Egunean, elkarretaratzea egingo dute 20:00etan Farolonen. Ondoren, ekainaren 9an gai hau lantzeko tailerra antolatu dute Las Otras kolektiboarekin batera. Ekainaren 16an berriz, Gure Genealogia Feministak liburuaren aurkezpena antolatu dute Emagin elkartearen eskutik.  Amaitzeko, ekainaren 23an Arrakala bideo emanaldia burutuko dugu.

Albiste hau Arabako Aleak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra

Hiesa, paradigma berrien iturburu

‘Anarchivo Sida’

Non: Tabakaleran, Donostia. Noiz arte: Ekainaren 26ra arte.

Hiesari buruzko dokumentuak bildu dituzte erakusketan

Hiesari buruzko dokumentuak bildu dituzte erakusketan. ANDONI CANELLADA / ARP

Erakustaretora sartu, eta egurrezko horma baten atzeko aldearekin topatu naiz aurrez aurre. Sarreraz deskuidatu naizeneko sentsazioarekin sartu naiz, sentsazio arraro batekin; atzera burua jiratu, eta sarrerako atearen horman erakusketaren izenburua ikusi ostean, ostera ere aurrera jarraitu dut nondik jarraitu ez dakidan sentsazioarekin. Erakusketak ez dit ongietorri berorik egin, hori, ongietorririk egin baldin badit. Etsaitasunezko sarrera da, agian, bertan lantzen den gaiarekin bat egin nahian, hain zuzen ere, GIB/Hiesa gaixotasunak gizartean ez baitu arantzaz, oztopoz, tabuz eta isiltasunez beteriko ingurunea besterik jaso urte luzeetan. Eta agian hori azaltzea izan da Carme Nogueirak Tabakalerako Anarchivo sida erakusketa honetarako diseinaturiko espazioaren asmoa ere.

Ezkerretara edo eskuinetara begiratu, bietatik begietara informazio andana dator: bideo, orri, txosten… dokumentazio ezberdinez josirik dago guztia. Ezkerrera biratu dut, ordea, naturaltasunez, eta pixkanaka bertako txarteltxo, orri, txosten eta gainerakoak irakurtzeari ekin diot. Hiru urteko ikerketa prozesu oso baten emaitza da Equipo re-k, erakusketa formatuaz baliatuz plazaratu duena, ala zuzenago esanda, emaitza horren lagin bat besterik ez. Pilaketa eta bete sentsazioa, ordea, erakusketa diseinuak areagotzen du. Zurezko horma, mahai eta aulkiek, lehen aipatutako elementuez gain, erabat betetzen dute aretoa begietara, eta dokumentazioaren euskarri gisa baino gehiago, entitate propioa bereganatzen dute espazioan, ia instalazio moduan funtzionatuz.

Ez da erraza izaten erakusketei neurria hartzea, eta are gutxiago modu honetako ikerketa lan luze baten ostean sorturiko artxiboa metro karratu gutxi batzuetan aurkeztea. Azken finean, artxiboetan pilatzen dena informazioa baita, nahiz eta formatu ezberdinetakoa izan, eta horietan bildutako dokumentazioak kontenplazio hutserako zirrikitu gutxi uzten baitu.

Tabakalerako erakusketa honetan, orain arte ia ezkutuan egondako gai baten presentziaren garrantziaren erreibindikazioa egiten da, gaia bera guztiz interesgarria den perspektiba berri batetik bideratuz. Hain zuzen ere, GIB/Hiesa, epidemia mediko soil gisa ulertu beharrean, paradigma bisual, afektibo eta ekonomikoaren aldatzaile gisa aztertu baitu taldeak, eta Donna Harawayren tesietatik abiatuta, natura/kultura binomioaren inguruan aurkeztua izan da hiru ildo nagusitan banatuta: animalia, heriotza eta osasuna. Planteamendu horretatik abiatuta, hainbat gertakizun historiko eta artistiko dira bertan proposaturik agertzen direnak, tartean hainbat elkarte ezberdinek, batez ere, Espainian eta Txilen gauzatutako ekintzak —historia ofizialaren Europa—Ipar Amerika ardatz hegemonikoarekin apurtuaz-.

Artistei dagokienez, batez ere, Pepe Espaliuren presentzia azpimarragarria da, ziur asko Espainia mailan GIB/Hiesa arte esparrutik lantzen aitzindarietarikoa izan zelako, baina baita Artelekurekin izandako harremanagatik ere. Haren lanari inongo meriturik eta garrantzirik kendu gabe, Donostian egin zuenCarrying ekintza aurkezteko komisarioek proposatu duten modua aipagarria da. Performanceak, orokorrean, une eta leku jakin batean gertatutako ekintzak izanik, horiek erakusketa formatuan barneratzeko modua, haien inguruan sorturiko artxiboaren bidez izaten baita sarri, grabaketak, edo eta argazkiak normalean. Kasu honetan ordea, —eta agian beharrak bultzatuta, Artelekuko uholdeen artean galdu baitzen ekintza honen grabaketa— maiz obraren hautematerako bigarren mailako kontsideratzen diren, eta, hori dela eta, baztertuak izan ohi diren dokumentuen bidez plazaratu dute.

Eta horrek erakusketaren konplexutasunaren beste arrazoi batera garamatza, eta zera da: Anarchivo sida izenpeko artxibo ikaragarri honek bere baitan beste hainbat artxibo jasoak dituela. Hain zuzen ere, bertan biltzen dituen ekintza, prozesu, gertakizun eta une historiko gehienak dokumentazio multzo bidez heldu direlako gaur eguneraino. Konplexua da artxiboak erakusgai ipintzea, eta are konplexuago artxibo horiek beste hainbat artxiboz osatuak daudenean. Hori horrela, erakusketa formatua formatu egokia al da artxibo bat plazaratzeko? Eta hala bada, zergatik? Zergatik bizi denbora mugatua eman artxiboari erakusketaren bidez? Mila galdera dira, mila hausnarketa bururatzen zaizkidanak, eta hauek lehenak besterik ez dira —ezin guztiak hemen banan-banan idatzi—; mila hausnarketa eta galdera, eta artxiboa eta erakusketaren ingurukook lagin txiki bat baino ez dira.

LGTBIen aurkako erasoei arbuioa

Homofobia, Lesbofobia eta Transfobiaren Aurkako Nazioarteko Egunaren harira, sexu aukeragatiko diskriminazioa gaitzetsi eta giza eskubideak aldarrikatzeko hamaika ekintza eta mobilizazio egin ziren atzo, Euskal Herriko hainbat herri eta hiritan. LGTBI kolektiboaren aurkako erasoak salatu, eta sexu askatasunarekiko begirunea eskatu zuten, besteak beste, erakundeek eta eragileek; irudian, LAB sindikatuak atzo Bilbon egindako protesta, lantokietan ere sexu askatasuna aldarrikatzeko. Era berean, azken egunetako eraso homofoboak salatu zituzten LGTBI taldeek. Astebururako jardunaldiak antolatu ditu Les Bascos elkarteak, Baionan.